DEPREM SONRASINDA BİREYLERİN DEPREM KAYGISI, ÖLÜM KAYGISI VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK DÜZEYLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Evaluation of Earthquake Anxiety, Death Anxiety and Psychological Resilience Levels of Individuals After Earthquake

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 9 - 17, 15.03.2024

Derya Canlı , Feyza Yılmaz

Öz

ÖZET
Amaç: Çalışmamızda 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremler sonrasında depremi yaşamış, depremden
doğrudan etkilenen bireyler ile depreme uzaktan tanıklık eden bireylerin deprem kaygısı, ölüm kaygısı
ve psikolojik sağlamlık düzeylerini değerlendirmeyi ve ilgili değişkenlerin çeşitli sosyodemografik değişkenlere
göre farklılık gösterip göstermediğini incelemeyi amaçladık.
Gereç ve Yöntemler: Bu çalışmaya 6 Şubat 2023 depremlerini yaşayan 61 birey ile depremi yaşamamış, depreme
uzaktan tanıklık eden 69 birey dahil edildi. Veri toplama araçları olarak “Kişisel Bilgi Formu”, “Deprem
Kaygısı Ölçeği”, “Ölüm Kaygısı Ölçeği” ve “Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği” kullanıldı.
Bulgular: Çalışmada depremi yaşayanlarda deprem kaygısı ve ölüm kaygısı depreme uzaktan tanıklık edenlere
göre anlamlı olarak daha yüksek saptanmıştır. Psikolojik sağlamlık ile deprem kaygısı ve ölüm kaygısı arasında
negatif yönde ve orta düzeyde bir ilişki bulunmuştur. Kadınların deprem ve ölüm kaygısının erkeklere
göre daha yüksek olduğu, erkeklerin ve çalışanların psikolojik sağlamlıklarının kadınlara ve çalışmayanlara
göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Sonuç: Çalışmamızda bireylerin psikolojik sağlamlık düzeyleri arttıkça kaygı düzeylerinin azaldığı görülmüştür.
Kaygı, deprem gibi travmatik yaşantılar sonrasında en sık gözlenen ruhsal belirtilerden biridir. Kaygının
uzun sürmemesi, bozukluk haline dönmemesi ve bireylerin normal yaşamlarına daha hızlı dönmeleri için
psikolojik sağlamlığı arttırmaya yönelik bireysel ve toplumsal müdahalelerin yapılması yararlı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

DEPREM SONRASINDA BİREYLERİN DEPREM KAYGISI, ÖLÜM KAYGISI VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK DÜZEYLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ, Evaluation of Earthquake Anxiety, Death Anxiety and Psychological Resilience Levels of Individuals After Earthquake

Kaynakça

• 1. Nakajima Ş. Deprem ve sonrası psikolojisi. Okmeydanı Tıp Dergisi. 2012; 28 (ek sayı 2): 150-5.
• 2. Kukuoğlu A. Doğal Afetler Sonrası Yaşanan Travmalar ve Örnek Bir Psikoeğitim Programı. Afet ve Risk Dergisi. 2018; 1(1): 39-52.
• 3. Alipour F, Ahmadi S. Social support and Posttraumatic Stress Disorder (PTSD) in Earthquake Survivors: a systematic review. Soc Work Ment Health. 2020; 18(5): 501-14.
• 4. Sönmez MB. Depremin psikolojik etkileri, psikolojik destek ve korkuyla baş etme. TOTBİD Dergisi. 2022; 21(3): 337-43.
• 5. Doğan T. Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. J Happiness Well-Being. 2015; 3(1): 93-102.
• 6. Rahimian Boogar E, Asgharnejad Farid AA. The relationship between psychological hardiness also ego-resiliency and mental health in adolescent and adult survivors of bam earthquake. Iran J Psychiatry Clin Psychol. 2008; 14(1):62-7.
• 7. Sungur MZ, Herbert C. Deprem sonrası ortaya çıkan tepkiler ve kendi kendine yardım yöntemleri. Özel baskı, İstanbul: Rekmay Yayıncılık; 2011.
• 8. Karakuş L, Öztürk Z, Tamam L. Ölüm ve Ölüm Kaygısı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 2012; 21(1):42-79.
• 9. Bal F, Akgül Ö. Deprem Kaygısı Ölçeği Geliştirme Çalışması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2023; 11(139):77-96.
• 10. Templer DI. The construction and validation of a death anxiety scale. J Gen Psychol. 1970; 82(2): 165-77.