ETNİK-KÜLTÜREL ÇATIŞMALARIN ÇÖZÜMÜNDE BİR YÖNTEM OLARAK ÖZYÖNETİM HAKLARI VE KÜRT SORUNU

Yıl 2016, 2016 Özel Sayı, 344 - 357, 01.12.2016

Gökhan Oğuz

Öz

7 Haziran 2015 tarihli genel seçimlerden sonra Türkiye’deki Kürt sorununa ilişkin olarak, kamuoyunda en fazla yer işgal eden konulardan biri özyönetim konusudur. Ancak söz konusu seçimleri takip eden süreçte, özellikle PKK terör örgütü tarafından özyönetim gerekçesiyle başlatılan şehir savaşları, özyönetim konusunun terörle ilişkili çağrışımlarla yüklenerek zihinlerde pejoratif bir konum edinmesine yol açmıştır. Özyönetim hakları, çokkültürlü yaklaşım doğrultusunda Will Kymlicka tarafından etnik-kültürel çatışmaların çözümünde bir enstrüman olarak önerilmektedir. Bu çalışma da, aktüalitenin ötesine geçerek, özyönetim haklarının, Türkiye’nin en ciddi meselelerinden biri olan Kürt sorununun çözümü bağlamında uygun bir araç niteliği taşıyıp taşımadığını Kymlicka’nın kuramsal yaklaşımı temelinde değerlendirmektedir. Bu değerlendirmenin yanında çalışmada, Kürt sorunuyla ilişkili olarak özyönetim haklarının Türkiye’nin siyasi istikrarı ve toplumsal bütünlüğü açısından içerdiği risk unsurları da tespit edilmektedir. Tespit edilen risk unsurlarının Türkiye’nin siyasi birliği ve toplumsal bütünlüğü açısından çözücü sonuçlara yol açabileceği saptamasından hareketle, etnik-kültürel çeşitliliği yönetmede özyönetime alternatif bir araç olarak, yeniden yapılandırılmış bir yurttaşlık yaklaşımı önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Özyönetim Hakları, Türkiye, Kürt Sorunu, Etno-Kültürel Çeşitlilik, Yurttaşlık

AUTONOMY RIGHTS AS A METHOD IN THE SOLUTION OF ETHNIC-CULTURAL CONFLICTS AND KURDISH ISSUE

Öz

Autonomy issue, with regard to the Kurdish problem in Turkey, is one of the issues that occupies the most space in public opinion after the general elections of 7 June 2015. However, in the period following the elections, especially urban battles that are started by the PKK terrorist organization on the grounds that autonomy, caused the autonomy issue acquire a pejorative position in minds by loading with connotations associated with terrorism. Autonomy rights, in a multicultural approach, are proposed as an instrument by Will Kymlicka in the solution of ethniccultural conflicts. The study evaluates the autonomy rights whether have the characteristics of a proper vehicle in the context of the solution of the Kurdish problem that one of the most serious issues of Turkey, on the basis of Kymlicka's theoretical approach. In addition to this consideration, the risk factors with regard to Turkey's political stability and social cohesion that the autonomy rights contain are determined in the study. By looking at the determination of the determined risk factors can cause disruptive results with regard to Turkey's political unity and social cohesion, a reconstructed approach to the citizenship is proposed as an alternative vehicle to autonomy in managing the ethnic-cultural diversity

Anahtar Kelimeler

Autonomy Rights, Turkey, the Kurdish Issue, Ethno-Cultural Diversity, Citizenship

