Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Yıl 2020, Sayı: 18, 229 - 256, 31.12.2020

Selahattin Aydemir

Öz

Muhaddiths, who have been trying to benefit from the most ideal methodologies in the science of ḥadīth, have contributed to this science for generations, enriched the methodologies developed by a cumulative process and achieved a lot in discriminating between authentic ḥadīths and inauthentic ones. For that reason, it comes to mind if the methodology of arbitration, which has a past as deeply rooted as human history and appears as a method used for all kinds of issues of people in communities, has been adopted in narrations. As this methodology was impossible to be adopted during the era of the Prophet and his companions, it needs to be analysed when the methodology of arbitration started, in which periods it escalated and how it was adopted. The analysis of the methodology of arbitration, which is really limited in terms of being binding and the power of enforcement, appears as another crucial issue with regards to the opportunity to apply it on the both sides of the ḥadīths analysed for both wording and meaning. Following the ascertainment of the use of the methodology of arbitration in ḥadīths narrations, if the detection of both how this practice has been adopted and which samples have been used is possible, it will be easy to view the contributions it will make to the science of ḥadīths. When the practices of arbitration remain limited again, it gains significance to ascertain the method adopted in the science of ḥadīths methodology and to specify what factors give rise to this. Consequently, to what extent the methodology of arbitration is adopted in the science of ḥadīths in conjunction with its contributions to this science will have been ascertained by means of a multi-faceted analysis.

