A Solution Proposal For Armenian Occupied Nagorno Karabagh Problem

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 20, 117 - 133, 17.04.2019

Savaş Biçer

Öz

The dissolution of the Soviet Union brought up new and untested equilibrium searches and struggles of hegemony in the global security paradigms. When the tension in the former Soviet geography, which is accepted as the geograph- ically center by the geo-political theories, is analyzed from a different perspec- tive, it can be seen that ethnic groups began to struggle for changing their political, social and cultural status or for expressing their current status more actively. In this study where the origins of conflicts are reviewed in the begin- ning section, the new division in the former Soviet Union’s sovereignty and the social effects of the post-division structure are also discussed. Especially the issue of the occupation of Karabakh by Armenia, which is one of the most important problems of the Caucasus region, has not yet reached a peaceful so- lution despite the potential of being transformed into a war in the region where power struggle continued for centuries. Solution prospects emerged when the issue became international as a result of tensions and conflicts in the region, however, neither the two main actors of the problem, Armenia and Azerbaijan, were able to reach a compromise, nor the states and international organizations could provide a solution that would satisfy all parties. The historical hostility of Azerbaijan and Armenia and the national interests of the regional and global actors are the main reasons for this lack of solution. The search for reconcili- ation and solutions proposals should be taken stock of in the framework of international law and conventions, in a manner to immediately respond to the humanitarian needs of asylum seekers who have been displaced by clashes, particularly considering of the balances in the region.

Ermenistan İşgali Altındaki Dağlık Karabağ Sorununa Bir Çözüm Önerisi

Öz

Sovyetler Birliğinin dağılması küresel güvenlik paradigmalarında yeni ve denenmemiş denge arayışları ve hegemonya mücadelelerini gündeme getirmiştir. Jeopolitik teorilerin coğrafi olarak merkez kabul ettiği eski Sovyet coğrafyasında yaşanan gerilim farklı bir açıdan incelendiğinde ise, etnik grupların, siyasi, sosyal ve kültürel statülerini değiştirmek ya da mev- cut durumlarını daha aktif olarak ifade etmek için mücadeleye başladıkları görülmektedir. Genel olarak başlangıç bölümünde çatışmaların kökenlerinin incelendiği bu çalışmada, eski Sovyetler Birliği egemenlik alanındaki yeni bölünme ve bu bölünme sonrası oluşan yapılanmanın toplumsal etkilerine de değinilmektedir. Özellikle, Kafkasya bölgesinin en önemli sorunlarından birisi olan Karabağ’ın Ermenistan tarafından işgali konusu, yüzyıllardır güç mücadelesinin sürdüğü bölgede heran bir savaşa dönüşme olasılığına rağmen, henüz barışçı bir çözüme kavuşmamıştır. Bölgede yaşanan ger- ilim ve çatışmalar sonucunda, konu uluslararası hale geldiğinde çözüm umutları vermiş, ancak ne sorunun iki ana aktörü olan Ermenistan ve Azer- baycan arasında bir uzlaşma sağlanabilmiş, ne de soruna aracı olan dev- letler ve uluslararası kuruluşlar bütün tarafları tatmin edecek bir çözüm üretebilmişlerdir. Azerbaycan ve Ermenistan’ın tarihten gelen düşmanlıkları ile bölgesel ve küresel aktörlerin ulusal çıkarları bu çözümsüzlükte temel nedenler olarak ortaya çıkmaktadır. Uzlaşma arayışları ve çözüm öner- ileri bölgedeki dengeler gözetilerek, özellikle çatışmalarda yerlerinden edi- len sığınmacıların insani ihtiyaçlarına biran önce cevap verecek şekilde, uluslararası hukuk ve teamüller çerçevesinde değerlendirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

