Examining the Factors Affecting Physician Consultations with A Robust Regression M Estimator Model

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 344 - 355, 22.08.2024

İsmail Biçer , Murat Konca

https://doi.org/10.46413/boneyusbad.1430878

Öz

Aim: Physician consultations have vital importance to protect health, diagnose diseases early, and receive effective treatment. Hence, this study aimed to reveal the change of physician consultations over the years in Turkiye and to determine the socioeconomic determinants to affect physician consultations.
Material and Method: In this context, the number of physicians (per 10,000 people), the number of beds (per 10,000 people), the proportion of the elderly, the crude birth rate (live births per 1,000 people), per capita income, and the status of being a metropolis or not for provinces were used as independent variables. The study data covered the period of 2016-2021 for 81 provinces. A robust regression analysis model with an M estimator, more preferred in terms of ease of use, was used in the study.
Results: The findings suggested that the number of beds, the crude birth rate, and income have statistically significant and positive effects on physician consultations.
Conclusion: Health professionals should develop specific strategies to increase access to health services for low-income individuals or use this information to improve service delivery. There is a need for increased planning and resource allocation for antenatal, delivery and postnatal health services, especially in regions with high birth rates.

Anahtar Kelimeler

Physician consultations, Robust Regression, Turkiye, Healthcare Services

Dayanıklı (Robust) Regresyon M Tahminleyicisi ile Hekime Müracaatı Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi

Öz

Amaç: Hekime müracaat, sağlığı korumak, hastalıkları erken teşhis etmek ve etkili tedavi almak için hayati öneme sahiptir. Bu sebeple bu çalışmada Türkiye’de yıllar itibariyle hekime müracaatın seyrini ortaya koymak, hekime müracaatı etkilediği düşünülen sosyoekonomik nedenleri tespit etmek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Bu kapsamda çalışmada hekim sayısı (10.000 kişide), yatak sayısı (10.000 kişide), yaşlı nüfus oranı, kaba doğum hızı (1.000 kişiye düşen canlı doğumda), kişi başına düşen milli gelir ve illerin büyük şehir olma durumları bağımsız değişkenler olarak kullanılmıştır. Çalışma, 81 ilin 2016-2021 dönemine ait veri setini kapsamaktadır. Çalışmada dayanıklı (robust) regresyon analizi kullanılmıştır ve kullanım kolaylığı bakımından daha fazla tercih edilen M tahmincisi tercih edilmiştir.
Bulgular: Çalışma bulgularında yatak sayısının, kaba doğum hızının ve gelirin hekime müracaat üzerinde istatistiki açıdan anlamlı ve pozitif etkisinin olduğu tespit edilmiştir.
Sonuç: Sağlık profesyonelleri, düşük gelirli bireylerin sağlık hizmetlerine erişimini artırmak için özel stratejiler geliştirmelidir veya bu bilgiyi hizmet sunumunu iyileştirmek için kullanmalıdır. Özellikle doğum oranının yüksek olduğu bölgelerde doğum öncesi, doğum ve doğum sonrası sağlık hizmetlerine yönelik planlama ve kaynak tahsisinin artırılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hekime Müracaat, Dayanıklı Regresyon, Türkiye, Sağlık Hizmetleri