Anahtar Kelimeler

Ḥadīth Arbitration Muḥaddith Narration Methodology

Kaynakça

  • Abdürrezzâk es-San‘ânî, Ebû Bekr Abdürrezzâk b. Hemmâm b. Nâfi‘. el-Musannef. thk. Habîburrahmân el-A‘zamî. 11 Cilt. Beyrût: el-Mektebü’l-İslâmî, 1403.
  • Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed eş-Şeybânî. el-Musned. thk. Şuayb Arnaûd. 50 Cilt. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1420/1999.
  • Ahmed Emin. Fecrü’l-İslâm. Kâhire: Hindâvî, 2012.
  • Akgündüz, Ahmet. “Hakem”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 15/171-173. Ankara: TDV Yayınları, 1997.
  • Azîmâbâdî, Ebü’t-Tayyib Muhammed Şemsü’l-Hak b. Emîr Alî ed-Diyânüvî. Avnü’l-ma‘bûd şerhü süneni Ebî Dâvûd. 14 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1415.
  • Beyhakî Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. es-Sünenü’l-kübrâ. thk. Muhammed Abdülkâdir Atâ. 10 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1242/2003.
  • Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî. el-Câmiu’s-sahîh. thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır. 9 Cilt. Beyrût: Dârü Tavki’n-Necât, 1422.
  • Çakın, Kamil. “Buhârî’nin Otorite Kazanma Süreci”. İslâmî Araştırmalar. 10/2 (1997), 100-109.
  • Ebû Dâvûd, Süleymân b. Eş’as es-Sicistânî. es-Sünen. thk. Şuayb Arnaût. 7 Cilt. Dımeşki: Dârü’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 1430/2009.
  • Fahreddin er-Râzî, Muhammed b. Ömer b. Hüseyn. Mefâtîhü’l-gayb. 32 Cilt. Beyrût: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1420.
  • Fayda, Mustafa. “Bedevî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 5/311-317. Ankara: TDV Yayınları, 1992.
  • Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed. Ma‘rifetü ulûmi’l-hadîs. thk. es-Seyyid Muazzam Hüseyin. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1397/1977.
  • Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Alî. el-Kifâye fî ilmi’r-rivâye. Medine: el-Mektebetü’l-İlmiyye, ts.
  • Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Alî. er-Rıhle fî talebi’l-hadîs. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1395.
  • İbn Abdülber, Ebû Ömer Cemâleddîn Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed. el-İstîâb fî ma’rifeti’l-ashâb. thk. Ali Muhammed el-Bicâvî. 4 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Cîl, 1412/1991.
  • İbn Ebû Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahmân b. Muhammed b. İdrîs er-Râzî. el-Cerh ve’t-ta‘dîl. 9 Cilt. Beyrût: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1952.
  • İbn Ebû Şeybe, Ebû Bekr Abdullāh b. Muhammed b. Ebî Şeybe el-Kûfî. el-Musannef fi’l-ehâdîs ve’l-âsâr. 7 Cilt. Riyâd: Mektebetü’r-Rüşd, 1409/1989.
  • İbn Ferhûn, Burhânüddîn İbrâhîm b. Alî b. Muhammed el-Ceyyânî. Tebsıratü’l-hükkâm fî usûli’l-akzıye ve menâhici’l-ahkâm. 2 Cilt. Kâhire: Mektebetü’l-Külliyâti’l-Ezheriyye, 1406/1986.
  • İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbeddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî. Bülûğü’l-merâm min edilleti’l-Ahkâm. Riyâd: Dârü’l-Felek, 1424.
  • İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbeddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî. Fethu’l-bârî bi-şerhi Sahîhi’l-Buhârî. 13 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Ma‘rife, 1379.
  • İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbeddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî. el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe. thk. Âdil Ahmed & Ali Muhammed. 8 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1415/1994.
  • İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbeddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî. Tağlîku’t-taʿlîk. thk. Saîd Abdurrahmân Mûsâ el-Kazakî. Beyrût & Ammân: el-Mektebü’l-İslâmî & Dârü Ammâr, 1405.
  • İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbeddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî. Tehzîbü’t-tehzîb. 12 Cilt. Haydarâbâd: Matbaatu Dâireti’l-Maârifî’n-Nizâmiyye, 1326.
  • İbn Hişâm, Cemâleddîn Abdülmelik b. Hişâm b. Eyyûb el-Himyerî. es-Sîretü’n-nebeviyye. 4 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-Arabî, 1410/1990.
  • İbn Kesîr, İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer. Tefsîrü’l-Ḳurʾâni’l-ʿazîm. 9 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1419.
  • İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd Mâce el-Kazvînî. es-Sünen. 2 Cilt. b.y.: Dârü İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, ts.
  • İbn Manzûr, Cemâleddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî. Lisânü’l-Arab. 15 Cilt. Beyrût: Dârü Sâdır, 1414.
  • İbn Nüceym, Zeynüddîn b. İbrâhîm b. Muhammed el-Mısrî. el-Bahru’r-râik şerhu kenzü’d-deḳāʾiḳ. 8 cilt. Kâhire: Dârü’l-Kütübi’l-İslâmî, ts.
