ÖRGÜT VE YÖNETİM ARAŞTIRMALARI İÇİN YAKIN İLİŞKİLERDE YAŞANTILAR ENVANTERİNİN KISA FORMUNUN (YİYE-II-K) PSİKOMETRİK AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2016, 2016 Özel Sayı, 640 - 655, 01.12.2016

Ömer Lütfi Antalyalı Ahmet Sait Özkul

Öz

Bu çalışma, yetişkin bağlanma boyutlarının ölçümü için geliştirilen; ECR-RS (Experiences in Close Relationships-Revised-Short Form) ölçeğinin, yönetsel ve örgütsel çalışmalarda kullanılabilirliğini sağlamak amacıyla tasarlanmıştır. Son yıllarda, yetişkin bağlanma stilleri, sınırlı sayıda da olsa örgüt ve yönetim alanındaki çalışmalarda kullanılmaktadır. Bununla beraber Türkçeye kazandırılmış en geçerli ölçek olan YİYE-II’nin Türkiye’deki örgütsel alan çalışmalarında kullanımı kısıtlıdır. Fraley ve arkadaşlarının (2000) YİYE-II’nin geliştirilmeye müsait olduğunu hatta bu konuda araştırmacıların üretken olması gerektiğini ifade ettiği dikkate alındığında; örgütsel alan çalışmalarında kullanıma uygun olan bir ölçeğin geliştirilebileceği düşüncesi bu çalışmanın esas fikrinin doğmasına sebep olmuştur. Ayrıca ölçeğin 36 maddeden oluşması da uygulanabilirliği zorlaştırmaktadır. Birbirine yakın çok fazla ifade olmasından dolayı Fraley ve arkadaşları (2006) bu konuda da bir çözüm üretmiş ve 9 maddelik kısa versiyonu (ECR-RS) literatüre kazandırmıştır. ECR-RS günümüzde uluslararası literatürde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu araştırmada; Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri-II-Kısa Formu’nun (YİYE-II-K) güvenilirliği test edilmiş ve yapı geçerliliği hem açıklayıcı ve hem de doğrulayıcı faktör analizleri ile incelenmiştir. YİYE-II-K’nın ölçüt bağıntılı geçerliliğini tespit etmek için YİYE-II ile ilişkisi incelenmiştir. Ayrıca özsaygı, onaylanmama kaygısı, ayrılık kaygısı, başkalarını memnun etme, yalnızlıktan hoşlanma ve ilişki doyumu ile ilişkileri hesaplanarak Selçuk ve arkadaşlarının (2005) sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Yine ölçüt bağıntılı geçerlilik bağlamında ilişki motivasyonu, sosyal istenirlik ve arkadaşlarla ilişkiden memnuniyet ile ilişkiler irdelenmiştir. Uluslararası pek çok araştırmada kullanılan 9 soruluk YİYE-II-K (ECR-RS) geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olarak Türkçeye kazandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

ECR-RS, ECR-R, YİYE-II, Yetişkin Bağlanma Stili, Güvenirlik, Geçerlik.

THE PSYCHOMETRIC EVALUATION OF EXPERIENCES IN CLOSE RELATIONSHIPS-REVISED-SHORT ADMINISTRATIVE AND ORGANIZATIONAL RESEARCHES FORM (ECR-RS) FOR

