Reading The Patriot Place Grebene

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 25, 41 - 57

Zeynep Özcan

https://doi.org/10.55589/bsbd.1456829

Öz

Patriots who migrated to Turkey during the Turkish-Greek Exchange; it is an ethnic community with their own language (Patriotic), culture and way of life. It is known that patriots lived mainly in Naslic and Grevena regions, which are located within the borders of Greece today, before the population exchange. The ethnic cultures of the Patriots who settled in Turkey after the population exchange are degenerating day by day. Although there are limited numbers in the literature, there are studies on the beliefs, ethnic origins, traditions and customs of the patriots. However, there is no academic study examining images of Patriots. In the study, due to the degeneration of ethnic cultural characteristics in the new places of the Patriots, who left their places with migration, in time; Grevena, one of the important Patriot venues in the context of visual culture, was analyzed spatially by making semiotic analysis. In the visuality of the place, there are clues about the characteristics and culture of the time and people. In this direction; as a result of the analysis, Grevena, from which the Patriots left with the exchange, was architecturally developed, but located in a rural area; It was built on the edge of a stream; Various findings have been found that they make their living through professions such as agriculture and animal husbandry.

Anahtar Kelimeler

Patriot, place, Grevena, semiotic analysis

Patriyot Mekanı Grebene'yi Okumak

Öz

Türk-Yunan mübadelesinde Türkiye’ye göç eden Patriyotlar; kendilerine özgü dilleri (Patriyotça), kültürleri ve yaşam biçimleri ile etnik bir topluluktur. Patriyotların ağırlıklı olarak mübadele öncesinde bugün Yunanistan sınırları içerisinde yer alan Nasliç ve Grebene bölgelerinde yaşadıkları bilinmektedir. Mübadele sonrasında Türkiye’ye yerleşen Patriyotların etnik kültürleri gün geçtikçe dejenere olmaktadır. Literatürde sınırlı sayıda olmakla birlikte patriyotların inançlarına, etnik kökenlerine, gelenek ve göreneklerine ilişkin çalışmalar mevcuttur. Ancak Patriyotlara ait görsellerin incelendiği herhangi bir akademik çalışma bulunmamaktadır. Göç ile yaşadıkları mekânlardan ayrılan Patriyotların yerleştikleri yeni mekânlarında zamanla etnik kültür özelliklerinin de dejenerasyona uğraması dolayısıyla çalışmada; göstergebilimsel analizde bulunularak görsel kültür bağlamında önemli Patriyot mekânlarından biri olan Grebene, mekânsal açıdan incelenmiştir. Mekânın görselliğinde, zamanın ve kişilerin özelliklerine ve kültürüne dair ipuçları yer almaktadır. Bu minvalde; analiz neticesinde Patriyotların mübadele ile ayrıldıkları Grebene’nin mimari açıdan gelişmiş, ancak kırsal bir kesimde yer aldığı; bir dere kenarına kurulu olduğu; geçimlerini tarım, hayvancılık gibi mesleklerle sağladıkları gibi çeşitli bulgulara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Patriyot, mekân, Grebene, göstergebilimsel analiz