  • İbn Sa‘d, Muhammed b. Sa‘d b. Menî‘ el-Hâşimî. et-Tabakâtü’l-kübrâ. thk. Muhammed Abdülkâdir Atâ. 8 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1410/1990.
  • İbn Salâh, eş-Şehrezûrî, Ebû Amr Takıyyüddîn Osmân b. Salâhiddîn Abdirrahmân b. Mûsâ. Ulûmü’l-hadîs. thk. Nûreddîn Itr. Beyrût: Dârü’l-Fikr, 1406/1986.
  • İbn Sellâm el-Cumahî, Muhammed b. Sellâm b. Ubeydillâh b. Sâlim. Tabakātü fuhûli’ş-şuʿarâʾ. thk. Mahmûd Muhammed Şâkir. 2 Cilt. Cidde: Dârü’l-Medenî, ts.
  • İbnü’l-Esîr, İzzüddîn Alî b. Muhammed b. Muhammed el-Cezerî. Üsdü’l-gābe fî ma‘rifeti’s-sahâbe. 8 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1415/1994.
  • Keleş, Ekrem. İslâm hukukuna göre anlaşmazlıkların çözümünde hakem usulü: Tahkim. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1987.
  • Keskin, Mustafa. “Kur’ân’da ‘hkm’ Kökünden Türeyen Kelimelerin Semantik Tahlili”. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/9 (Aralık 2018), 431-462.
  • Kurtubî, Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. el-Câmiʿ li-ahkâmi’l-Kurʾân. 20 Cilt. Kâhire: Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye, 2. Basım, 1384/1964.
  • Mergīnânî, Burhâneddîn Alî b. Ebî Bekr b. Abdilcelîl el-Fergānî. el-Hidâye fî şerhi bidâyeti’l-mübtedî. thk. Talâl Yûsuf. 4 Cilt. Beyrût: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
  • Muhammed Ebû Zehre. Ebû Hanîfe. Kâhire: Dârü’l-Fikri’l-Arabî, 1366/1947.
  • Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Mu’cemu’l-Müfehres. Kâhire: Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1364.
  • Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî. el-Câmiu’s-sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî. 5 Cilt. Beyrût: Dârü İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
  • Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî. et-Temyîz. thk. Muhammed Mustafâ el-Azamî. Suûd: Mektabetü’l-Kevser, 1410.
  • Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî. el-Müctebâ mine’s-Sünen. thk. Abdülfettâh Ebû Gudde. 2 Cilt. Haleb: Mektebetü’l-Matbûati’l-İslâmiyye, 1406/1986.
  • Özşenel, Mehmet. “Hadislerin Tearuzu Durumunda Mezheplerin Esas Aldıkları Temel Prensiplere Dair Abdülazîz ed-Dihlevî’nin Bir Risâlesi”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/3 (Haziran 2001), 501-503.
  • Râgıb el-İsfahânî, Hüseyn b. Muhammed b. el-Müfaddal. el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. thk. Safvân Adnân ed-Dâvûdî. Dımaşk & Beyrût: Dârü’ş-Şâmiyye & Dârü’l-Kalem, 3. Basım, 1412/2002.
  • Râmhürmüzî, Ebû Muhammed İbn Hallâd el-Hasen b. Abdirrahmân b. Hallâd. el-Muhaddisü’l-fâsıl beyne’r-râvî ve’l-vâî. thk. Muhammed Acâc el-Hatîb. Beyrût: Dârü’l-Fikr, 1404.
  • Şâfiî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İdrîs. er-Risâle. thk. Ahmed Şâkir. Kâhire: Mektebetü’l-Halebî, 1358/1940.
  • Şâfiî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İdrîs. İhtilâfü’l-hadîs (Umm’un içinde). Beyrût: Dârü’l-Ma‘rife, ts.
  • Şâtıbî, Ebû İshâk İbrâhîm b. Mûsâ b. Muhammed el-Lahmî. el-Muvâfakât. thk. Ebû Ubeyde Meşhûr b. Hasan Âl-i Selmân. 7 Cilt. y.y.: Dârü İbn Affân, 1997/1417.
  • Taberî, Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî. Târîhu’r-Rusül ve’l-mülûk. 11 Cilt. Beyrût: Dârü’t-Türâs, 2. basım, 1387.
  • Tahâvî, Ebû Ca‘fer Ahmed b. Muhammed b. Selâme. Şerhu müşkili’l-âsâr. thk. Şuayb Arnaût. 16 Cilt. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1415/1994.
  • Tirmizî, Muhammed b. Îsâ b. Sevre. el-Câmiü’l-kebîr. thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 6 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Garbi’l-İslâmî, 1998.
  • Tirmizî, Muhammed b. Îsâ b. Sevre. eş-Şemâil el-Muhammediyye. thk. Seyyid b. Abbâs el-Celîmî. Mekke: el-Mektebetü’t-Ticâriyye, 1413/1993.
  • Topaloğlu, Bekir. “Hakem”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 15/170-171. Ankara: TDV Yayınları, 1997.
  • Useymîn, Muhammed b. Sâlih b. Muhammed. Şerhü’l-manzûmeti’l-Beykuniyye fî müstalahi’l-hadîs. thk. Fehd b. Nâsır es-Süleyman. Riyâd: Dârü’l-Süryâ, 1423/2003.
  • Uygur, Muteber Gülsefa. İslâm Aile Hukukunda Hakemlik Kurumu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
  • Yâkūt el-Hamevî, Şihâbeddîn Yâkūt b. Abdillâh el-Hamevî el-Bağdâdî. Muʿcemü’l-büldân. 7 Cilt. Beyrût: Dârü Sâdır, 2. Basım, 1995.
  • Yıldız, Abdullah. “Taharrî, Tahkîk, Tesebbüt Kavramları ve Sahâbe Dönemindeki Uygulamaları”. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 23/39 (Haziran 2018), 69-118.
  • Zerkeşî, Ebû Abdillâh Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır. el-İcâbe li-îrâdi me'stedrekethü Âişe ale's-saḥâbe. thk. Bünyamin Erul. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1425/2004.
  • Zürkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdilbâki b. Yûsuf. Şerhu’z-Zürkânî alâ Muvatta’. thk. Tâhâ Abdurraûf Sa‘d. 4 Cilt. Kâhire: Mektebetü’s-Sekâfeti’d-Dîniyye, 1424/2003.

