Engizisyonun günümüze hatırlattıkları

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 1 - Cilt: 1 Sayı: 1, 91 - 99, 13.07.2016

Mehmet Esgin

Öz

Engizisyon, Latince “Soruşturma ve Sorgulama” anlamına gelen “Inquısıtion” kelimesinden gelmektedir. Hristiyanlıktan uzaklaşan veya dini esaslara aykırı davranan kimselerin cezalandırmak için kurulan Katolik kilise mahkemeleri ve adlî kurumlan için kullanılmış bir terimdir. Engizisyonun görev alanı, önceleri vaftiz edilmiş Hristiyanların kilise öğretisine başkaldıranları yargılamakla sınırlıydı. Daha sonra şeytana tapma, zina, cadılık, bilim adamları, Yahudiler veya Hristiyanlaşmış Yahudiler (Konvertolar) ve kısmen de Müslümanlar veya Hristiyanlaşmış Müslümanlar (Moriskolar) bu kapsama alındı. Engizisyon’un yargılama usulü ise şu aşamalardan geçiyordu: Genel yemin, af zamanı, mahkemeye celp ve sorgulama. Sorgulamada sapkından suçunu itiraf etmesi isteniyor, inat ederse işkence tekniğiyle itiraf ettiriliyordu. İtiraf sonucu hüküm verme aşamasına geliniyordu. Nihayet XIX. yüzyıl ortalarına kadar çalışmalarını sürdüren Engizisyon Mahkemeleri önce X. Pius, 1908’de Katolik imanını korumakla yükümlü “Kutsal Makam”a dönüştürüldü. En nihayet VI. Pavlus, 1965’te bu kurumu, daha demokratik biçimde yeniden düzenleyerek “İman Kurulu”na dönüştürdü. Sonunda Engizisyon tarihe karışmış oldu.

Anahtar Kelimeler

Din, Engizisyon, Sapkın, Kutsal Mekân, Hristiyanlaşmış Müslümanlar, Hristiyanlaşmış Yahudiler

Remindings of the Inquisition to the present day

Öz

The Word “Inquisition” means investigation and interrogation, which comes from the Latin Word “Inquisition”. It is used for Catholic Church tribunals and its legal institutions that punish Christian heretics. The function of inquisition, firstly, was limited to judge those who received baptism and then became heretics. Later on satanic worship, adultery, witchery, scientists, Jewish or Christian Jewish (Converts) and partially Muslims or Christian Muslims (Mosques) had also been included to this judgment. The steps of inquisition judge were: general oath, forgiveness time, sending to the tribunal and interrogation. If the heretic insisted to confess his crime, it would make him confess by the technique of torture. After the confession the step of the sentence had been come. The inquisition tribunals were active until the middle of the nineteenth century, and then had been converted into “the Holy-Office” by Pius X in 1908 with the purpose of saving the Catholic faith. Paul VI in 1965 had reorganized this institution and made it more democratic and converted it into “the faith council”. Thus, inquisition came to an end. Key Words Religion, Inquisition, Heretics, The Holy-Office Mosques, Converts, Type of inquisition judge

Anahtar Kelimeler

Religion, Inquisition, Heretics, The Holy-Office Mosques, Converts, Type of inquisition judge

Kaynakça

• Adam, Baki. “Hristiyanlık,”Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Ankara: 1994.
• Ahmet Rıza Bey.Batı’nın Doğu Poli- tikasının Ahlâken İflası, Çeviren: Ziya Ebuzziya. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. 1988.
• Aydın, Mehmet.“Batı ve Doğu Hris- tiyanlığına Tarihi Bir Bakış,”Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergi- si,1985.
• Aydın, Mehmet.Dinler Tarihine Gi- riş. Konya: Damla Ofset, 1996.
• Aydın, Mehmet.Hristiyan Genel Konsülleri ve II. Vatikan Konsili. Konya: Selçuk Üniversitesi Basımevi, 1991.
• Barker, G. O’nun İzinde (M.S. 30 Yılından Bugüne dek İsa Mesih’in Toplumunun Tarihi).İstanbul: Zafer Matbaası, 1985.
• Bayet, Albert.Dine Karşı Düşünce- nin Tarihi,Çeviren: Cemal Süreyya. İs- tanbul: Varlık Yayınları, 1970.
• Besnard, Albert. M. Katolik Mezhe- bi, Çeviren: Mehmet, Aydın, Din Feno- meni. Konya: Tekin Kitabevi, 1993.
• Cilâcı, Osman.İlahi Dinlerde Oruç, Hac ve Kurban. İzmir: Ak yol Neşriyat, 1980.
• Demirci, Kürşat.“Avrupa: Hristiyanlık,”Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 1991.
• Demirci, Kürşat.“Engizisyon”, Tür- kiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedi- si,1994.
• Dursun, Davut.Siyasi-İdari Sistem- le İlişkileri Açısından Din Bürokrasisi Yapı, Konumu ve Gelişimi. İstanbul: İşaret Yayınları, 1992.
• Dvornık, Francis.Konsüller Tarihi İznik’ten II. Vatikan’a,Çeviren: Meh- met Aydın.Ankara: Türk Tarih Kuru- mu Basımevi, 1990.
• Esgin, Mehmet. “Hristiyanlıkta En- gizisyon Mahkemeleri,”(Basılmamış Doktora Tezi), Konya: 1998.
• Fınucane, R.C.“Inquısıtion, the“The Encyclopedia of Religion. Editör: Mir- cea Eliade, 1987.
• Grıgulevıç, J.R. “20. Yüzyılda Engizisyon,”Çeviren: Zeliha Könen, Felsefe Dergisi. Sayı: XXV, Mart, 1988.
• Guıraud, Jean, L’ınquısıtionMédiévale. Paris: 1928.
• Hamilton, Bernard.TheMédiévale, Inquısıtion.London: 1981.
• Harman, Ö. Faruk. “Din ve Vicdan Hürriyeti,”Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Ankara:1994.
• İmbert, Jean. Ölüm Cezası, Çeviren: Beyhan Kayıhan.İstanbul: 1989.
• Kitabı Mukaddes, Kitabı Mukaddes Þirketi, İstanbul: 1974.
• Lea, Henri Charles.TheInquısıtion of TheMiddleAges.London: 1963.
• Lea, Henri Charles.Histoire De L’ınquısıtionAuMoyen-Age. Paris: 1900–1901.
• Maısonneuve, Henry.L’ınquısıtion, Desclée.Novalis: 1989.
• Peters, Edward.Inquısıtion. Berke- ley And Los Angeles: 1989.
• Russell, Bertrand. Din ve Bilim, Çeviren: Akşit Göktürk. İstanbul: Say Dağıtım, 1983.
• Russell, Bertrand.Batı Felsefesi Tarihi, Çeviren: Muammer Sencer. İstanbul: Say Yayınları, 1974.
• Şenel, Alâeddin.Siyasal Düşünceler Tarihi.Ankara: Verso Yayınları, 1991.
• Testas, Guy.Testas, Jean, L’ınquısıtion. Paris: 1974.
• Wells, H.G.Kısa Dünya Tarihi, Çeviren: Ziya İhsan. Ankara: Varlık Ya- yınları, 1969.
• Wood, Clément.İspanyaıda Engizisyon, Çeviren: Ömer Rıza doğrul. İstanbul: Koşkun Basımevi, 1938.
• Ziya Paşa.Engizisyon Tarihi. İstan- bul: Ebu Ziya Matbaası, 1305.