Kaynakça

• Bayri, H. (2011). Türkiye’de Kimlik Siyaseti: İslamcı Siyaset ve Etnik Ayrılıkçılık, Ankara: A Kitap.
• Dauenhauer, Bernard P. (2001). Kırılgan Bir Dünyada Yurttaşlık, Ayşe Özil ve Filiz Kaynak (çev.), Adana: Çukurova Üniversitesi Basımevi.
• Ergil, D. (1995). Doğu Sorunu: Teşhisler ve Tespitler, Ankara: TOBB.
• Gözübüyük, A. Şeref (2005). Açıklamalı Türk Anayasaları: 1876, 1921, 1924, 1961, 1982 Anayasalarının Yapılışları, Özellikleri ve Yapılan Değişiklikler, Beşinci Bası, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Heater, D. (2007). Yurttaşlığın Kısa Tarihi, Meral Delikara Üst (çev.), Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• İğdemir, U. (1986). Sivas Kongresi Tutanakları, İkinci Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Kaya, A. (2006). “Avrupa Birliği Bütünleşme Sürecinde Yurttaşlık, Çokkültürcülük ve Azınlık Tartışmaları: Birarada Yaşamanın Siyaseti”, Türkiye’de Çoğunluk ve Azınlık Politikaları: AB Sürecinde Yurttaşlık Tartışmaları, Ayhan Kaya ve Turgut Tarhanlı (der.), 2. Baskı, İstanbul: TESEV Yayınları.
• Kaya, A ve Tarhanlı, T. (2006). “Önsöz”, Türkiye’de Çoğunluk ve Azınlık Politikaları: AB Sürecinde Yurttaşlık Tartışmaları, Ayhan Kaya ve Turgut Tarhanlı (der.), 2. Baskı, İstanbul: TESEV Yayınları.
• Kentel, F., Ahıska, M. ve Genç, F. (2009). “Milletin Bölünmez Bütünlüğü” Demokratikleşme Sürecinde Parçalayan Milliyetçilik(ler), 2. Baskı, İstanbul: TESEV Yayınları.
• Kılıç, M. (hzl.). (2013). Türk Sorunu, İstanbul: Profil Yayıncılık.
• Kurban, D. ve Yolaçan, S. (2008). Kürt Sorununun Çözümüne Dair Bir Yol Haritası: Bölgeden Hükümete Öneriler, İstanbul: TESEV Yayınları.
• Kymlicka, W. (2015). Çokkültürlü Yurttaşlık: Azınlık Haklarının Liberal Teorisi, Abdullah Yılmaz (çev.), İkinci Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Özbudun, E. (1998). “Milli Mücadele ve Cumhuriyet’in Resmi Belgelerinde Yurttaşlık ve Kimlik Sorunu”, 75 Yılda Tebaa’dan Yurttaş’a Doğru, Artun Ünsal (ed.), İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Parekh, P. (2002). Çokkültürlülüğü Yeniden Düşünmek: Kültürel Çeşitlilik ve Siyasi Teori, Bilge Tanrıseven (çev.), Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Saybaşılı, K. (1995). DYP-SHP Koalisyonu’nun Üç Yılı, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Schnapper, D. (1995). Yurttaşlar Cemaati: Modern Ulus Fikrine Dair, Özlem Okur (çev.), İstanbul: Kesit Yayıncılık.
• Schnapper, D. (2005). Sosyoloji Düşüncesinin Özünde Öteki İle İlişki, Ayşegül Sönmezay (çev.), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Şahin, B. (2006). “ Türkiye’nin Avrupa Birliği Uyum Süreci Bağlamında Kürt Sorunu: Açılımlar ve Sınırlar”, Türkiye’de Çoğunluk ve Azınlık Politikaları: AB Sürecinde Yurttaşlık Tartışmaları, Ayhan Kaya ve Turgut Tarhanlı (der.), 2. Baskı, İstanbul: TESEV Yayınları.
• Üstel, F. (1999). Yurttaşlık ve Demokrasi, Ankara: Dost Kitabevi.
• Üstel, F. (2014). “Makbul Vatandaş”ın Peşinde: II. Meşrutiyet’ten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi, 6. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yeğen, M. (2008). “Kürt Meselesi: Karakteristikler, Karşılaştırmalar”, Milli Hallerimiz Yurttaşlık ve Milliyetçilik Farkında mıyız?, Nil Mutluer ve Esra Güçlüer (yay. haz.), İstanbul: Helsinki Yurttaşlar Derneği.
• Yeğen, M. (2015). Devlet Söyleminde Kürt Sorunu, 7. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yıldız, A. (2001). Ne Mutlu Türküm Diyebilene: Türk Ulusal Kimliğinin Etno-seküler Sınırları (1919-1938), İstanbul: İletişim Yayınları.