Öz

-

Anahtar Kelimeler

ECR-RS, ECR-R, Adult Attachment Style, Reliability, Validity

Kaynakça

• Beck, A. T., Epstein, N., Harrison, R. P., & Emery, J. (1983). Development of the Sociotropy-Autonomy Scale: A measure of personality factors in psychopathology, Philadelphia, University of Pennsylvania.
• Bowlby, J. (1973). Attachment and loss: Vol. 2. Separation: Anxiety and anger, New York: Basic Books.
• Crowne, D. P., & Marlowe, D. (1960). A new scale of social desirability independent of psychopathology, Journal of Consulting Psychology, 24, 349-354.
• Çuhadaroğlu, F. (1986). Adolesanlarda benlik saygısı, Yayımlanmamış uzmanlık tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Donbaek, D. F., & Elklit, A. (2014). A validation of the experiences in close relationships-relationship structures scale (ECR-RS) in adolescents, Attachment&Human Development, Vol. 16, No. 1, 58–76.
• Dunn D. S. (2001). Statistics and Data Analysis for the Behavioral Sciences, 1st Edition, NY, McGraw-Hill.
• Erben, G. S., & Çalışkan, K. (2015). “Yetişkin bağlanma stillerinin babacan liderle çalışma tercihi üzerindeki etkisini anlamaya yönelik deneysel bir çalışma” 23. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 14-16 Mayıs, Muğla, 667-673.
• Fletcher, G. J. O., Fitness, J., & Blampied, N. M. (1990). The link between attributions and happiness in close relationships: The roles of depression and explanatory style, Journal of Social and Clinical Psychology, 9, 243-255.
• Fraley, R. C. Information on the experiences in close relationships-revised (ECR-R) adult attachment questionnaire, http://internal.psychology.illinois.edu/~rcfraley/measures/ecrr.htm, Erişim Tarihi: 3 Kasım 2016.
• Fraley, R. C., Niedenthal, P. M., Marks, M. J., Brumbaugh, C. C., & Vicary, A. (2006). Adult attachment and the perception of emotional expressions: Probing the hyperactivating strategies underlying anxious attachment, Journal of Personality, 74, 1163-1190.
• Fraley, R. C., Waller, N. G., & Brennan, K. A. (2000). An item response theory analysis of self-report measures of adult attachment, Journal of Personality and Social Psychology, 78, 350-365.
• Günaydın, G., Selçuk, E., Sümer, N., Uysal, A. (2005). Ebeveyn ve arkadaşlara bağlanma envanteri kısa formunun psikometrik açıdan değerlendirilmesi, Türk Psikoloji Yazıları, 8 (16) 13-23.
• Hudson, N. W., Fraley, R. C., Brumbaugh, C. C., & Vicary, A. M. (2014). Coregulation in romantic partners’ attachment styles: A longitudinal investigation, Personality and Social
• Psychology Bulletin, Vol. 40 (7) 845–857.
• Kozan, K. (1983). Davranış bilimleri araştırmalarında sosyal beğenirlik boyutu ve Türkiye için bir sosyal beğenirlik ölçeği, ODTÜ Geliştirme Dergisi, 10 (3), 447-478.
• Meehl, P. E., & Hathaway, S. R. (1946). The k factor as a suppressor variable in the MMPI, Journal of Applied Psychology, 30, 525-564.
• Mikulincer, M., & Shaver, P. R. (2016). Attachment in Adulthood, Second Edition, New York London, The Guildford Press.
• Moreira, H., Martins, T., Gouveia, M. J., & Canavarro, M. C. (2015). Assessing adult attachment across different contexts: Validation of the Portuguese version of the experiences in close relationships-relationship structures questionnaire, Journal of Personality Assessment, 97 (1), 22–30.
• Roisman, G. I., & Fraley R. C., Belsky, J. (2007). A taxometric study of the adult attachment interview, Developmental Psychology, , Vol. 43, No. 3, 675–686.
• Rosenberg, M. (1965). Society and Adolescent Self-Image, Princeton, Princeton University Press.
• Schwartz, J. P., Lindley, L. D., & Buboltz, W. D. (2007). Adult attachment orientations: Relation to affiliation motivation, Counseling Psychology Quarterly, 20, 253–265.
• Selçuk, E., Günaydın, G., Sümer, N., & Uysal, A. (2005). Yetişkin bağlanma boyutları için yeni bir ölçüm: Yakın ilişkilerde yaşantılar envanteri-II’nin Türk örnekleminde psikometrik açıdan değerlendirilmesi, Türk Psikoloji Yazıları, 8 (16) 1-11.
• Selfhout, M. H. W., Branje, S. J. T., Delsing, M., Bogt, T. F. M, Meeus, W. H. J. (2009). Different types of internet use, depression, and social anxiety: The role of perceived friendship quality, Journal of Adolescence, 32, 819-833.
• Steers, R., & Braunstein, D. (1976). A behaviorally based measure of manifest needs in work settings, Journal of Vocational Behavior, 9, 2, 251-265.
• Sümer, N. (2006). Ergenlikte ebeveyn tutum ve davranışlarının bağlanma kaygısındaki rolü, 11. Ergen Konuşma Metni, Hacettepe Üniversitesi.
• Sümer, N., & Güngör, D. (1999). Yetişkin bağlanma stilleri ölçeklerinin Türk örneklemi üzerinde psikometrik değerlendirmesi ve kültürlerarası bir karşılaştırma, Türk Psikoloji Dergisi, 14 (43), 71-106.
• Şahin, N. H., Ulusoy, M., & Şahin, N. (1993). Exploring the sociotropy-autonomy dimensions in a sample of Turkish psychiatric patients, Journal of Clinical Psychology, 49, 751-763.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (6th Edition), Boston, Pearson.
• Tuterel-Kışlak, Ş. (2002). İlişkilerde mutluluk ölçeği (İMÖ): Güvenirlik ve geçerlik çalışması, Kriz Dergisi, 10 (1), 37-44.
• Yamaguchi, I. (2003). The relationships among individual differences, needs and equity sensitivity, Journal of Managerial Psychology, 18, 324-344.