Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ölçeği'nin Türkçe'ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 32 - 41, 21.04.2025

Hümeyra Hançer Tok , Lütfiye Nur Uzun , Makbule Tokur Kesgin

https://doi.org/10.46413/boneyusbad.1446643

Öz

Amaç: Bu çalışma Mental İyilik ve Hastalık Ölçeğinin Türkçe versiyonunun, geçerlilik ve güvenirliğinin değerlendirilmesini amaçlamaktadır.
Gereç ve Yöntem: Metodolojik desendeki bu çalışma n=233 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara demografik sorular, Dünya Sağlık Örgütü-5 İyilik Hali Endeksi ve Türkçe’ ye çevrilmiş Mental İyilik ve Hastalık Ölçeği sorulmuştur. Ölçme aracının geçerliliği; kapsam geçerlilik indeksi, açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri, eşzamanlı geçerlik ile doğrulanmıştır. İç tutarlılık ise; Cronbach Alpha, yarıya bölme, eşzamanlı geçerlik hesaplamaları ile yapılmıştır.
Bulgular: Mental İyilik ve Hastalık Ölçeğinin Türkçe versiyonu da orijinal ölçekteki gibi 20 maddedir. Doğrulayıcı faktör analizi ölçeğin üç boyutlu yapısını doğrulamıştır. Model uyum indeksleri mükemmel model veri uyumu göstermiştir.
Sonuç: Bulgular Mental İyilik ve Hastalık Ölçeğinin geçerli ve güvenilir olduğu doğruladı. Türk toplumunun mental durumunun izlenmesinde, Mental İyilik ve Hastalık Ölçeğinin uygun bir araç olarak kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mental iyilik , Mental hastalık , Geçerlilik , güvenirlik

Etik Beyan

Ethical considerations Written permissions were obtained from the participants, the original author of the scale, and the ethics committee of a university (2023/344) before conducting this study.

Destekleyen Kurum

.

Teşekkür

.

Adaptation of the Mental Wellness and Illness Scale to Turkish: A Validity and Reliability Study

Öz

Aim: This study aims to evaluate the reliability and validity of the Turkish version of the Mental Well-Being and Illness Scale.
Material and Method: This methodological study was conducted with n=233 participants. Participants were asked demographic questions, the World Health Organization-5 Well-being Index and the Mental Well-being and Illness Scale translated into Turkish. The validity of the instrument was confirmed by content validity index, explanatory and confirmatory factor analyses, and concurrent validity. Internal consistency was assessed by Cronbach Alpha, halving, and concurrent validity calculations.
Results: The Turkish version of the Mental Wellbeing and Illness Scale has 20 items as in the original scale. Confirmatory factor analysis confirmed the three-dimensional structure of the scale. Model fit indices showed excellent model-data fit.
Conclusion: The findings confirmed that the Mental Well-being and Illness Scale is valid and reliable. It is recommended to use the Mental Well-being and Illness Scale as an appropriate tool for monitoring the mental status of the Turkish population.

