Türkiye-Azerbaycan İlişkilerinde Son Dönem

Yıl 2010, Cilt: 2 Sayı: 2, 23 - 41, 01.06.2010

Yrd. Doç. Dr. Reha yılmaz Reha Yılmaz

Öz

Although some tensions occurred in Turkey-Azerbaijan relations now and again, it usually based on friendship and brotherhood. Particularly, after the collapse of the Soviet Union, these two countries became closer and relations have reached to the level of strategic partnership. This situation has showed its influence in social, economic, and political sphere and the two countries acting together directed themselves to regional policy. Even, this situation has caused overconfidence. This confidence caused countries not to be sufficiently recognized by neglecting each other. This result was quite clearly showed itself in Turkey-Armenia rapprochement. The Protocol signed between Turkey and Armenia strained Azerbaijan-Turkey relations and even it brought the bilateral relations to the point of rupture. Although after the problem both countries officials made great efforts to improve the relations, it left irreparable traces on both parties. This result demonstrated the necessity of the two countries’ relations to be discussed and created on a new basis.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Azerbaijan, strategic partnership, foreign policy

TÜRKİYE-AZERBAYCAN İLİŞKİLERİNDE SON DÖNEM

Öz

Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinde zaman zaman gerginlikler yaşansa da genellikle dostluk ve kardeşlik içinde olunmuştur. Özellikle Sovyetlerin yıkılmasından sonraki dönemde iki devlet daha da yaklaşmış stratejik ortaklık düzeyine ulaşmıştır. Bu durum sosyal, ekonomik ve siyasi alanda etkisini göstermiş ve iki ülke ortak hareket ederek bölge siyasetine yön vermiştir. Hatta bu durum ihmale varan aşırı güvene sebep olmuştur. Bu güven devletlerin birbirini ihmal ederek yeterince tanımamasına sebep olmuştur. Bu sonuç Türkiye- Ermenistan yakınlaşmasında kendisini açık olarak göstermiştir. Türkiye ve Ermenistan arasında imzalanan protokoller Azerbaycan Türkiye ilişkilerinin gerilmesine, hatta ilişkileri kopma noktasına getirmiştir. Problem, sonrasında ilişkileri iyileştirmek için her iki ülke yetkilileri büyük çaba sarf etse de taraflarda onarılmaz izler bırakmıştır. Bu sonuç iki ülke ilişkilerinin aslında tekrar ele alınması ve yeni temeller üzerine oturtulmasının gerekliliğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Azerbaycan, stratejik ortaklık, dış politika