Kaynakça

• Abdullah, H., Azam, M., Zakariya, S. K. (2016). The Impact of Environmental Quality on Public Health Expenditure in Malaysia. Asia Pacific Journal of Advanced Business and Social Studies, 2(2), 365–379.
• Adam, V. Y., Awunor, N. S. (2014). Perceptions and factors affecting utilization of health services in a rural community in Southern Nigeria. Journal of Medicine and Biomedical Research, 13(2), 117-124.
• Ali, K. J., Noman, A. (2013). Determinants of demand for health care in Bangladesh: an econometric analysis. In 3rd Asia-Pacific Business Research Conference.
• Allin, S., Masseria, C., Mossialos, E. (2006). Inequality in health care use among older people in the United Kingdom: an analysis of panel data.
• Alpaslan, M. N., Çıraklı, Ü. (2024). Sağlıkta Dönüşüm Programının Sağlık Hizmeti Kullanımına Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 15(41), 299-311.
• Baltagi, B. H. (2005). Econometric Analysis of panel data. Third Edition Wiley & Sons
• Banerjee, S. (2021). Determinants of rural-urban differential in healthcare utilization among the elderly population in India. BMC Public Health, 21, 1-18.
• Barsky III, A. J. (1981). Hidden reasons some patients visit doctors. Annals of internal medicine, 94(4_Part_1), 492-498. doi: 10.7326/0003-4819-94-4-492
• Blackwell, D. L., Martinez, M. E., Gentleman, J. F., Sanmartin, C., Berthelot, J. M. (2009). Socioeconomic status and utilization of health care services in Canada and the United States: findings from a binational health survey. Medical care, 1136-1146.
• Carrillo, B., Feres, J. (2017). More doctors, better health? evidence from a physician distribution policy. Health, Econometrics and Data Group (HEDG) Working Papers, 17, 29.
• Chawla, M., Ellis, R. P. (2000). The impact of financing and quality changes on health care demand in Niger. Health policy and planning, 15(1), 76-84. doi: 10.1093/heapol/15.1.76
• d’Uva, T. B., Jones, A. M. (2009). Health care utilisation in Europe: new evidence from the ECHP. Journal of health economics, 28(2), 265-279. doi: 10.1016/j.jhealeco.2008.11.002
• De Menezes, D. Q. F., Prata, D. M., Secchi, A. R., Pinto, J. C. (2021). A review on robust M-estimators for regression analysis. Computers & Chemical Engineering, 147, 107254. doi: 10.1016/j.compchemeng.2021.107254
• Deephouse, D. L. (1999). To be different, or to be the same? It’sa question (and theory) of strategic balance. Strategic management journal, 20(2), 147-166. doi: 10.1002/(SICI)1097-0266(199902)20:2<147: AID-SMJ11>3.0.CO;2-Q
• Douthit, N., Kiv, S., Dwolatzky, T., Biswas, S. (2015). Exposing some important barriers to health care access in the rural USA. Public health, 129(6), 611-620. doi: 10.1016/j.puhe.2015.04.001
• Fomby, T. B., R. C., Hill, Johnson, S. R. (1984). Advanced Econometric Methods. Springer-Verlag,New York
• Gong, Y., Yin, X., Wang, Y., Li, Y., Qin, G., Liu, L., ... Lu, Z. (2014). Social determinants of community health services utilization among the users in China: a 4-year cross-sectional study. PloS one, 9(5), e98095. doi: 10.1371/journal.pone.0098095
• Granger, C. W., Newbold, P. (1974). Spurious regressions in econometrics. Journal of econometrics, 2(2), 111-120.
• Hammond, W. P., Matthews, D., Corbie-Smith, G. (2010). Psychosocial factors associated with routine health examination scheduling and receipt among African American men. Journal of the National Medical Association, 102(4), 276-289. doi: 10.1016/S0027-9684(15)30600-3.
• Hanif, M. N. (2008). Financial Development and Economic Growth: Evidence from Heterogeneous Panel Data. Doktora Tezi, Pakistan Institute of Development Economic.
• Hausman, J. A. (1978). Specification tests in econometrics. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1251-1271.
• Kartal, N., Erigüç, G. (2023). Sağlık İnsangücünün Sağlık Kurumuna Başvuru Sayısı Üzerine Etkisinin Değerlendirilmesi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 257-274. doi: 10.26745/ahbvuibfd.1186766
• Kaya, S. (1996). Ankara metropolitan alanda sağlık bakım hizmetlerinin potansiyel ve gerçekleşen kullanılabilirliği. Toplum ve Hekim Dergisi, 11(71), 2-14.
• Laksono, A. D., Wulandari, R. D., Rukmini, R. (2021). The determinant of healthcare childbirth among young people in Indonesia. Journal of Public Health Research, 10(1), jphr-2021. doi: 10.4081/jphr.2021.1890
• Mattos, E., Mazetto, D. (2019). Assessing the impact of more doctors’ program on healthcare indicators in Brazil. World Development, 123, 104617. doi: 10.1016/j.worlddev.2019.104617
• Meit, M., Knudson, A., Gilbert, T., Yu, A. T. C., Tanenbaum, E., Ormson, E., Popat, S. (2014). The 2014 update of the rural-urban chartbook. Bethesda, MD: Rural Health Reform Policy Research Center, 10.
• Motlagh, S. N., Sabermahani, A., Hadian, M., Lari, M. A., Mahdavi, M. R. V., Gorji, H. A. (2015). Factors affecting health care utilization in Tehran. Global journal of health science, 7(6), 240. doi: 10.5539/gjhs.v7n6p240