etnik çatışma, uluslararası hukuk, Kafkasya, bölgesel güvenlik

Kaynakça

• Akyeşilmen Nezir (2013), Dağlık Karabağ Sorunu: Çözüm Arayışında Minsk Grubu ve Bölgesel Aktörlerin Rolü, Ed. Mehmet Fatih Öztarsu, “Barışı Ko- nuşmak Teori ve Pratikte Çatışma Yönetimi”, Ankara ODTÜ yayıncılık.
• Alec Rasizade (2011), “Azerbaijan’s prospects in Nagorno-Karabakh with the end of Oil Boom”, Iran and the Caucasus, 15(1-2).
• Aras İlhan (2017), “Avrupa Birliği’nin Dağlık Karabağ Sorunundaki Rolü”, Avrasya Etüdleri Dergisi, 51/2017-1.
• Baba-Zada Aynur (2017), Türkiye – Azerbaycan Diplomatik İlişkiler: 1918- 2014, Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ma- latya
• Beşikçi Seçil Öraz (2016), “Bağımsızlık Sonrası Dönemde Azerbaycan Dış Politikasındaki Stratejik Değişimler ve Yönelimler”, Türk Dünyası İnceleme- leri Dergisi, 16/2 Kış, BMGK 822 sayılı kararı 29.04.1993, BMGK 853 sayılı kararı 30.07.1993, BMGK 874 sayılı kararı 14.10.1993 ve BMGK 884 sayılı kararı 12.11.1993. http://www.un.org/Docs/scres/1993/scres93.htm, (Erişim tarihi 10.10.2018)
• Bozkurt Abdurrahman (2013), “Osmanlı Devleti ile Ermenistan Cumhuriyeti Arasındaki İlişkiler (1918-1920)”, OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi Sayı: 34, Güz.
• Büyükbaş Hakkı (2013), “Karabağ Meselesi ve Uluslararası Boyutu”, Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 17, Kış.
• Cabbarlı Hatem (2002), “Dağlık Karabağ Sorununun Çözümünde Son Geliş- meler”, Stratejik Analiz, ASAM Yayınları, Cilt: V, No: 57.
• Carley Patricia (1998), “Nagorno-Karabakh Searching for a Solution”, United States Institute of Peace Roundtable Report, https://www.usip.org/sites/defa- ult/files/PW25-Nagorno-Karabakh.PDF, (Erişim tarihi: 02.12.2018)
• Dehdashti-Rasmussen Rexane (2006), “The Conflict over Nagorno-Kara- bakh: Causes, the Status of Negotiations and Prospects”, The Institute for Peace Research and Security Studies Yearbook, Hamburg, https://ifsh.de/ file-CORE/documents/yearbook/english/06/Rasmussen-en.pdf, (Erişim tarihi 10.12.2018)
• EU Statement on the “Presidential Election” in Nagorno-Karabakh, 27.07.2017, https://cdn3-eeas.fpfis.tech.ec.europa.eu/cdn/farfutu- re/UIaTxDOiAKIz5L8ZAY-UxZBNMBsPE2RDszhFTqtmpto/mti- me:1501164384/sites/eeas/files/pc_1155_eu_on_elections_nagorno_kara- bakh.pdf, (Erişim; 02.12.2018)
• Fuller Elizabeth (2013), “Azerbaijan’s Foreign Policy and the Nagorno-Ka- rabakh Conflict”, Istituto Affari Internazionali (IAI) Working Papers 13 | 12 – April.
• Geçgin Burak (2013), “Azerbaycan, Ermenistan ve AGİT Minsk Grubu Çerçevesinde Karabağ Sorunu”, Uluslararası politika Akademisi, http://poli- tikaakademisi.org/2013/09/28/azerbaycan-ermenistan-ve-agit-minsk-grubu- cercevesinde-karabag-sorunu/, (Erişim tarihi; 17.01.2019)
• Göl Hacer (2016), “Geçmişten Günümüze Azerbaycan”, Bitlis Eren Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:5 Sayı:1, Haziran. Isayev Tuğçe (2018), “Ermenistan’ın Dağlık Karabağ’ın İşgalinden Doğan Uluslararası Sorumluluğu”, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 7 – Sayı: 1.
• İşyar, Ömer Göksel (2004), Bölgesel ve Global Güvenlik Çıkarları Bağlamın- da Sovyet-Rus Dış Politikaları ve Karabağ Sorunu, İstanbul Alfa Yayınları.
• Kerimov Bahadur (2007), Haydar Aliyev Döneminde Azerbaycan’ın Dış Poli- tikası (1993-2003), Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Khalilov Anar (2008), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Karabağ Sorunu, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti- tüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Kamu Hukuku Programı, İzmir.
• Memmedova Havva (2009), “Dağlık Karabağ Çatışmasının Çözümlenme Sü- recinde Haydar Aliyev’in Diplomasi Yöntemi”, USAK Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları, Tartışma Platformu.
• Mustafayev Beşir (2013), “Sovyetler Döneminde Rusya’nın Dağlık Karabağ Politikası”, Karadeniz Araştırmaları Dergisi, Güz Sayı 39.
• Namig Abbasov (2015), “Minsk Group Mediation Process: Explaining the Fa- ilure of Peace Talks”, Journal of Caspian Affairs, Vol.1, No.2, Summer.
• Nesibli Nesip (2000), “Azerbaycan ve Moskova-Erivan-Tahran İttifakının Je- opolitik Kuşatması”, Stratejik Analiz, Cilt 1, Sayı 4, Ağustos, 61-72