Kaynakça

• “Azərbaycan Türkiyə üçün ən önəmli strateji tərəfdaşdır.” Erişim tarihi12.06.2009, http://www.anspress.com/nid119191.html.
• “İlham Əliyev: Azərbaycanın səbri tükənməz deyil.” Erişim tarihi 23.06.2006, http://az.trend.az/news/top/ 826552.html.
• “Sabir Rüstemhanlıyla Röportaj.” ANS Televizyonu Xeberler Programı, 02.09.2009.
• “Türkiye Geriye, Azerbaycana Gayıtdı.” Yeni Müsavat, 14.04.2009.
• “Türkiyə-Ermənistan protokolları Azərbaycanın maraqlarına cavab vermir.” Erişim tarihi 03.01.2010. http://az.trend.az/news/politics/foreign/1603843.html.
• “Türkiyə-Ermənistanın münasibətlərinə Bakıdan baxış.” http://www.voanews.com/ azerbaijani/archive/2009-09/Aze- davudturkiyeelxan.cfm?moddate= 2009-09-01.
• Abdullayev, Mahir. Türkiye-Azerbaycan Alakaları. Bakı: Mütercim Yayınları, 1998.
• Alizade, Zerdüş. “Azərbaycan-Ermənistan-Türkiyə münasibətləri fonunda Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli.” Karabağ Bilgi Ajansı, 01.04.2009.
• Aras, Bülent, Fatih Özbay. “Türkiye ve Ermenistan: Statüko ve Normalleşme Arasında Kafkasya Siyaseti,” SETA Analiz No 16 (Ekim 2009).
• Aras, Bülent. “Azerbaycan ile Yeniden.” Sabah, 01.07.2009.
• Aras, Bülent. “Davutoğlu Era in Turkish Foreign Policy.” SETA Policy Brief No 32 (May 2009).
• Arifoğlu, Rauf. “Tek Türkiye.” Yeni Müsavat, 21.02.2009.
• Azerbaycan-Türkiye Alakaları ve Haydar Aliyev I. Kitap, Bakı: Qafqaz Üniversitesi, 2002.
• Bahadır, Xaliq, “Azerbaycan-Türkiye: Kim Udtu? Kim Uduzdu?” Erişim tarihi 16.05.2009. http://azadliq.az/ ?p=7487.
• Bizim Yol Gazetesi, 27.11.2009.
• Əbiyev, Səfər. “Azərbaycan Ordusu Qafqazda ən güclü ordudur.” Erişim tarihi 03.10.2009. http://www.anspress. com/ nid121122.html.
• Erişim tarihi 12 Oktyabr 2009. http://az.apa.az/print.php?id=165816.
• Erişim tarihi: 02.01.2010. Ekim 2007. http://www.president.az/articles.php?item_id=20071030054319634&sec _id=11,30.
• Fraytaq-Virminqhaus, Rayner. “Azerbaycan’ın harici ve Tehlikesizlik Siyaseti.” Azerbaijan Focus No 1 (Temmuz-Ağustos 2009).
• Hasanov, Ali. Muassır Beynelhalk Münasebetler ve Azerbaycan’ın Harici Siyaseti. Bakü: Azərbaycan Neşriyatı, 2005.
• Isa Gamberle Röportaj. Azadlık Gazetesi. 02.09.2009. http://azadliq.az/?p=25030.
• İlham Əliyev: İşğal olunmuş torpaqlar azad edilməyənədək Azərbaycan Ermənistana təzyiq göstərəcək. 22.06.2007. http://az.trend.az/news/official/chronicle/945391.html.
• Kalafat, Yaşar, Araz Aslanlı. “Türkiye Azerbaycan İlişkileri.” içinde Türk Dış Politikası. Editör İdris Bal. 382-396.
• Mammadyarov, Elmar. “The Foreing Policy of Azerbaijan: Affecting Factors and Strategic Priorities.” içinde Azerbaijan in Global Politics Crafting Foreing Policy. Editörler Alexandros Petersen, Fariz İsmailzade. Baku: Azerbaijan Diplomatic Academy, 2009.
• Məmmədov, Novruz. “Azərbaycan-Türkiyə münasibətlərinin mürəkkəbləşməsində maraqlı olan qüvvələr öz məqsədlərinə çatmayacaq.” 05.05.2009. http://www.interfax.az/az/index.php? option=com_ content& task=view&id =37188&Itemid =9.
• Müsavat Gazetesi, 02.09.2009
• President Ilham Aliyev receives Azerbaijani and Armenian intellectuals. http://www. today.az/news/ politics/53523.html.
• Raar, Aleksandr, Sebastian Riider. “Azerbaycan’ın Karadeniz Hazar Havzası Bölgesinde Geosiyasi Rolü: Teklifler ve İmkânlar.” Azerbaijan Focus No 1 (Temmuz-Ağustos 2009).
• Ruinten, Sevinç. Azerbaycan Türk Dövletleri ile Siyasi Elageler Sisteminde. Bakı: Adiloğlu Neşriyat, 2005.
• Türkiye Azerbaycan Çalıştayı Raporu. Kafkasya Çalışmaları 2 (Temmuz 2009), 9 vd.
• Veliyev, Cavid. “Barışa Uzak Prag Görüşmeleri.” Erişim tarihi 11 Mayıs 2009. http://www.turksam.org/tr/ yazdir1657.html.
• Yeni Azerbaycan Gazetesi, 11.09.2008.
• Yılmaz, Reha. “Azerbaycan’ı ve Azerbaycanlıyı Anlayabilmek.” USAK Stratejik Gündem. http://www.usak.org.tr/myazdir.asp?id=1043.