The Issue of the Validity of the Narration of a Khabar (News) and Shahādah (Witnessing) of a Fāsiq in Islamic Law

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 19, 195 - 224, 30.06.2021

Sezai Bekdemir

https://doi.org/10.51553/bozifder.870118

Öz

The concept of fāsiq, which is also used for an infidel in the religious literature, is generally used for a Muslim who sins in terms of Islamic Law. As there is the possibility of lying in their doings, it was ordered in the Qur’an that Muslims should investigate the khabar of a fāsiq. In a trial where there is no evidence other than the witness, it is up to the witness to give accurate news for the judge to make the right decision. Revealing the truth is the main purpose in a case. Islam has forbidden religious false witnessing. It is highly probable that a fāsiq person, who is not ashamed of Allah when doing sinful acts, and who is also not ashamed from people when committing these sins openly, also lies during the witnessing. Considering this possibility as well as the evidence in religion, Islamic jurists have not considered the khabar of a person in religious issues to be acceptable;and generally, also did not accept the witnessing, or the shahādah of a fāsiq, who does not repent and does not rehabilitate his/her condition, in legal cases. However, they accepted the khabar and witnessing of a fāsiq if she/he is believed to tell the truth in procedures such as proxies, partnerships, and permission in trade because of ḥarac in their applicability.

Anahtar Kelimeler

Fiqh, Islamic Law, Fasiq, Khabar, Shahid

İslâm Hukukunda Fâsığın Haber ve Şâhitliğinin Geçerliliği Meselesi

Öz

Fâsık kavramı, dinî literatürde kâfir için kullanılmakla beraber daha çok açıktan günah işleyen Müslüman için kullanılmaktadır. İslam hukuku açısından fâsık, tasarruflarında yalan söyleme ihtimali olan ve töhmet altındaki kimsedir. Bu yüzden Kur’ân-ı Kerîm’de fâsığın haberinin araştırılması emredilmiştir. Şâhitten başka delilin olmadığı bir yargılamada hâkimin doğru karar vermesi, şâhidin doğru haber vermesine bağlıdır. Bir davada hakikatin ortaya çıkması esas gayedir. Bu sebepledir ki İslam dini yalancı şâhitliği haram kılmıştır. Açıktan günah işlerken Allah’tan utanmayan ve insanlardan çekinmeyen bir fâsığın şâhitlik yapma esnasında yalan söylemesi kuvvetle muhtemeldir. İlgili nassların yanında bu ihtimali de göz önünde bulunduran İslam hukukçuları, diyânî konularda fâsık bir kimsenin verdiği haberi makbul saymadıkları gibi genel olarak davalarda, tevbe etmeyen ve halini düzeltmeyen bir fâsığın şehâdetini de kabul etmemişlerdir. Buna karşın onlar, bünyesinde harac olduğundan dolayı vekâlet, mudârabe ve ticarete izin gibi muamelat konularında doğru söylediğine kanaat edilmesi şartıyla fâsığın haber ve şehâdetini kabul etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Fıkıh, İslam Hukuku, Fâsık, Haber, Şâhit.

