MULTİPLE SKLEROZDA OPTİK KOHERENS TOMOGRAFİ İLE RETİNA SİNİR LİFİ TABAKASININ DEĞERLENDİRİLMESİ Evaluation of Retina Nerve Fiber Layer with Optical Coherence Tomography in Multiple Sclerosis

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 55 - 59, 08.06.2020

Murat Serkan Songur Mehmet Hamamcı Seray Aslan Bayhan Hasan Alı Bayhan Levent Ertuğrul İnan

Öz

Amaç: Multiple skleroz (MS) hastalarında spektral optik koherens tomografi (OKT) ile retina sinir lifi tabakası(RSLT) kalınlığını
ölçmek ve bu değerlerle hastaların genişletilmiş özürlülük durum ölçeğinin (EDSS) ilişkisini değerlendirmektir.
Gereç ve Yöntem: Bu ileri dönük çalışmada iki grup oluşturuldu. Çalışmaya nöroloji kliniğinde Mc Donald kriterlerine göre
multiple skleroz tanısı konmuş, takip edilen ve aktif hastalığı olmayan 30 hastanın 30 gözü ve 33 sağlıklı kontrol grubunun 33
gözü dahil edildi. Nöroloji kliniğinde multiple skleroz hastalarına genişletilmiş özürlülük durum ölçeğinin testi yapıldı. Tüm
hastalara tam detaylı oftalmolojik muayene yapıldıktan sonra spektral optik koherens tomografi ile temporal,nasal.inferior
ve superior kadranlarda retina sinir lifi tabakası kalınlıkları incelendi. Her iki grupta da oküler patoloji saptanan ve oküler
hastalık hikayesi olan hastalar çalışma dışında bırakıldı.
Sonuçlar: Hasta ve kontrol grubunun yaş ve cinsiyet dağılımı açısından birbirinden farkı yoktu(p<0,005). İstatiksel olarak
iki grup arasında dört kadranda da anlamlı fark bulundu. Sırasıyla; hastaların temporal retina sinir lifi tabakası kalınlığı
ortalaması 77,93 ±7,71μm, kontrol grubunun 83,66 ±5,16μm (p=0.001); hastaların nasal retina sinir lifi tabakası kalınlığı
ortalaması 76,76 ±6,43 μm, kontrol grubunun 80,18 ±4,17μm (p=0.014); hastaların superior retina sinir lifi tabakası kalınlığı
ortalaması 120,26 ±11,84μm, kontrol grubunun 126,90±10,33μm (p=0.021); hastaların inferior retina sinir lifi tabakası
kalınlığı ortalaması 124,83 ±12,00 μm, kontrol grubunun ise 133,12 ±12,77 μm (p=0.010) idi. multiple skleroz hastalarına yapılan
genişletilmiş özürlülük durum ölçeğinin testinin ortalaması 2,46±1.83 olarak bulundu. Genişletilmiş özürlülük durum
ölçeğinin sonuçlarıyla temporal (p<0.001,r= -0.724) ve nasal (p<0.001,r= -0.777) retina sinir lifi tabakası kadranları arasında
anlamlı ve yüksek düzeyde negatif korelasyon; superior(p=0.001,r= -0.562) ve inferior(p=0.004,r= -0,515) retina sinir lifi
tabakası kadranları arasında anlamlı ve orta düzeyde negatif korelasyon olduğunu tespit ettik.
Tartışma: Multiple skleroz hastalarında retina sinir lifi tabakası kalınlığında azalma olmaktadır. Bu azalmada genişletilmiş
özürlülük durum ölçeğinin skoruyla korele şekilde gerçekleşmektedir. Optik koherens tomografi ile retina sinir lifi tabakası
ölçümü, klinik olarak ortaya çıkmamış nörodejenerasyonun tespitinde, tedavinin izleminde ve takipte yardımcı bir yöntem
olabilir.
Anahtar Kelimeler: Multiple skleroz; optik koherens tomografi; retina sinir lifi tabakası; optik nörit
ABSTRACT
Aim: To measure the thickness of the retinal nerve fiber layer (RNFL) with spectral optical coherence tomography (OCT)
in patients with multiple sclerosis (MS) and to evaluate the correlation between these values and the calculated extended
disability status scale (EDSS) of the patient.
Material and Method: Two groups were formed in this prospective study. Thirty eyes of 30 patients who were diagnosed
with multiple sclerosis according to Mc Donald criteria in neurology clinic and without active disease and 33 eyes of 33
healthy controls were included in the study. Extended disability status scale test was performed in the neurology clinic.
After all patients underwent a fully detailed ophthalmological examination and the spectral optical coherence tomography
examine retinal nerve fiber layer thicknesses in the temporal, nasal, inferior and superior quadrants. Patients with a history
of ocular disease in both groups were excluded from the study.
Results: There was no difference between the patient and control groups in terms of age and gender distribution (p
<0.005). Statistically significant differences were found between the two groups in four quadrants. Respectively; the mean
temporal retinal nerve fiber layer thickness of the patients was 77,93 ± 7,71 μm, and the control group had 83,66 ± 5,16
μm (p = 0.001); nasal retinal nerve fiber layer thickness of the patients was 76,76 ± 6,43 μm and 80,18 ± 4,17 μm in the
control group (p = 0.014); the mean superior retinal nerve fiber layer thickness of the patients was 120.26 ± 11.84μm and
the control group was 126.90 ± 10.33 μm (p = 0.021); the mean inferior retinal nerve fiber layer thickness of the patients
was 124,83 ± 12,00 μm and the control group was 133,12 ± 12,77 μm (p = 0.010). Statistically significant difference was
found between the two groups in four quadrants. The mean value of extended disability status scale was 2.46 ± 1.83 for
multiple sclerosis patients. A significant and high negative correlation was found between the extended disability status
scale results of the temporal (p <0.001, r = -0.724) and nasal (p <0.001, r = -0.777) retinal nerve fiber layer quadrants; we
found a significant and moderate negative correlation between the superior (p = 0.01, r = -0.562) and inferior (p = 0.04, r =
-0,515) retinal nerve fiber layer quadrants.
Discussion: There is a decrease in retinal nerve fiber layer thickness in multiple sclerosis patients. This decrease is correlated
with extended disability status scale score. Measurement of retinal nerve fiber layer with optical coherence tomography
may be an adjunctive method in the detection, clinical follow-up, and follow-up of clinically unresolved neurodegeneration.
Key Words: Multiple sclerosis; optical coherence tomography; retinal nerve fiber layer; optic neurit

