George Herbert Mead'ın Eylem Kuramı

Yıl 2018, Cilt: 14 Sayı: 14, 363 - 390, 30.12.2018

Mustafa Kınağ

Öz

Bir ya da birkaç canlı
organizma tarafından belirli amaçlara yönelik olarak gerçekleştirilen
davranışlar olarak tanımlanabilen eylem kavramı, sosyoloji, psikoloji, felsefe
vs. disiplinlerde farklı boyutlarının ele alınarak açıklanan bir konudur.
Eylemin kaynağının ne olduğu, nasıl meydana geldiği, bir organizmanın meydana
getirdiği bir eylemin etki alanının o organizma ile sınırlı olup olmadığı,
eylem bağlamında oganizma-çevre, zihin-beden, birey-toplum ilişkisinin nasıl
açıklanabileceği sorularına bu çerçevede cevap aranır. Klasik Amerikan
pragmatistlerinden George Herbert Mead, zihin-beden, birey-toplum,
organizma-doğa ayrımı gibi düalist yaklaşımların oluşturduğu problemlere çözüm
bulmak için bütüncül bakış açısının kaçınılmaz olduğunu savunur. O, hem eylemde
bulunan bireyin bütünlüğünü hem de bireyin toplumla ve doğa ile olan
bütünlüğünü ortaya koyacak bir eylem kuramı önerir. Bu çerçevede Mead, eylemi
insan altı canlı varlıklar söz konusu olduğunda dürtü ve tamamlanma olmak üzere
iki; insani varlıklar söz konusu olduğunda ise dürtü, algı, düzenleme ve
tamamlanma olmak üzere dört aşamayı içerecek şekilde ortaya koyar.

Anahtar Kelimeler

Felsefe Tarihi, pragmatizm, George Herbert Mead, benlik, eylem

Kaynakça

• Aboulafia, Mitchell. Philosophy, Social Theory and the Thought of George Herbert Mead, New York: The State University of New York Press, 2004.
• Aboulafia, Mitchell. Transcendence on Self-Determination and Cosmopolitanism, California: Stanford University Press, 2010.
• Blumer, Herbert. Symbolic Interactionism Perspective and Method, Berkeley&Los Angeles&London: University of California Press, 1986, 1-18.
• De Waal, Cornelis. On Mead, Australia, Canada, Mexico vd.: Wadsworth Thomson Learning, 2002.
• Gillespie, Alex. “G.H. Mead: Theorist of the Social Act” Journal for the Theory of Social Behaviour. Wiley Blackwell Publishing, 35/1, 2005. 19-39.
• Hirst, R. John. “Realism”, The Encyclopedia of Philosophy, Ed. Paul Edwards. Vol. 7, New York-London: Collier-MacMillan Publishing, 1967. 77-83.
• Honderich, Ted. The Oxford Companion to Philosophy, New York: Oxford University Press, 2005.
• Lee, Harold N. “Mead’s Doctrine of the Past”, Tulane Studies in Philosophy, XII, 1963, 52-75.
• Lüscher, Kurt. “The Social Reality of Perspectives: On G. H. Mead’s Potential Relevance For The Analysis of Contemporary Societies”, Symbolic Interactionism, Vol. 13, No. 3, 1-18.
• McCarthy, E. Doyle. “Toward a Sociology of the Physical World: George Herbert Mead on Physical Objects”, Critical Assessments, Ed. Peter Hamilton, Vol. III, London&New York, Taylor&Francis Publishers, 1992, 215-229.
• Mead, George Herbert. “The Objective Reality of Perspectives”, Selected Writings, Ed. Andrew J. Reck, Chicago-London: The University of Chicago Press, 1964. 306-319.
• Mead, George Herbert. The Individual and the Social Self: Unpublished Work of George Herbert Mead, Ed. David L. Miller, Chicago&London: The University of Chicago Press, 1982.
• Mead, George Herbert. The Philosophy of the Present. Ed. Arthur E. Murphy, London: The Open Court Company Publishers, 1932.
• Mead, George Herbert. Mind, Self and Society from the Standpoint of a Social Behaviorist, Ed. Charles W. Morris, Chicago: University of Chicago Press, 1934.
• Mead, George Herbert. The Philosophy of the Act. Ed. Charles W. Morris, Chicago: The University of Chicago Press, 1938.
• Miller, David L. George Herbert Mead Self, Language and the World, Austin&London: The University of Texas Press, 1973.
• Morris, Charles W. “Introduction: The Task of The Philosophy of the Act”, The Philosophy of the Act. Chicago: The University of Chicago Press, 1938. vii-lxxiii.
• Natanson, Maurice. The Social Dynamics of George Herbert Mead, Netherlands: The Hague Nijhoff Publishers, 1973.
• Posner, Roland. “Charles Morris and the Behavioral Foundations of Semiotics”, Classics of Semiotics, United States: Springer, 1987. 23-57.
• Türer, Celal. Ahlaktan Felsefeye Felsefeden Ahlaka, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2017.
• VandenBos, Gary R. APA Dictionary of Psychology, Washington DC: American Psychological Association Press, 2007.
• Von Mises, Ludwig. Human Action: A Treatise on Economics, San Francisco: Fox&Wilkes Company, 1996.