Religion in Terms of Perception and LivReligion in Terms of Perception and Way of Living in Neşet Ertaş’s Folk Songsing in Neşet Ertaş Folk Songs

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 24, 261 - 296, 31.12.2023

Enes Özkan , Zeynep Özcan

https://doi.org/10.51553/bozifder.1368963

Öz

This research aims to reveal the perception of religion of folk poet Neşet Ertaş, who has a large fan base in Anatolia, based on his life and works. In the research, which was handled with a qualitative approach, the data obtained with the documentation technique were subjected to content analysis. One of the most important findings of the research is that Ertaş has a positive, deep and multifaceted relationship with religion in general. Based on the poet's discourses on faith issues and his works, it can be said that his views on these issues are based on his own worldview and experience rather than the reading. Therefore, from time to time, a heterodox content draws attention. There is an intense emphasis on religious elements in Neşet Ertaş's works and discourses. Based on this finding, it can be said that Ertaş fulfils a very important mission in transferring the religious emotion. As a result, it is possible to say that Neşet Ertaş placed Allah as the basis of his faith, giving what he has as the basis of his worship, and values such as love, respect, fidelity and justice as the basis of the morality that he built on his belief.

Anahtar Kelimeler

Religion, Folk-Song, Bard, Abdalism, Neşet Ertaş

NEŞET ERTAŞ TÜRKÜLERİNDE ALGI VE YAŞAYIŞ BAKIMINDAN DİN

Öz

Bu araştırma, Anadolu topraklarında büyük bir hayran kitlesine sahip olan halk ozanı Neşet Ertaş’ın hayatından ve eserlerinden hareketle onun din algısının ortaya konulmasını amaçlamıştır. Nitel bir yaklaşımla ele alınan araştırmada dokümantasyon tekniği ile elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmanın en önemli bulgularından biri Ertaş’ın genel olarak din ile pozitif, derin ve çok yönlü bir ilişki içerisinde olduğunun tespit edilmiş olmasıdır. Ozanın inanç konularına ilişkin söylemlerinden ve eserlerinden yola çıkılarak onun bu konulardaki görüşlerinin kitabî bilgiden ziyade kendi dünya görüşü ve tecrübesine dayandığı söylenebilir. Bu nedenle zaman zaman heterodoksi bir içerik dikkat çekmektedir. Neşet Ertaş’ın eserlerinde ve söylemlerinde, dinî ögelere yoğun vurgu yapıldığı görülmektedir. Bu bulgudan hareketle Ertaş’ın dinî duygu aktarımı konusunda çok önemli bir misyonu yerine getirdiği söylenebilir. Sonuç olarak Neşet Ertaş’ın, inancının temeline Allah’ı, ibadetinin temeline kendinde olanı infak etmeyi ve inancının üzerine inşa ettiği ahlakının temeline ise sevgi, saygı, vefa, adalet gibi değerleri yerleştirdiğini söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Din, Halk Müziği, Ozan, Abdallık, Neşet Ertaş