Anahtar Kelimeler

MULTİPLE SKLEROZDA OPTİK KOHERENS TOMOGRAFİ İLE RETİNA SİNİR LİFİ TABAKASININ DEĞERLENDİRİLMESİ Evaluation of Retina Nerve Fiber Layer with Optical Coherence Tomography in Multiple Sclerosis

Kaynakça

• 1. Daldal H., Tök Ö. Y., Şengeze N., Koyuncuoğlu H. R., Tök L., Özkaya D. et all Multipl Sklerozda Retina Sinir Lifi Tabakası Kalınlığı. Turkish Journal of Ophthalmology/Turk Oftalmoloji Dergisi. 2011;41(1):1-5. 2. Costello, F., Coupland, S., Hodge, W., Lorello, G. R., Koroluk, J., Pan, Y. I. et all. Quantifying axonal loss after optic neuritis with optical coherence tomography. Annals of Neurology: Official Journal of the American Neurological Association and the Child Neurology Society. 2006; 59(6): 963-969. 3. Schuman, J. S., Pedut-Kloizman, T., Hertzmark, E., Hee, M. R., Wilkins, J. R., Coker, J. G. et all (1996). Reproducibility of nerve fiber layer thickness measurements using optical coherence tomography. Ophthalmology. 1996; 103(11): 1889-1898. 4. Peresedova, AV., Baidina, EV., Trifonova, OV., Korepina, OS., Gnezditskii, VV., Krotenkova MV. et all. Pathophysiological aspects of the formation of neurological deficit in multiple sclerosis. Neuroscience and Behavioral Physiology. 2009; 39(1): 39-45. 5. Kurtzke JF. Rating neurologic impairment in multiple sclerosis: an expanded disability status scale (EDSS). Neurology. 1983; 33(11): 1444-1452 6. Papadopoulos, D., Pham-Dinh, D., & Reynolds, R. Axon loss is responsible for chronic neurological deficit following inflammatory demyelination in the rat. Experimental neurology. 2006; 197(2): 373-385. 7. Chen T, Zeng A, Sun W, Mujat M, Boer JF. Spectral domain optical coherence tomography in glaucoma. Int Ophthalmol Clin. 2008 ; 48(4): 29–45. 8. Wojtkowski M, Srinivasan V, Ko T, Fujimoto J, Kowalczyk A, Duker J. Ultrahigh-resolution, high speed, Fourier domain optical coherence tomography and methods for dispersion compensation. Opt. Express. 2004 ;12(11): 2404-22 . 9. Trip, S. A., Schlottmann, P. G., Jones, S. J., Altmann, D. R., Garway‐ Heath, D. F., Thompson, A. J. et all. Retinal nerve fiber layer axonal loss and visual dysfunction in optic neuritis. Annals of neurology. 2005; 58(3): 383-391. 10. Abalo-Lojo, J. M., Treus, A., Arias, M., Gómez-Ulla, F., & Gonzalez, F. Longitudinal study of retinal nerve fiber layer thickness changes in a multiple sclerosis patients cohort: a long term 5 year follow-up. Multiple sclerosis and related disorders. 2018; 19: 124-128.