KİŞİSEL GELİR DAĞILIMINDAKİ ADALETSİZLİĞİN GİDERİLMESİNDE TRANSFER GELİRLERİNİN ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2016, 2016 Özel Sayı, 732 - 741, 01.12.2016

Tahsin Karabulut Levent Ahi Zeynep Gürsoy

Öz

Bir ekonomide elde edilen gelirin büyüklüğü kadar söz konusu gelirin dağılımında adaletin sağlanması da son derece önemlidir. Gelir dağılımında adaletin sağlanamadığı ülkelerde birçok sosyo-ekonomik sorunla karşı karşıya kalınmaktadır. Gelir dağılımı ile ilgili yapılan çalışmalarda daha çok kişisel gelir dağılımı analizleri üzerinde durulmakta, gelir dağılımının ölçüsü olarak Gini Katsayısı ve Lorenz Eğrisi gibi ölçütler kullanılmaktadır.Sosyal adaletin sağlanması amacıyla devlet tarafından herhangi bir geliri olmayanlara veya düşük gelirli kesimlere yönelik karşılıksız olarak ödenen transfer harcamaları, ödeme yapılan bireyler için sosyal transfer geliri olarak ifade edilmektedir.Bu çalışmada; işsizlik maaşı (işsizlik geliri ve kıdem tazminatı dahil), yaşlı geliri (emekli maaşı, yaşlı geliri, isteğe bağlı emeklilik ve ikramiye geliri dahil), dul yetim geliri (dul yetim geliri ve ölüm tazminatı dahil), hastalık geliri, sakatlık geliri (sakatlık geliri, malullük geliri ve gazilik geliri dahil) ve burs gelirleri ele alınarak, hanehalkı transfer öncesi ve transfer sonrası eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert gelirleri tespit edilmiş transfer öncesi ve transfer sonrası Gini katsayıları hesaplanmış ve sosyal transfer gelirlerinin gelir dağılımı üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Analiz sonucunda elde edilen bulgulara göre; transfer geliri sonrası Gini katsayıları, transfer öncesi Gini katsayılarına göre daha düşük çıkmıştır. Bu nedenle sosyal transfer gelirlerinin kişisel gelir dağılımındaki adaletsizliği gidermede sosyal politika aracı olarak kullanılmasının doğru bir politika olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Transfer gelirleri, Gelir dağılımı, Gini katsayısı

THE EFFECT OF TRANSFER EXPENDITURES IN SOLVING INCOME DISTRIBUTION INEQUALITY PROBLEM: CASE OF TURKEY

Öz

-

Anahtar Kelimeler

Transfer income, income distribution, Gini coefficient

Kaynakça

• Alesina, Alberto ve Rodrik, Dani, (1994), “Distributive Politics and Economic Growth”, Quarterly Journal of Economics, s.465-490.
• Copkur, M., (1996), Türkiye’de 1980 Sonrası Dönemde Transfer Harcamalarının Gelir Dağılımı Üzerinde Etkileri, 122 sayfa, İzmir.
• Edizdoğan, N., (1989), Kamu Maliyesi I , Bursa.
• Ekin, N., (1994), İşsizlik Sigortası (Teorik Boyutları ve Dünya Uygulamaları), KAMU-İŞ, Ankara.
• Erginay, A., (1983), Kamu Maliyesi, Turhan Kitabevi, Ankara.
• Gürsel, S., Levent, H., Selim R., Sarıca, Ö., (2000), Türkiye’de Bireysel Gelir Dağılımı ve Yoksulluk, TÜSİAD-T/2000-12/295, 196 sayfa, İstanbul.
• Karabulut, T., (2006), “Türkiye’de Kişisel Gelir Dağılımı Araştırmalarının Analizi” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, Cilt:9, sayı:1-2, sayfa 21-36, Konya.
• Kuştepeli, Y., Halaç, U., (2004), “Türkiye’de Genel Gelir Dağılımının Analizi ve İyileştirilmesi” Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 6, sayı 4, s.143-160.
• Persoson, Torsten ve Tabellini, Guido (1994), “Is Inequality Harmful for Growth? Theory and Evidence”, American Economic Review, s.600-621.
• Pigou, A.,C., (1974), A Study In Public Finance, Third Edition, Macmillan and Co. LTD.
• Önder, İ., (1974), Türkiye’de Kamu Harcamalarının Seyri:1927-1967, İ.Ü. Yayın No:1925, İktisat Fakültesi Yayın No: 330, İstanbul.
• Sarısoy, İ., Koç, S., (2010), “Türkiye’de Kamu Sosyal Transfer Harcamalarının Yoksulluğu Azaltmadaki Etkilerinin Ekonometrik Analizi”, Maliye Dergisi, Sayı 158, s.326-348, Ankara.
• TUİK 2013-2014 Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması Veri Seti.
• Weede, Erich, (1997), “Income İnequality, Democracy and Growth Reconsidered”, European Journal of Political Economy, vol.13, s. 751-764.