Müşriklerin Hz. Peygamber’e Karşı Takınmış Oldukları Tavırlar -Ebû Süfyân Örneği-

Yıl 2018, Cilt: 13 Sayı: 13, 75 - 102, 28.06.2018

İsmail Pırlanta

Öz

Hz. Peygamber 23 yıllık risâlet görevinde
birçok zorluk ve engellemelerle karşılaşmıştır. Bu bağlamda onu en fazla meşgul
edenler şüphesiz Mekkeli müşrikler olmuştur. Onlar başlangıçta çok da önem
vermedikleri bu yeni oluşumun giderek güçlendiğini ve alışageldikleri inanç ve
yaşantı şeklini tehdit ettiğini gördükleri zaman Hz. Peygamber ve Müslümanlara
en ağır işkence ve zulümler yapmaktan geri durmamışlardır. Önceleri alay
etmeyle başlayan bu şiddetli muhalefet, giderek iftira ve sözlü sataşmaya,
ardından fiilî müdahale ve işkenceye, daha sonra ambargoya ve nihayetinde de
silahlı mücadeleye dönüşmüştür. Müşriklerin birçok sebebe matuf olarak
geliştirdikleri bu aşırı muhalefet hareketlerinde önemli Müşrik liderlerinden
birisi olan Ebû Süfyân’ın ortaya koymuş olduğu tavır genelde diğerleriyle benzer
karakterler arz etse de özelde birtakım farklı hususiyetler göstermektedir.
İşte biz bu çalışmamızda Ebû Süfyân’ın risâlet görevinde Hz. Peygamber’e karşı
sergilemiş olduğu tutum ve davranışları ve bunların altında yatan nedenleri
ortaya koymayı çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Mekke müşrikleri, Ebû Süfyân, Hz. Peygamber

Kaynakça

• Altuntaş, Mehmet, “Kur’an’da Peygamberlere Gönderilen ‘Suhuflar/Kitaplar’ Üzerine Bir Değerlendirme”, Turkish Studies, Volume 11/12 Summer 2016, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9913, p. 12-13.
• Altuntaş, Mehmet,“Tevrat ve Kur'an'a Göre Yahudilerin Dünyaya Bakışı”, Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2013, cilt 3, sayı 3, s. 98-100.
• Apak, Adem, Ana Hatlarıyla İslâm Tarihi I (Hz. Peygamber Dönemi), Ensar Yay., İstanbul 2013
• Apak, Adem, Ana Hatlarıyla İslâm Tarihi II (Hulefâ-i Râşidîn Dönemi), Ensar Yay., İstanbul 2013
• Aycan, İrfan, “Ebû Süfyân”, DİA, X, s. 230.
• Azimli, Mehmet, Siyeri Farklı Okumak, Ankara 2015.
• Belazurî, Ensâbu’l-Eşrâf, I, Dımaşk 1997.
• Belazurî, Fütûhu'l-Buldân, trc. Mustafa Fayda, Ankara 1987.
• Çağatay, Neşet, İslam’dan Önce Arap Tarihi ve Cahiliyye Çağı, Ankara 1957.
• Demircan, Adnan, “Utbe b. Rebîa”, DİA, XLII, s. 235-236.
• Ebû’l-Abbas Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed el- Kastallanî, İrşâdü’s-Sârî li-Şerhi Sahîhi’l-Buharî, II, Bulak Matbaası, Mısır 1887.
• F. Buhl, ''Ebû Süfyân'', İA, IV, s. 50.
• Fayda, Mustafa, “Velîd b. Muğîre”, DİA, XLIII, s. 33-34.
• İbn Abdilber, ed-Dürer fî İhtisâri’l-Meğâzî ve’s-Siyer, thk. Şevki Dayf, Kahire 1966.
• İbn Abdilber, el-İstiâb fî Esmâi’l-Ashâb, II, Beyrut 1940.
• İbn Habîb, Kitâbü’l-Muhabber, thk. Eliza Lichten-Stadter, Haydarâbâd 1942.
• İbn Hacer, el-isâbe fî Temyîzi's-Sahâbe, thk., Muhammed el-Bicevî, III, Beyrut 1992.
• İbn Hacer, Tehzîbü't-Tehzîb, thk. Mustafa Abdulkadir Atâ, IV, Beyrut 1994.
• İbn Hişâm, es-Sîretü’n-Nebeviyye, thk. Mustafa es-Sakkâ, I, Kahire 1955.
• İbn İshak, es-Sîre, thk. Muhammed Hamidullah, Konya 1981.
• İbn Kesîr, el-Bidâye ve’n-Nihâye, III, Beyrut 2005.
• İbn Sa‘d, et-Tabakâtü’l-Kübrâ, I, Beyrut 1985.
• İbnül Esîr, Usdü'l-Gâbe fî Ma'rifeti's-Sahâbe, Beyrut 1989.
• İbnül Esîr, el-Kamil fi’t-Târîh, I-XII, Beyrut 1965
• Kallek, Cengiz, “Ukıyye”, DİA, XLII, s. 67-70.
• Kılıç, Ünal, “Ebû Süfyân b. Harb’in Hayatı”, Cumhuriyet Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, sa. 2, yıl. 1998, s. 461-484.
• Mecdüddîn İbnü’l-Esîr, en-Nihâye, IV, Beyrut trz.
• Mesudî, Mürûcu’z-Zeheb, I-II, Beyrut 1997.
• el-Mizzî, Tehzîbu’l-Kemâl fî Esmâi’r-ricâl, thk. Beşşar Avvad, XIII, Beyrut 1992.
• Muhammed Hamidullah, İslâm Peygamberi, trc., Salih Tuğ, I, İstanbul 1990.
• es-Safedî, Kitâbu’l-Vâfî bi’l- Vefayât, XVI, Stuttgart 1991.
• Sarıçam, İbrahim, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı, Ankara 2004.
• Taberî, Târîhu’l-Ümem ve’l-Mülûk, thk. Muhammed Ebû’l-Fadl İbrahim, II, Beyrut trz.
• Vâkıdî, Kitâbü’l-Meğâzî, thk. Marsden Jones, I-III, Beyrut 1966.
• Yakubî, Tarih, I-II, Beyrut 1960.
• ez-Zehebî, Siyeru A'lâmi'n-Nübelâ, thk. Şuayb Arnavut, II, Beyrut 1994.