Hadîs Rivâyetinde Hakeme Başvurma Yöntemi

Yıl 2020, Sayı: 18, 229 - 256, 31.12.2020

Selahattin Aydemir

Öz

Hadîs ilminde en ideal metotlardan istifade etmeye çalışan muhaddisler, nesiller boyunca bu ilme katkı sağlamış; zamanla üstüne katarak geliştirilen usûlleri zenginleştirmiş ve hadîsin sahîhini sakîminden ayırmada önemli ölçüde başarı sağlamışlardır. Bu yüzden insanlık tarihi kadar köklü bir geçmişe sahip olan hakem yönteminin, toplum içinde insanların her türlü meselelerinde kullanılmış bir metot olması sebebiyle rivâyetlerde kullanılıp kullanılmadığı akla gelmektedir. Hz. Peygamber ve sahâbe döneminde bu yöntemin tatbiki mümkün olmadığına göre hakem usûlünün ne zaman başladığı, hangi dönemde yoğunlaştığı veya nasıl uygulandığının tespiti gerekmektedir. Bağlayıcılığı ve yaptırım gücü yönüyle oldukça kısıtlı olan hakem yöntemini, hem lafız hem mana bakımından tahkîk edilen hadîslerin her iki yönüne uygulama imkânı açısından araştırmak da bir diğer önemli husustur. Hakem metodunun hadîs rivâyetinde kullanımının belirlenmesinden sonra, bu ameliyenin hangi örnekler üzerinden nasıl yapıldığının tespiti mümkünse hadîs ilmine sağlayacağı katkıları da müşahede etmek kolay olacaktır. Yine hakem pratiğinin sınırlı kalması durumunda hadîs usûlü ilminde uygulanan yöntemi tespit etme ve buna sebep olan amilleri de belirleme önem kazanmaktadır. Böylece çok yönlü tetkikle hakem metodunun hadîs ilminde hangi boyutta kullanıldığı ve bu ilme katkıları tespit edilmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hadîs Hakem Muhaddis Rivâyet Yöntem

