MERKEZ BANKASI BAĞIMSIZLIĞI VE TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZBANKASI

Yıl 2016, 2016 Özel Sayı, 113 - 135, 01.12.2016

Bahar Burtan Doğan Zeki Akbakay

Öz

Kuruluşundan günümüze kadar merkez bankaları; amaçları, fonksiyonları ve kurumsal yapıları ile ilgili birçok değişim geçirmişlerdir. Geçmişte dünyadaki merkez bankalarının birçoğu hükümetlerin bir organı olarak işlev görmüşlerdir. Merkez bankaları yeteri kadar bağımsız olmadıkları için para politikası araçlarını hükümetin büyüme ve istihdam gibi amaçlarını desteklemek için kullanmışlardır. 1970’lerde yaşanan stagflasyon krizinden sonra birçok ekonomist merkez bankası bağımsızlığına daha fazla önem vermeye başlamışlardır. O günden sonra, özellikle 1980’lerin sonunda ülkelerin birçoğu merkez bankasının bağımsızlığını artırmaya yönelik düzenlemeler yapmıştır. Bu ülkelerden biri de Türkiye’dir. Türkiye merkez bankası bağımsızlığını artırmak amacıyla 2001 yılında merkez bankası kanununu değiştirmiştir. Bu çalışmada merkez bankası bağımsızlığının ne anlama geldiği ve neden önemli bir konu olduğu incelendikten sonra Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)’nin bağımsızlığı üzerinde durulacaktır. Daha sonra çalışmadan çıkarılan dersler değerlendirilecek ve öneriler sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Para politikası, merkez bankası bağımsızlığı, zaman tutarsızlığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

Kaynakça

• Bernanke, B. S. (2010). Central Bank Independence, Transparency, and Accountability” remarks at Institute for Monetary and Economic Studies International Conference, Tokyo
• Carare, A. Andrea S. Mark S. ve Mark Z. (2002). Establishing Initial Conditions in Support of Inflation Targeting, IMF Working paper, 02/102.
• Cukıerman, A. (1994, November). Central Bank Independence and Monetary Control, The Economic Journal, 104 (427), 1437-1448
• Cukıerman, A. (2006). Central Bank Independence and Monetary Policymaking Institutions: Past, Present, and Future, Central Bank of Chile Working Papers, N0 360
• Cukierman, A., Webb, S.B, ve Neyapti, B. (1992). Measuring the Independence of Central Banks and its Effects on Policy Outcomes. The World Bank Economic Review, 6(3), 353-398.
• De Haan, J. Amtenbrink, F. ve Eijffinger, S.C.W. (1998) Accountability of Central Banks: Aspects and Quantification, CentER Discussion Paper Series No. 9854
• Debelle, G. ve Stanley F. (1994). ‘How Independent Should A Central Bank Be’ in Jeffrey Fuhrer (ed.), Goals, Guidelines and Constraints Facing Monetary Policymakers, içinde (195-221) Federal Reserve Bank of Boston Conference
• ECB (2004), Montly Bulletin, November 2004, www.ecb (Erişim: 15.10.2016)
• Frazer, B. W. (1994. Desember). Central Bank Independence: What does it mean?, Reserve Bank of Australia Bulletin
• Freedman, C. ve Ötker-Robe, I. (2010). Important Elements for Inflation Targeting for Emerging Economies’, IMF Working Paper, WP/10/113
• Friedman, B. M. (2002). The Use And Meanıng Of Words In Central Bankıng: Inflatıon Targetıng, Credıbılıty, And Transparency, NBER Working Paper 8972
• Grilli, V., Masciandaro,D. ve Tabellini G. (1991). Political and Monetary Institutions and Public Financial Policies in the Industrial Countries, Economic Policy , 6 (13), 341-392
• Hayo, Bernd (2003). European Monetary Policy: Institutional Design and Policy Experience, Intereconomics, July, 38(4), 209-218
• Heenan, G., Peter, M. ve Roger, S. (2006). Implementing Inflation Targeting: Institutional Arrangements, Target Design, and Communications, IMF Working Paper, WP/06/278
• Mishkin, F. S. ve Hebbel, K.S. (2002). One Decade of Inflation Targeting in the World: What Do We Know and What Do We Need to Know, Loayza L. ve Soto R. (eds). Inflation Targeting: Designs, Performance and Challenges, içinde (171-219) Central Bank of Chile
• Mishkin, F. S., What Should Central Banks Do? (2000, November/December). Federal Reserve Bank Of St. Louis Review
• Ricardo, D. (1824), Plan for the Establishment of a National Bank, Londra: John Murray
• Roger, S. (2009), ‘Inflation Targeting at 20: Achievements and Challenges’ IMF Working Paper, WP/09/236
• Serdengeçti, S. (2004), 72. Hissedarlar Genel Kurulu Olağan Toplantısı Açıs Konusması, TCMB, Ankara
• Smaghi, L. B. (2007). Central Bank Idependence:From Theory to Practice, Speech at the conference “Good Governance and Effective Partnership”, Budapest, Hungarian National Assembly, 19 April, https://www.ecb.europa.eu/press/key/date/2007/html/sp070419.en.html (Erişim:10.09.2016)
• Tapsoba, R. (2010). Does Inflation Targeting Improve Fiscal Discipline? An Empirical Investigation CERDI, Etudes et Documents, E 2010.20
• TCMB (2004). 2004 Yılı Para ve Kur Politikası Genel Çerçevesi Hakkında Basın Duyurusu’ Sayı: 2004-1, 2 Ocak
• TCMB (2008). 2009 Yılında Para ve Kur Politikası’,http://www.tcmb.gov.tr/ wps/wcm/ connect/TCMB+TR/TCMB+TR/Main+Menu/Yayinlar/Temel+Politika+Metinleri/Para+ve+Kur+ Politikasi+ Metinleri, (Erişim:01.09.2016)
• TCMB (2012) Merkez Bankası Bağımsızlığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve Bağımsızlık”, Ankara
• Walsh, C. E. (2005). Central bank independence, Prepared for the New Palgrave Dictionary