VERGİ MÜKELLEFLERİNİN BAKIŞ AÇISIYLA TÜRKİYE EKONOMİSİ: AMPİRİK BİR ÇALIŞMA

Yıl 2016, 2016 Özel Sayı, 475 - 491, 01.12.2016

İhsan Cemil Demir

Öz

Ülkelerin ekonomik durumları genellikle milli gelir, büyüme oranı, üretim hacmi, istihdam düzeyi, enflasyon gibi somut veriler kullanılarak veya uluslar arası karşılaştırmalar yapmak suretiyle değerlendirilmektedir. Ancak, bu tür verilere veya mukayeselere bağlı olarak yapılan değerlendirmeler zaman zaman toplum tarafından kabul görmeyebilmektedir. Örneğin, ülkenin ekonomik durumu istatistiksel verilere göre iyi görünmesine rağmen, toplumsal algı tam tersi yönde olabilmektedir.Bu çalışma, sosyoloji biliminin “algılanan neyse gerçek odur” varsayımı ışığında, Türkiye ekonomisinin vergi mükelleflerinin bakış açısıyla durumunu tespit etmek amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla Türkiye genelinde yüz yüze anket çalışması yapılmıştır. Ankete katılan mükelleflerin %36’sı Türkiye ekonomisinin kötü veya çok kötü durumda olduğunu, %33,2’si iyi veya çok iyi durumda olduğunu ifade ederken, %30,8’i ise ne iyi-ne kötü şeklinde ifade beyanında bulunmuştur.Araştırma kapsamında ayrıca, mükelleflerin Türkiye ekonomisi algılarında etkili olan faktörleri tespit etmek amacıyla regresyon analizleri yapılmıştır. Regresyon analizinde bağımlı değişken olarak Türkiye’nin ekonomik durumu alınırken; bağımsız değişkenler demografik, ekonomik-mali, kurumsal ve sosyo-kültürel faktörler şeklinde gruplandırılmıştır. Analiz sonuçlarına göre Türkiye’nin ekonomik durumu bakımından istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilen değişkenler cinsiyet, meslek türü, gelir düzeyi, kamu hizmetlerinden memnuniyet düzeyi, vergi yükü, vergi tazyiki, vergi oranları, yolsuzluk algısı, yasama, yürütme ve yargı organlarına güven düzeyi, demokrasi algısı, şeffaflık algısı, dini inançlara bağlılık düzeyi ve vatandaşlık bağıdır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye ekonomisi, ekonomi sosyolojisi, vergileme ve ekonomi

TURKISH ECONOMY BY THE PERCEPTIONS OF TAXPAYERS: AN EMPRICAL INVESTIGATION

Öz

Generally, economic situation of the countries have been evaluated by using concrete data such as GDP, economic growing rate, production volume, level of employment and inflation or by making international comparisons. But, the evaluations made on the basis of such data or comparisons are sometimes unacceptable for the society. For example, although the economic situation of the country seems good according to the statistical data, the social perception can be opposite. This study is carried out with the assumption of sociology that is "perceived whatever is real" and in order to determine the situation of the Turkish economy from the perspectives of taxpayers. For this purpose, a face-to-face survey is conducted throughout Turkey. 36% of the surveyed taxpayers state that the Turkish economy is in bad or very bad condition. 33,2% of the surveyed taxpayers state that the Turkish economy is good or very good condition and 30,8% of surveyed taxpayers state that neither good nor bad condition. In the scope of the research, regression analyzes are also conducted in order to determine the factors that affect taxpayers' perceptions of Turkish economy. In the regression analysis, the economic situation of Turkey is accepted as a dependent variable. Independent variables are grouped into demographic, economic-fiscal, institutional and socio-cultural factors. According to the results of the analysis, the statistically meaningful relationship between Turkey's economic situation are gender, job, income level, level of satisfaction with public service, tax burden, tax pressure, tax rates, perception of corruption, trust of legislative, executive and judicial organs, perception of democracy, perception of transparency, religious commitment and citizenship

Anahtar Kelimeler

Turkish economy, Economic sociology, Taxation and economy

Kaynakça

• Barış, S. ve Uzay, N. (2015). Yurtiçi tasarruflar ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: Türkiye örneği, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 46, 119-151.
• BUMKO (2016). Temel Bütçe İstatistikleri. http://www.bumko.gov.tr/TR,164/merkezi-yonetim-butce-dengesi-donusum-tablosu--2000-201-.html (Erişim: 10.11.2016).
• Demir, İ.C. (2013). Türkiye’de Vergi Yükü (Objektif ve Subjektif Yönleriyle), Bursa: Dora Yayıncılık.
• Erkan, H. (2000). Ekonomi Sosyolojisi, 4. Baskı, İzmir: Barış Yayınları.
• Gerni, C., Emsen, Ö.S. ve Değer, M.K. (2008). “İthalata Dayalı İhracat Ve Ekonomik Büyüme: 1980-2006 Türkiye Deneyimi”, 2. Ulusal İktisat Kongresi, 20-22 Şubat 2008, İzmir.
• Hazine Müsteşarlığı (2016). İstatistikler. https://www.hazine.gov.tr/tr-TR/Istatistik-Sunum-Sayfasi?mid=59&cid=12 (Erişim: 10.11.2016).
• Karagöl, E.T. (2013). AK Parti Dönemi Türkiye Ekonomisi, SETA Rapor, Ankara: SETA Yayınları, (Rapor No: 23).
• Karahan, H. (2012). Kalkınma Yolunda Yeni Eşik: Orta Gelir Tuzağı, İstanbul: MÜSİAD Araştırma Raporları, (Rapor No: 79).
• Karakurt, B., Şentürk, S.H. ve Ela, M. (2015). Makroekonomik kırılganlık: Türkiye ve Şanghay Beşlisi karşılaştırması, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13/1, 283-307.
• Karluk, S. R. (1995). Türkiye Ekonomisi, İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Kaya, V. ve Efe, G. (2015). Yurt içi tasarruflar ve ekonomik büyüme: Dünyanın en büyük ilk yirmi ekonomisi üzerine teorik bir değerlendirme ve panel veri analizi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29/2, 251-278.
• Koçak, E. ve Bulut, Ü. (2014). Orta gelir tuzağı: Teorik çerçeve, ampirik yaklaşımlar ve Türkiye üzerine ekonometrik bir uygulama, Maliye Dergisi, 167, 1-21.
• Kolsuz, G ve Yeldan, A.E. (2014). 1980 sonrası Türkiye ekonomisinde büyümenin kaynaklarının ayrıştırılması, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2014/1, 49-66.
• Özlale, Ü. ve Karakurt, A. (2012). Türkiye’de tasarruf açığının nedenleri ve kapatılması için politika önerileri, Bankacılar Dergisi, 83, 1-33.
• Peacock, A.T. ve Wiseman, J. (1961), The Growth of Public Expenditure in the United Kingdom, London: National Bureau of Economic Research.
• Songur, O. (2015). 2000 sonrası Türkiye ekonomisi: Büyüme, enflasyon, işsizlik, borçlanma ve dış ticarette gelişmeler, Toplum ve Demokrasi, 9 (19-20), 243-269.
• TÜİK, (2016). OECD Ağustos 2016 İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (Erişim: 10.11.2016)