Kaynakça

  • Abdürrezzâk es-San‘ânî, Ebû Bekr Abdürrezzâk b. Hemmâm b. Nâfi‘. el-Musannef. thk. Habîburrahmân el-A‘zamî. 11 Cilt. Beyrût: el-Mektebü’l-İslâmî, 1403.
  • Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed eş-Şeybânî. el-Musned. thk. Şuayb Arnaûd. 50 Cilt. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1420/1999.
  • Ahmed Emin. Fecrü’l-İslâm. Kâhire: Hindâvî, 2012.
  • Akgündüz, Ahmet. “Hakem”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 15/171-173. Ankara: TDV Yayınları, 1997.
  • Azîmâbâdî, Ebü’t-Tayyib Muhammed Şemsü’l-Hak b. Emîr Alî ed-Diyânüvî. Avnü’l-ma‘bûd şerhü süneni Ebî Dâvûd. 14 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1415.
  • Beyhakî Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. es-Sünenü’l-kübrâ. thk. Muhammed Abdülkâdir Atâ. 10 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1242/2003.
  • Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî. el-Câmiu’s-sahîh. thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır. 9 Cilt. Beyrût: Dârü Tavki’n-Necât, 1422.
  • Çakın, Kamil. “Buhârî’nin Otorite Kazanma Süreci”. İslâmî Araştırmalar. 10/2 (1997), 100-109.
  • Ebû Dâvûd, Süleymân b. Eş’as es-Sicistânî. es-Sünen. thk. Şuayb Arnaût. 7 Cilt. Dımeşki: Dârü’r-Risâleti’l-Âlemiyye, 1430/2009.
  • Fahreddin er-Râzî, Muhammed b. Ömer b. Hüseyn. Mefâtîhü’l-gayb. 32 Cilt. Beyrût: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1420.
  • Fayda, Mustafa. “Bedevî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 5/311-317. Ankara: TDV Yayınları, 1992.
  • Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed. Ma‘rifetü ulûmi’l-hadîs. thk. es-Seyyid Muazzam Hüseyin. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1397/1977.
  • Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Alî. el-Kifâye fî ilmi’r-rivâye. Medine: el-Mektebetü’l-İlmiyye, ts.
  • Hatîb el-Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Alî. er-Rıhle fî talebi’l-hadîs. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1395.
  • İbn Abdülber, Ebû Ömer Cemâleddîn Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed. el-İstîâb fî ma’rifeti’l-ashâb. thk. Ali Muhammed el-Bicâvî. 4 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Cîl, 1412/1991.
  • İbn Ebû Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahmân b. Muhammed b. İdrîs er-Râzî. el-Cerh ve’t-ta‘dîl. 9 Cilt. Beyrût: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1952.
  • İbn Ebû Şeybe, Ebû Bekr Abdullāh b. Muhammed b. Ebî Şeybe el-Kûfî. el-Musannef fi’l-ehâdîs ve’l-âsâr. 7 Cilt. Riyâd: Mektebetü’r-Rüşd, 1409/1989.
  • İbn Ferhûn, Burhânüddîn İbrâhîm b. Alî b. Muhammed el-Ceyyânî. Tebsıratü’l-hükkâm fî usûli’l-akzıye ve menâhici’l-ahkâm. 2 Cilt. Kâhire: Mektebetü’l-Külliyâti’l-Ezheriyye, 1406/1986.
  • İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbeddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî. Bülûğü’l-merâm min edilleti’l-Ahkâm. Riyâd: Dârü’l-Felek, 1424.
  • İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbeddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî. Fethu’l-bârî bi-şerhi Sahîhi’l-Buhârî. 13 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Ma‘rife, 1379.
  • İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbeddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî. el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe. thk. Âdil Ahmed & Ali Muhammed. 8 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1415/1994.
  • İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbeddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî. Tağlîku’t-taʿlîk. thk. Saîd Abdurrahmân Mûsâ el-Kazakî. Beyrût & Ammân: el-Mektebü’l-İslâmî & Dârü Ammâr, 1405.
  • İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbeddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî. Tehzîbü’t-tehzîb. 12 Cilt. Haydarâbâd: Matbaatu Dâireti’l-Maârifî’n-Nizâmiyye, 1326.
  • İbn Hişâm, Cemâleddîn Abdülmelik b. Hişâm b. Eyyûb el-Himyerî. es-Sîretü’n-nebeviyye. 4 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-Arabî, 1410/1990.
  • İbn Kesîr, İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer. Tefsîrü’l-Ḳurʾâni’l-ʿazîm. 9 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1419.
  • İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd Mâce el-Kazvînî. es-Sünen. 2 Cilt. b.y.: Dârü İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, ts.
  • İbn Manzûr, Cemâleddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî. Lisânü’l-Arab. 15 Cilt. Beyrût: Dârü Sâdır, 1414.
  • İbn Nüceym, Zeynüddîn b. İbrâhîm b. Muhammed el-Mısrî. el-Bahru’r-râik şerhu kenzü’d-deḳāʾiḳ. 8 cilt. Kâhire: Dârü’l-Kütübi’l-İslâmî, ts.
  • İbn Sa‘d, Muhammed b. Sa‘d b. Menî‘ el-Hâşimî. et-Tabakâtü’l-kübrâ. thk. Muhammed Abdülkâdir Atâ. 8 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1410/1990.
  • İbn Salâh, eş-Şehrezûrî, Ebû Amr Takıyyüddîn Osmân b. Salâhiddîn Abdirrahmân b. Mûsâ. Ulûmü’l-hadîs. thk. Nûreddîn Itr. Beyrût: Dârü’l-Fikr, 1406/1986.
  • İbn Sellâm el-Cumahî, Muhammed b. Sellâm b. Ubeydillâh b. Sâlim. Tabakātü fuhûli’ş-şuʿarâʾ. thk. Mahmûd Muhammed Şâkir. 2 Cilt. Cidde: Dârü’l-Medenî, ts.
  • İbnü’l-Esîr, İzzüddîn Alî b. Muhammed b. Muhammed el-Cezerî. Üsdü’l-gābe fî ma‘rifeti’s-sahâbe. 8 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1415/1994.
  • Keleş, Ekrem. İslâm hukukuna göre anlaşmazlıkların çözümünde hakem usulü: Tahkim. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1987.
  • Keskin, Mustafa. “Kur’ân’da ‘hkm’ Kökünden Türeyen Kelimelerin Semantik Tahlili”. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/9 (Aralık 2018), 431-462.
  • Kurtubî, Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. el-Câmiʿ li-ahkâmi’l-Kurʾân. 20 Cilt. Kâhire: Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye, 2. Basım, 1384/1964.
  • Mergīnânî, Burhâneddîn Alî b. Ebî Bekr b. Abdilcelîl el-Fergānî. el-Hidâye fî şerhi bidâyeti’l-mübtedî. thk. Talâl Yûsuf. 4 Cilt. Beyrût: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
  • Muhammed Ebû Zehre. Ebû Hanîfe. Kâhire: Dârü’l-Fikri’l-Arabî, 1366/1947.
  • Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Mu’cemu’l-Müfehres. Kâhire: Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1364.
  • Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî. el-Câmiu’s-sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî. 5 Cilt. Beyrût: Dârü İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
  • Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî. et-Temyîz. thk. Muhammed Mustafâ el-Azamî. Suûd: Mektabetü’l-Kevser, 1410.
  • Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî. el-Müctebâ mine’s-Sünen. thk. Abdülfettâh Ebû Gudde. 2 Cilt. Haleb: Mektebetü’l-Matbûati’l-İslâmiyye, 1406/1986.
  • Özşenel, Mehmet. “Hadislerin Tearuzu Durumunda Mezheplerin Esas Aldıkları Temel Prensiplere Dair Abdülazîz ed-Dihlevî’nin Bir Risâlesi”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3/3 (Haziran 2001), 501-503.