• Nabalamba, A., Millar, W. J. (2007). Going to the doctor. Health Rep, 18(1), 23-35.
• National Center for Health Statistics. (2017). Health, United States, 2016, with chartbook on long-term trends in health.
• Poorreza, A., Khabiry, T., Arab, M. (2008). Analysing health seeking behavior in Tehran city population. Health College Journal, 7(2), 1-13.
• Pylypchuk, Y., Sarpong, E. M. (2013). Comparison of health care utilization: United States versus Canada. Health Services Research, 48(2pt1), 560-581. doi: 10.1111/j.1475-6773.2012.01466.x
• Reijneveld, S. A., Wiegersma, P. A., Ormel, J., Verhulst, F. C., Vollebergh, W. A., Jansen, D. E. (2014). Adolescents’ use of care for behavioral and emotional problems: types, trends, and determinants. PLoS One, 9(4), e93526. doi: 10.1371/journal.pone.0093526
• Sağlık Bakanlığı (2017). 2016 Sağlık İstatistikleri Yıllığı, Ankara. https://www.saglik.gov.tr/TR-84930/saglik-istatistikleri-yilliklari.html
• Sağlık Bakanlığı (2018). 2017 Sağlık İstatistikleri Yıllığı, Ankara. https://www.saglik.gov.tr/TR-84930/saglik-istatistikleri-yilliklari.html
• Sağlık Bakanlığı (2019). 2018 Sağlık İstatistikleri Yıllığı, Ankara. https://www.saglik.gov.tr/TR-84930/saglik-istatistikleri-yilliklari.html
• Sağlık Bakanlığı (2020). 2019 Sağlık İstatistikleri Yıllığı, Ankara. https://www.saglik.gov.tr/TR-84930/saglik-istatistikleri-yilliklari.html
• Sağlık Bakanlığı (2021). 2020 Sağlık İstatistikleri Yıllığı, Ankara. https://www.saglik.gov.tr/TR-84930/saglik-istatistikleri-yilliklari.html
• Sağlık Bakanlığı (2022). 2021 Sağlık İstatistikleri Yıllığı, Ankara. https://www.saglik.gov.tr/TR-84930/saglik-istatistikleri-yilliklari.html
• Scheppers, E., Van Dongen, E., Dekker, J., Geertzen, J., & Dekker, J. (2006). Potential barriers to the use of health services among ethnic minorities: a review. Family practice, 23(3), 325-348. doi: 10.1093/fampra/cmi113
• Thode, N., Bergmann, E., Kamtsiuris, P., Kurth, B. M. (2005). Predictors for ambulatory medical care utilization in Germany. Bundesgesundheitsblatt Gesundheitsforsch. Gesundheitsschutz, 48, 296-306. doi: 10.1007/s00103-004-1004-3
• Thumé, E., Facchini, L. A., Wyshak, G., Campbell, P. (2011). The utilization of home care by the elderly in Brazil's primary health care system. American journal of public health, 101(5), 868-874. doi: 10.2105/ AJPH.2009.184648
• TÜİK (2024) https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr. Erişim Tarihi: 20.01.2024
• Uddin, J., Mazur, R. E. (2015). Socioeconomic factors differentiating healthcare utilization of cyclone survivors in rural Bangladesh: a case study of cyclone Sidr. Health policy and planning, 30(6), 782-790. doi: 10.1093/heapol/czu057
• Valluri, S., Mammen, S., Lass, D. (2015). Health care use among rural, low-income women and children: Results from a 2-stage negative binomial model. Journal of Family and Economic Issues, 36, 154-164. doi: 10.1007/s10834-014-9424-1
• Van der Heyden, J. H. A., Demarest, S., Tafforeau, J., Van Oyen, H. (2003). Socio-economic differences in the utilisation of health services in Belgium. Health policy, 65(2), 153-165. doi: 10.1016/S0168-8510(02)00213-0
• Vingilis, E., Wade, T., Seeley, J. (2007). Predictors of adolescent health care utilization. Journal of adolescence, 30(5), 773-800. doi: 10.1016/j.adolescence.2006.10.001
• Wong, R., Díaz, J. J. (2007). Health care utilization among older Mexicans: health and socioeconomic inequalities. salud pública de méxico, 49, s505-s514.
• Wooldridge, J. M. (2010). Econometric Analysis Of Cross Section And Panel Data, MIT Press.
• Xin, Y., Ren, X. (2023). Determinants of province-based health service utilization according to Andersen’s Behavioral Model: a population-based spatial panel modeling study. BMC Public Health, 23(1), 985.
• Yang, H., Huang, X., Zhou, Z., Wang, H. H., Tong, X., Wang, Z., ... Lu, Z. (2014). Determinants of initial utilization of community healthcare services among patients with major non-communicable chronic diseases in South China. PloS one, 9(12), e116051. doi: 10.1371/journal.pone.0116051
• Yaya, S., Bishwajit, G., Gunawardena, N. (2019). Socioeconomic factors associated with choice of delivery place among mothers: a population-based cross-sectional study in Guinea-Bissau. BMJ global health, 4(2). doi: 10.1136/bmjgh-2018-001341
• Yaylali, M., Kaynak, S., Karaca, Z. (2012). Saglik Hizmetleri Talebi: Erzurum Ilinde Bir Arastirma/Health Services Demand: A Study in Erzurum. Ege Akademik Bakis, 12(4), 563.
• Yılmaz, F., Boz, C., İnce, Ö. (2021). Sağlık Hizmetleri Kullanımını Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi İle Belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 577-590. doi: 10.30798/makuiibf.689967
• Yunus, N. M., Manaf, N. H., Omar, A., Juhdi, N., Omar, M. A., Salleh, M. (2017). Determinants of Healthcare Utilisation Among the Elderly in Malaysia, Institutions and Economics, 9(3), 115–140.