Anahtar Kelimeler

Mental well-being , Mental illness , Validity , reliability

Kaynakça

• Abdel-Khalek, A. M. (2011). The development and validation of the Arabic Scale of Mental Health (ASMH). Psychological Reports, 109(3), 949–964. doi:10.2466/02.03.09.PR0.109.6.949-964
• Abdel-Khalek, A. M. (2012a). Convergent validity of the Arabic scale of mental health. Psychological Reports, 110(1), 16–24. doi:10.2466/03.09.PR0.110.1.16-24
• Abdel-Khalek, A. M. (2012b). Personality and mental health: Arabic scale of mental health, Eysenck personality questionnaire, and NEO five factor inventory. Psychological Reports, 111(1), 75–82. doi:10.2466/09.02.08.PR0.111.4.75-82
• Abdel-Khalek, A. M. (2022). The development and validation of the Mental Wellness and Illness Scale (MWIS) and its relation to the Big-Five personality factors. Mental Health, Religion & Culture, 1–16. doi:10.1080/13674676.2021.2009786
• Alpar, R. (2010). Uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik: Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle. Ankara: Detay Yayıncılık; 600-640.
• Baykul, Y. (2015). Eğitimde ve psikolojide ölçme: Klasik test teorisi ve uygulaması. Ankara:Pegem Akademi;313-347.
• Coles, M. E., Cook, L. M., Blake, T. R. (2007). Assessing obsessive compulsive symptoms and cognitions on the internet: evidence for the comparability of paper and Internet administration. Behaviour Research and Therapy, 45(9), 2232–2240. doi:10.1016/j.brat.2006.12.009
• Davis, L. L. (1992). Instrument review: Getting the most from a panel of experts. Applied Nursing Research, 5(4), 194–197.
• Donker, T., van Straten, A., Marks, I. M., Cuijpers, P. (2009). A brief Web-based screening questionnaire for common mental disorders: development and validation. Journal of Medical Internet Research, 11(3), e1134. doi:10.2196/jmir.1134
• Erkorkmaz, Ü., Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K., & Sanisoğlu, S. Y. (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 33(1), 210–223.
• Eser, E., Çevik, C., Baydur, H., …. Özyurt, B. (2019). Reliability and validity of the Turkish version of the WHO-5, in adults and older adults for its use in primary care settings. Primary Health Care Research & Development, 20, e100. doi:10.1017/S1463423619000343
• Esin, M. N. (2014). Veri toplama yöntem ve araçları & veri toplama araçlarının güvenirlik ve geçerliği. Erdoğan S, Nahçivan N, Esin MN. (Eds.). Hemşirelikte Araştırma: Süreç, Uygulama ve Kritik, İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi, 217, 230.
• Farvolden, P., McBride, C., Bagby, R. M., Ravitz, P. (2003). A web-based screening instrument for depression and anxiety disorders in primary care. Journal of Medical Internet Research, 5(3), e896. doi:10.2196/jmir.5.3.e23
• Fidan, M., & Usta, F. (2013). İyilik hali ölçeğinin Türkçe formunun güvenirlik ve geçerliğinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 265–269.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (3. baskı). NY: Sage Publications;790-811.
• Heather, O., Julie, V., Jennifer, D., Gayatri, J. (2017). Measuring positive mental health in Canada: construct validation of the Mental Health Continuum—Short Form. Health Promotion and Chronic Disease Prevention in Canada: Research, Policy and Practice, 37(4), 123. doi:10.24095/hpcdp.37.4.03
• Jackson, J. E. (2005). Quartimax rotation. Encyclopedia of biostatistics. Armitrage, p., Colton, T. (Eds.). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons;8. Doi:10.1002/0470011815.b2a13091.
• Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39(1), 31–36.
• Keyes, C. L. M. (2002). The mental health continuum: From languishing to flourishing in life. Journal of Health and Social Behavior, 207–222. doi:10.2307/3090197
• Keyes, C. L. M., Dhingra, S. S., & Simoes, E. J. (2010). Change in level of positive mental health as a predictor of future risk of mental illness. American Journal of Public Health, 100(12), 2366–2371. doi:10.2105/AJPH.2010.192245
• Kline, P. (2000). Test construction: Factor analytic and item analytic methods. Handbook of Psychological Testing. 2nd Ed. London, New York: Routledge, 161–181.
• Linacre, J. M. (2006). Data Variance Explained by Rasch Measures. Transactions of the Rasch Measurement SIG American Educational Research Association, 20(1). www.conference2006.acspri.org.au
• Machado, W. de L., Bandeira, D. R. (2015). Positive mental health scale: validation of the mental health continuum-short form. Psico-Usf, 20(2), 259–274. Doi:10.1590/1413-82712015200207
• Newson, J. J., & Thiagarajan, T. C. (2020). Assessment of population well-being with the mental health quotient (MHQ): development and usability study. JMIR Mental Health, 7(7), e17935. doi: 10.2196/17935.
• Öncü, H. (1994). Eğitimde ölçme ve değerlendirme, Ankara: Matser Basım San. Ve Tic. Ltd. Şti; 242-275.
• Özdamar, K. (2017). Ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi IBM SPSS, IBM SPSS AMOS ve MINTAB uygulamalı. Eskişehir: Nisan Kitabevi, 148–148.
• Şahin, H. N., Uğurtaş, S., Batıgün, D. A. (2002). Kısa Semptom Envanteri (KSE): Ergenler için kullanımının geçerlik, güvenilirlik ve faktör yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi, 13(2), 125–135.
• Seçer, İ. (2018). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Anı yayıncılık.
• Simon, D., Kriston, L., Loh, A., Spies, C., Scheibler, F., Wills, C., Härter, M. (2010). Confirmatory factor analysis and recommendations for improvement of the Autonomy‐Preference‐Index (API). Health Expectations, 13(3), 234–243. Doi: 10.1111/j.1369-7625.2009.00584.x.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. Ankara: Nobel Yayınları,620-661.
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (2. bs). Ankara: Nobel Yayınları, 150-170.
• Toptaş Kılıç, S., Öz, F. (2019). Kanser hastalığı olan bireylerde Bütüncül İyilik Hali Ölçeği’nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 11(2), 141–147. Doi:10.14744/phd.2019.26213
• Van Ballegooijen, W., Riper, H., Cuijpers, P., van Oppen, P., Smit, J. H. (2016). Validation of online psychometric instruments for common mental health disorders: A systematic review. BMC Psychiatry, 16, 1–12. doi:10.1186/s12888-016-0735-7
• Velten, J., Brailovskaia, J., Margraf, J. (2022). Positive Mental Health Scale: Validation and measurement invariance across eight countries, genders, and age groups. Psychological Assessment, 34(4), 332. doi: 10.1037/pas0001094.
• Westerhof, G. J., Keyes, C. L. M. (2010). Mental illness and mental health: The two continua model across the lifespan. Journal of Adult Development, 17, 110–119. doi: 10.1007/s10804-009-9082-y.
• Wong, A., & Carlbäck, J. (2018). A Study on Factors Influencing Acceptance of Using Mobile Electronic Identification Applications in Sweden. Jönköping University, 23.
• World Health Organization. (1948). About WHO. Erişim tarihi 15.01.2024, https://www.who.int/about/
• World Health Organization. (2022). World mental health report: Transforming mental health for all. Erişim tarihi 15.01.2024, https://www.who.int/publications/i/item/9789240049338
• Yaşlıoğlu, M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(Özel Sayı),74-85
• Zhao, M. Y., Tay, L. (2023). From ill-being to well-being: Bipolar or bivariate? The Journal of Positive Psychology, 18(5), 649–659.
• Zlomke, K. R. (2009). Psychometric properties of internet administered versions of Penn state worry questionnaire (PSWQ) and depression, anxiety, and stress scale (DASS). Computers in Human Behavior, 25(4), 841–843. doi:10.1016/j.chb.2008.06.003.