Kaynakça

• Aktaş, Hakkı - Eylem Şimşek. “Kültürel Bir İletişim Biçimi Olarak Türkülerimizde Mutluluk ve Üzüntü Temasının Analizi: Bozkırda Bir Garip Neşet Ertaş Türküleri Örneği”. Uluslararası Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş Sempozyumu. haz. Salahaddin Bekki. 1/3-31. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Aktaş, Hakkı - Eylem Şimşek. “Pozitif Psikoloji Bağlamında Türk Kültüründe Yaşamın Anlamı ve Yaşam Doyumunun Analizi”. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı 208 (Şubat 2014), 449-480.
• Arıcı, Ezgi Tekin - Cenk Güray. “Anadolu’da Abdallık Geleneğı̇nı̇n Ortaya Çıkmasında Etkı̇lı̇ Olan Tasavvufı̇ ve Dı̇nı̇ Yapılanmalar ile Abdalların Müzı̇kle İlı̇şkı̇sı̇nde Bu Yapıların Etkı̇sı̇”. Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması. 3/273-292. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2018.
• Ayata, Salim. “Kırşehir Abdallarında İbadetler”. Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 29/2 (Şubat 2011), 105-122.
• Balkaya, Adem. “Neşet Ertaş’ta Hayatın Bilgisi”. Uluslararası Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş Sempozyumu. haz. Salahaddin Bekki. 1/121-130. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Barkçin, Savaş Ş. Gönül Dağı. İstanbul: Erdem Yayınları, 2015.
• Cerrahoğlu, Münir. “20. Yüzyıl Âşıklık Geleneğinin Önemli Temsilcilerinden Neşet Ertaş ve Türkülerinde İşlediği Konular”. Uluslararası Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş Sempozyumu. haz. Salahaddin Bekki. 1/179-195. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Çiçek, Dursun. Neşet Ertaş Türkünün Ötesi. İstanbul: Muhit Kitap, 2. Basım, 2021.
• Çimşir, Elif. “Akış”. Pozitif Psikoloji. ed. Sefa Bulut. 75-96. Ankara: Nobel Yayınları, 2020.
• Deniz, Sebahat. “Şiirlerine Göre Neşet Ertaş’ın Felekten Çektikleri”. Uluslararası Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş Sempozyumu. haz. Salahaddin Bekki. 1/291-302. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Eroğlu, Türker - Nagihan Çetin. “Neşet Ertaş’ın Şiirlerinin Halkbilimsel Açıdan İncelemesi”. Uluslararası Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş Sempozyumu. haz. Salahaddin Bekki. 1/393-402. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Göçmen, Doğan. “‘Kendı̇nı̇ Bı̇l!’ Neşet Ertaş, Rousseau ve Felsefı̇ Bı̇r Emrı̇n Anlam ve İçermelerı̇ Üzerı̇ne”. Yeniden İmece Dergisi 52 (2017), 1-8.
• Keleş, Ahmet. “Abdal Geleneğindeki Halk Türkülerinin Beslendiği Manevi Kaynaklar”. Uluslararası Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş Sempozyumu. haz. Salahaddin Bekki. 2/519-533. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Keskin, Ahmet. “Geleneksel Abdal Müziğinin Temsili ve Neşet Ertaş”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 7/34 (2015), 99-112.
• Kuşdemir, Orhan Fatih. “Anadolu Abdalları’nda Melamîlik ve Alevîlik Yansımaları Kırşehir/Neşet Ertaş Bağlamında”. Geçmişten Günümüze Alevilik I. Uluslararası Sempozyumu. ed. Mehmet Yazıcı. 2/308-318. Bingöl: Bingöl Üniversitesi Yayınları, 2013.
• “Neşet Ertaş’ın Hiç Bilinmeyen Yönü”. Erişim 17 Mayıs 2022. https://www.trthaber.com/haber/kultur-sanat/neset-ertasin-hic-bilinmeyen-yonu-57292.html.
• Okumuş, Ejder. “Türkı̇ye’de Marjı̇nal Bı̇r Grup Olarak Abdallar”. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi 6 (2005), 593-626.
• Öksüz, Musa. “Bir Nasihatçi Olarak Neşet Ertaş”. Uluslararası Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş Sempozyumu. haz. Salahaddin Bekki. 2/645-671. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Öztelli, Cahit. Yunus Emre/Bütün Şiirleri. İstanbul: Milliyet Yayınları, 1971. Parlak, Erol. “Anadolu Türkmen Müzik Sanatında Bir Abdal Deha: Neşet Ertaş”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi 61 (2012), 289-312.
• Parlak, Erol. Garip Bülbül Neşet Ertaş: Hayatı-Sanatı-Eserleri. 2 Cilt. İzmir: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2019.
• Solmaz, Süleyman. “Neşet Ertaş’ın Türkülerinde Mistik Unsurlar ve Bunların Kültürel Bellekteki Yansımaları”. Uluslararası Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş Sempozyumu. haz. Salahaddin Bekki. 2/819-829. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Sucu, Ahmet Özhan. “Neşet Ertaş’ın Şiirlerinde Tasavvufî Manada İnsan-ı Kamil Modelı̇ ve Geleneksel Değerler”. Uluslararası Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş Sempozyumu. haz. Salahaddin Bekki. 2/831-841. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Şahin, Ayfer. “Neşet Ertaş Türkülerinin Türkçe Dersi Kök Değerleri Bağlamında İncelenmesi”. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi 6/1 (2022), 1-15.
• Şahı̇n, Dursun. “Nurettı̇n Topçu’nun Hareket Felsefesı̇ ve Neşet Ertaş Türkülerı̇nde Söz Varlığı”. TEFM 2019 Bildiri Tam Metinler Kitabı. 137-147. b.y.: y.y., 2019.
• Tanç, Mustafa. “Dil-Kültür Bağlamında Neşet Ertaş Türküleri”. Uluslararası Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş Sempozyumu. haz. Salahaddin Bekki. 2/923-929. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Yayınları, 2013.
• Tokel, Bayram Bilge. “Ertaş, Neşet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. EK 1/420-421. Ankara: TDV Yayınları, 2020.
• Tokel, Bayram Bilge. Neşet Ertaş Kitabı. İstanbul: Kapı Yayınları, 2021.
• Uludağ, Süleyman. “Abdal”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 1/61-62. Ankara: TDV Yayınları, 1988.
• Ural, A. Ali. “Saz ve Orkestra”. Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş’a Armağan. ed. Fahri Tuna. 13-18. İstanbul: Kırşehir Valiliği Yayınları, 2014.
• Ülger, Yunus. Neşet Ertaş Kentin Tezenesi Denemeler ve Söyleşiler. Ankara: Anı Yayıncılık, 2021.
• Yağmur, Sinan. Aşkın Son Ozanı Neşet Ertaş. İstanbul: Kapı Yayınları, 2021.
• Yavuz, Kerim. “Din Psikolojisinde Metod Meselesi ve Yeni Gelişmeler”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (1986), 153-185.
• Yılmaz, Muammer. Bozkırın Tezenesi Neşet Ertaş’ın Gönül Dünyası. Konya: Nüve Kültür Merkezi Yayınları, 2017.
• Yılmaz, Sabri. “Duygu ve Düşüncelerı̇n Dı̇lı̇ Türküler Üzerı̇nden Anadolu Halkının Kader Algısı”. Journal of International Social Research 11/60 (Aralık 2018), 1328-1338.
• Yöre, Seyit. “Kırşehir Yöresi Halk Müziği Kültürünün Kodları ve Temsiliyeti”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 9/1 (2012), 563-584.
• Zeren, İsmet. Neşet Ertaş Yürü Bre Fani Dünya Medya Antolojisi. İstanbul: Gökyüzü Yayıncılık, 2012.