Öz
ÖZET
Bal, yüzyıllar boyunca Çin, Mısır, Rum, Asur ve Roma gibi çeşitli medeniyetler tarafından çeşitli yaraları ve
hastalıkları tedavi etmek amacıyla kullanılmıştır. Ancak zaman içinde antibiyotiğin bulunması ile balın tedavi
amaçlı kullanımı azalmıştır. Son zamanlarda, mikrobik patojenlerde antibiyotik direncinin ortaya çıkması
ile alternatif tedavi seçeneği olarak bal pansumanlarının etkisi araştırılmış. Teknolojinin gelişimi ile balın
antibakteriyel ve iyileştirici etki mekanizmaları da yavaş yavaş anlaşılmaya başlanmıştır. Literatürde balın;
antimikrobiyal, antienflamatuvar ve antioksidan özelliği nedeniyle, bağışıklık sistemini güçlendirici etki gösterdiği
belirtilmektedir. Bu özelliklerinin yanı sıra balın içeriğindeki protein, glikoz çeşitli vitamin ve mineraller
sayesinde yara iyileşmesi üzerinde de olumlu etkileri olduğu ve yara iyileşmesini hızlandırdığı tespit
edilmiştir. Ayrıca balın, debridman eylemini uyarıcı, sahip olduğu osmotik etki, asiditesi, enzimatik reaksiyon
sonucunda oluşturduğu hidrojen peroksit ve nitrik oksit oluşumunu uyarma özellikleri sayesinde, yara yenilenmesine
önemli ölçüde katkıda sağladığı vurgulanmaktadır. Yapılan çalışmalarda, diğer yara iyileştirme
yöntemlerinin başarısız olduğu yaralarda ve farklı yara tipleri üzerinde, balın etkili olduğu kanıtlanmıştır.
Uygun pansuman ve yara bakımı iyileşmeyi desteklemede oldukça önemlidir. Bu nedenle yara bakımının
primer sorumlusu olan sağlık profesyonellerinin alternatif tedavi seçeneği olarak bal pansumanı uygulaması
ve etkileri konusunda bilgi sahibi olmaları oldukça önemlidir.
Sonuç olarak bu derleme güncel çalışmalar ışığında balın yara iyileşmesi üzerine nasıl etki gösterdiğinin
incelenmesi ve bal pansumanlarının yara iyileşmesinde tedavi seçeneği olarak kullanımını artırmak amacı
ile yapıldı.
Anahtar Sözcükler: Bal pansumanı; Yara iyileşmesi; Balın etkileri; Antienflamatuvar
ABSTRACT
Honey has been used by various civilizations such as China, Egypt, Greece, Assyria and Rome for centuries
to treat various injuries and diseases. However, over time, the discovery of antibiotics reduced the use
of honey for therapeutic purposes. Recently, the effect of honey dressings as an alternative treatment
option has been investigated with the emergence of antibiotic resistance in microbial pathogens. With
the development of technology, the antibacterial and healing action mechanisms of honey have begun to
be understood gradually. Honey in literature; antimicrobial, antiinflammatory and antioxidant properties,
it is indicated that it has an immune system strengthening effect. In addition to these properties, it has
been found that the protein, glucose, and other vitamins and minerals in the content of honey, have
positive effects on wound healing and accelerate wound healing. It is also emphasized that honey provides
significant contribution to wound renewal by stimulating debridement, osmotic action, acidity, stimulating
the formation of hydrogen peroxide and nitric oxide, which is the result of the enzymatic reaction. Studies
have proven that honey is effective on different wound types and that other wound healing methods have
failed.
Proper dressing and wound care are very important in supporting healing. For this reason, it is very
important that health professionals who are primary responsibility of wound care have knowledge about
the application and effects of honey dressing as an alternative treatment option.
In conclusion, this review is aimed at examining how honey affects wound healing in current studies and to
increase the use of honey dressings as a treatment option in wound healing.
Keywords: Honey dressing; Wound healing; Effects of honey; Antiinflammatory