Kaynakça

• ‘Abdülazîz el-Buhârî, Alâüddîn b. Ahmed. Keşfü’l-esrâr IV. Kâhire: Dâru’l-Kütübi’l-İslâmî, ts.
• Altuntaş, Mehmet. “Kur’an’da Peygamberlere Gönderilen ‘Suhuflar/Kitaplar’ Üzerine Bir Değerlendirme”. Turkish Studies 11/12 (2016), 1-24.
• Apaydın, H. Yunus. “Şahit”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 38: 278-283. Ankara: TDV Yayınları, 2010.
• ‘Askerî, Ebû Hilâl Hasan b. ‘Abdullâh. el-Furûku’l-lüğavî. Kâhire: Dâru’l-‘İlim ve’s-Sekâfe, ts.
• Avnuddîn, Yahya b. Muhammed. İhtilâfu’l-eimmeti’l-ulemâ II. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-’İlmiyye, 2002.
• Başoğlu, Tuncay. “Tezkiye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 41: 77-79. Ankara: TDV Yayınları, 2012.
• Bereketî, Muhammed Amîm. et-Ta’rifâtu’l-fıkhiyye. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2003.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin. es-Sünenü’l-kübrâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2003.
• Buhârî, Muhammed b. İsmâîl. el-Câmiʿu’s-sahîh IX. Cidde: Dâru Tûgu’n-Necât, 2001.
• Buhûtî, Mansûr b. Yûnus. Keşşâfü’l-kınâ’ VI. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, ts.
• Canan, İbrahim. Kütüb-i sitte tercüme ve şerhi XVIII. Ankara: Akçağ Yayınları, 1988.
• Cessâs, Ebû Bekr er-Râzî. Aḥkâmü’l-Ḳurʾân. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1984.
• Cürcânî, Seyyid Şerîf. et-Ta’rifât. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1983.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî. es-Sünen IV. Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, ts.
• Fîrûzâbâdî, Mecdüddîn Muhammed b. Ya’kûb. el-Kâmûsu’l-muhît. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 2005.
• İbn Balabân, Emîr Alâüddîn. el-İhsân fî takrîbi sahîhi İbn Hıbbân XVIII. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1988.
• İbn Hazm, Ali b. Ahmed ez-Zâhirî. el-Muhallâ bi’l-âsâr XII. Beyrut: Dâru’l-Fikr, ts.
• İbn Kayyim, Muhammed b. Ebî Bekr el-Cevziyye. İʿlâmü’l-muvaḳḳıʿîn an Rabbi’l-ʿâlemîn VII. S. Arabistan: Dâru İbnü’l-Cevziyye, 1423.
• İbn Kudâme, Muvaffakuddîn ‘Abdullâh el-Makdisî. el-Muğnî X. Kâhire: Mektebetü’l-Kâhire, 1968.
• İbn Kuteybe, ‘Abdullâh b. Müslim. Garîbu’l-hadîs III. Bağdad: Matbaatu’l-Ânî, 1976.
• İbn Mâce, Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî, es-Sünen II. Mısır: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, ts.
• İbn Manzûr, Muhammed el-Ensârî. Lisânü’l-Arab XV. Beyrut: Dâru Sâdır, 1992.
• İbn Mâze, Sadrüşşehîd Ömer b. ‘Abdilazîz el-Buhârî. el-Muhîtü’l-burhânî IX. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2004.
• İbn Nureddin, Muhammed b. Ali. Teysîrü’l-beyân li ahkâmi’l-Kur’ân. Suriye: Dâru’n-Nevâdir, 2012.
• İbn Rüşd, Muhammed b. Ahmed. Bidâyetü’l-müctehid ve nihâyetü’l-muktesıd IV. Kâhire: Dâru’l-Hadîs, 2004.
• İbnü’l-Arabî, Muhammed b. ‘Abdullâh Ebubekir. Ahkâmu’l-Kur’ân IV. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye, 2003.
• İmam Mâlik, İbn Enes b. Mâlik el-Asbahî, el-Muvatta’ VIII. İmâret, Müessesetü Zâyed b. Sultan, 2004.
• İsfehânî, Hüseyin b. Muhammed er-Râğıb. el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru'l-Kalem, 1991.
• İşbilî, Ahmed b. Ferh. Muhtasaru hilâfiyyâti’l-Beyhakî V. Riyâd: Mektebetü’r-Rüşd, 1997.
• Karâfî, Ahmed b. İdrîs. ez-Zehîra XIV. Beyrut: Dâru’l-Garbı’l-İslâmî, 1994.
• Kâsânî, Ebû Bekr b. Mes‘ûd. Bedâiü’s-sanâî’ VII. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye, 1986.
• Kazvînî, Ahmed b. Fâris. Mu’cemu mekâyîsi’l-lüğa VI. Beyrut: Dâru’l-Fikir, 1979.
• Konevî, Kâsım b. ‘Abdullâh Emir Ali. Enîsü’l-fukahâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2004.
• Kurtubî, Muhammed b. Ahmed. Câmiu li-ahkâmi’l-Kur’ân XX. Kâhire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısriyye, 1964.
• Mâverdî, Alî b. Muhammed. el-Hâvi’l-kebîr XIX. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1999.
• Merdâvî, Alî b. Süleymân. el-İnsâf XII. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, ts.
• Mergînânî, Burhânüddîn Alî b. Ebî Bekr. el-Hidâye IV. Beyrut: Dâru’t-Turâsi’l-Arabiyye, ts.
• Münâvî, Zeyneddîn Muhammed. et-Tevkîf alâ mühimmâti’t-teârîf. Kâhire: Âlemü’l-Kütüb, 1990.
• Nesefî, Ebû Hafs Ömer b. Muhammed. Tılbetü’t-talebe. Bağdat: el-Matbaatu’l-Âmire, 1893.
• Nevevî, Yahyâ b. Şeref. Ravzatu’t-tâlibîn XII. Beyrut: Mektebetü’l-İslâmî, 1991.
• Nîsâbûrî, Muhammed b. İbrahim b. Münzir. el-İcmâ'. Riyâd: Dâru’l-Müslim, 2004.
• Semerkandî, Alâüddîn Muhammed b. Ahmed. Tuhfetü’l-fukahâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1994.
• Serahsî, Şemsü’l-Eimme Muhammed b. Ahmed. el-Mebsût XXX. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 1993.
• Sicistânî, Muhammed b. Uzeyr. Garîbi’l-Kur’ân. Suriye: Dâru Kuteybe, 1995.
• Suyûtî, Celâlüddîn ‘Abdurrahmân b. Ebî Bekr. el-İklîl fî istinbâti’t-tenzîl. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1981.
• Şîrâzî, Ebû İshâk İbrâhîm b. Alî. el-Lüma’. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-’İlmiyye, 2003.
• Şirbînî, Muhammed b. Ahmed el-Hatîb. Muğni’l-muhtâc VI. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1994.
• Taberânî, Süleymân b. Ahmed. el-Muʿcemü’l-kebîr XXV. Kâhire: Mektebetü İbn Teymiyye, 1994.
• Yavuz, Yusuf Şevki. “Fâsık”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 12: 202-205. Ankara: TDV Yayınları, 1995.
• Yavuz, Yusuf Şevki. “Haber”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 14: 346-349. Ankara: TDV Yayınları, 1996.
• Zebîdî, Ebubekir. el-Cevheretü’n-neyyire. Mısır: el-Matbaâtü’l-Hayriyye, 1904.
• Zerkeşî, Bedrüddîn Muhammed b. Bahâdır. el-Mensûr fi’l-kavâidi’l-fıkhıyye III. Kuveyt: Vizâretü’l-Evkâf, 1985.
• Zürkânî, Muhammed b. ‘Abdilbâkî. Şerḥu’l-muvaṭṭaʾ IV. Kâhire: Mektebetü’s-Sakâfeti’d-Dîniyye, 2003.