  • Râgıb el-İsfahânî, Hüseyn b. Muhammed b. el-Müfaddal. el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. thk. Safvân Adnân ed-Dâvûdî. Dımaşk & Beyrût: Dârü’ş-Şâmiyye & Dârü’l-Kalem, 3. Basım, 1412/2002.
  • Râmhürmüzî, Ebû Muhammed İbn Hallâd el-Hasen b. Abdirrahmân b. Hallâd. el-Muhaddisü’l-fâsıl beyne’r-râvî ve’l-vâî. thk. Muhammed Acâc el-Hatîb. Beyrût: Dârü’l-Fikr, 1404.
  • Şâfiî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İdrîs. er-Risâle. thk. Ahmed Şâkir. Kâhire: Mektebetü’l-Halebî, 1358/1940.
  • Şâfiî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İdrîs. İhtilâfü’l-hadîs (Umm’un içinde). Beyrût: Dârü’l-Ma‘rife, ts.
  • Şâtıbî, Ebû İshâk İbrâhîm b. Mûsâ b. Muhammed el-Lahmî. el-Muvâfakât. thk. Ebû Ubeyde Meşhûr b. Hasan Âl-i Selmân. 7 Cilt. y.y.: Dârü İbn Affân, 1997/1417.
  • Taberî, Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî. Târîhu’r-Rusül ve’l-mülûk. 11 Cilt. Beyrût: Dârü’t-Türâs, 2. basım, 1387.
  • Tahâvî, Ebû Ca‘fer Ahmed b. Muhammed b. Selâme. Şerhu müşkili’l-âsâr. thk. Şuayb Arnaût. 16 Cilt. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1415/1994.
  • Tirmizî, Muhammed b. Îsâ b. Sevre. el-Câmiü’l-kebîr. thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 6 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Garbi’l-İslâmî, 1998.
  • Tirmizî, Muhammed b. Îsâ b. Sevre. eş-Şemâil el-Muhammediyye. thk. Seyyid b. Abbâs el-Celîmî. Mekke: el-Mektebetü’t-Ticâriyye, 1413/1993.
  • Topaloğlu, Bekir. “Hakem”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 15/170-171. Ankara: TDV Yayınları, 1997.
  • Useymîn, Muhammed b. Sâlih b. Muhammed. Şerhü’l-manzûmeti’l-Beykuniyye fî müstalahi’l-hadîs. thk. Fehd b. Nâsır es-Süleyman. Riyâd: Dârü’l-Süryâ, 1423/2003.
  • Uygur, Muteber Gülsefa. İslâm Aile Hukukunda Hakemlik Kurumu. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
  • Yâkūt el-Hamevî, Şihâbeddîn Yâkūt b. Abdillâh el-Hamevî el-Bağdâdî. Muʿcemü’l-büldân. 7 Cilt. Beyrût: Dârü Sâdır, 2. Basım, 1995.
  • Yıldız, Abdullah. “Taharrî, Tahkîk, Tesebbüt Kavramları ve Sahâbe Dönemindeki Uygulamaları”. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 23/39 (Haziran 2018), 69-118.
  • Zerkeşî, Ebû Abdillâh Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır. el-İcâbe li-îrâdi me'stedrekethü Âişe ale's-saḥâbe. thk. Bünyamin Erul. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1425/2004.
  • Zürkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdilbâki b. Yûsuf. Şerhu’z-Zürkânî alâ Muvatta’. thk. Tâhâ Abdurraûf Sa‘d. 4 Cilt. Kâhire: Mektebetü’s-Sekâfeti’d-Dîniyye, 1424/2003.
Toplam 58 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Din Araştırmaları
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Selahattin Aydemir 0000-0001-8102-7405

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2020
Gönderilme Tarihi 14 Eylül 2020
Kabul Tarihi 8 Aralık 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Sayı: 18

Kaynak Göster

ISNAD Aydemir, Selahattin. “Hadîs Rivâyetinde Hakeme Başvurma Yöntemi”. Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18/18 (Aralık 2020), 229-256.
 Kapak Resmi İndir

download

   Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (BOZİFDER) Creative Commons Atıf-Gayriticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC ND) ile lisanslanmıştır.