Kaynakça

• Arı, K. (2000). Büyük Mübadele: Türkiye’ye Zorunlu Göç (1923-1925). İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayını.
• Barthes, R. (1979). Göstergebilimin İlkeleri. Berke Vardar ve Mehmet Rifat (Çev.). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Çağlar, B. (2012). Bir İletişim Biçimi Olarak Göstergebilim. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 22-34.
• Engin, R. (2010). Geçmişten Günümüze Trakya ve Balkanlarda Bektaşî ve Bektaşî Sürekleri. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 55(Ocak 2013), 371-404.
• Engin, R. (2014). Nasliç, Serfice ve Grebene Yöresi Bektaşileri Patriyotlar. İçinde: Türk Dünyası Bilgeler Zirvesi: Gönül Sultanları Buluşması. Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı (TDKB), Eskişehir.
• Detrez, R. (2015). Reassessing ethnic identity in the pre-national balkans. İçinde: P. Hristov & A. Kassabova & E. Troeva & D. Demski (Ed.), Contextualizing Changes: Migrations, Shifting Borders and New İdentities in Eastern Europe (pp. 433-442). Sofia. Paradigma.
• Fırat, M. (2002). 1923-1939: Göreli Özerklik – 1. İçinde: B. Oran (Ed.), Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar (s. 229-384). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Gezeroğlu, S. (2015). Nezihe Meriç'in Öykülerinde Kronotop (Zaman-Uzam). Yüksek Lisans Tezi. Nevşehir: Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Google Haritalar (t.y.). Grevena Clock Square. https://maps.app.goo.gl/biw7KLSoiwaFpWuw6. (Erişim: 06.03.2024).
• Goularas, G. B. (2012). 1923 Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi ve Günümüzde Mübadil Kimlik ve Kültürlerinin Yaşatılması. Alternatif Politika, 4(2), 129-146.
• Gültekin, M. (2016). Trakya’da Az Bilinen Etnik Bir Grup; Patriyotlar. https://www.trakyagezi.com/trakyada-az-bilinen-etnik-bir-grup-patriyotlar/. (Erişim: 07.03.2024).
• Hasluck, M. M. (1927). The Basil-Cake of the Greek New Year. Folklore, 38(2), 143-177.
• Jong, F. D. (1992). The Greek Speaking Muslims of Macedonia. Reflections on Conversion and Ethnicity. De Turcicis Aliisque Rebus, Commentarii Henry Hofman Dedicati. Utrecht Turcological Series, 3, 141-148.
• Kappler, M. (1996). Fra Religione e Lingua/Grafia nei Balcani: i Musulmani Grecofoni (xviii-xix Sec.) e un Dizionario Rimato Ottomano-Greco di Creta. Oriente Moderno, 15, 79-112.
• Karaman, E. (2017). Roland Barthes ve Charles Sanders Peirce’in Göstergebilimsel Yaklaşımlarının Karşılaştırılması. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 9(2), 25-36.
• Kayam, H. C. (1993). Lozan Barış Antlaşmasına Göre Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi ve Konunun TBMM'de Görüşülmesi. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 9, 581-608.
• Kurtişoğlu, B., & Dalay, S. (2015). İstanbul İli Büyükçekmece İlçesi Celaliye Mahallesi’nde Yaşayan Patriyotların Düğün Geleneklerinde Müzik ve Oyun Bağlamında 1960’lardan Bugüne Yaşanan Değişimler. İçinde: 1. Uluslararası Müzik ve Dans Kongresi E-Bildiriler Kitabı, Müzik Eğitimi Yayınları, Ankara.
• Lejean, G. (1861). Ethnographie de la Turquie d'Europe par G. Lejean: Ethnographie der europäischen Türkei. Gotha: GPerthes.
• Lozan Mübadilleri (t.y.). Nasliç. http://www.lozanmubadilleri.org.tr/mubadele-bolgeleri/naslic/. (Erişim: 18.04.2023).
• Mintsis, Georgios I. (1997). Εθνολογικη Συνθεση Τησ Μακεδονιασ (Αρχαιοτητα, Μεσαιωνασ, Νεοι Χρονοι). Αθηνα: Ηροδοτοσ.
• Özdil, N. G. (2020). The Tale of Karamanlis: In between the Two Worlds. İçinde: K. Travlos (Ed.). Salvation and Catastrophe: The Greek-Turkish War, 1919–1922 (pp. 319-339). London: Lexington Books.
• Petropulos, J. A. (1976). The Compulsory Exchange of Populations: Greek-Turkish Peacemaking, 1922–1930. Byzantine and Modern Greek Studies, 2(1), 135–160.
• Saygılı, R. (2022). Türk Vatandaşlık Siyasetini Yarım Kalan Bir Göç Hikâyesinden Değerlendirmek: Gagauzlar ve Türk Kimliği. Akademik Hassasiyetler, 9(18), 131-154.
• Sarantakos, N. (2014). Two Texts on Vallahades. https://sarantakos.wordpress.com/2014/07/14/balaades/. (Erişim: 03.04.2023).
• Sepetçioğlu, T. E. (2014). İki Tarihsel “Eski” Kavram, Bir Sosyo-Kültürel “Yeni” Kimlik: Mübadele Nedir, Mübadiller Kimlerdir?. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 180(180), 49-84.
• Tarcan, B. H. (2021). Türk-Yunan Nüfus Mübadelesinde İstanbul'a Gelen Türk Göçmenlerin Uyum ve Entegrasyon Süreci. İçtimaiyat, 5(1), 90-102.
• Tsetlaka, A. M. (2011). Les Musulmans Hellénophones de Macédoine Occidentale: un Exemple de Conversion Massive à L’islam (16e–19e siècles) Dans L’espace Balkanique Ottoman. Doctoral Dissertation. France: Aix-Marseille.
• Türkkan, B. (2015). İlköğretim Görsel Sanatlar Dersi Bağlamında Görsel Kültür Çalışmaları: Bir Eylem Araştırması. Doktora tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Üstün, H. (2016). Bir Balkan Rengi Patriyotların Öyküsü. https://hulusiustun.net/bir-balkan-rengi-patriyotlarin-oykusu/. (Erişim: 13.03.2023).
• Vacalopoulos (1972). A History of Macedonia. http://macedonia.kroraina.com/en/av/av_10_1.htm. (Erişim: 03.04.2023).
• Yasun, S. (2018). Mübadillerin Kültürel Mirası. Turkish Studies, 19(4), 654-656.
• Yaylagül, Ö. (2010). Göstergebilim ve Dilbilim. Ankara: Hece Yayınları.
• Yılmaz, C. (2017). Çatalca Patriyotları’nın Halkbilimsel Açıdan İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi.
• Yücearda, S. (2009). 1924 Türk-Yunan Nüfus Mübadelesinde İstanbul ve Çevresine İskân Edilen Patriyotların Müzik Kültürü. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
• Yılmaz, A. (2019). Mübadele ile Göçenlerin Türkiye’de Yerleştirildikleri Yerler. https://silivri.tv.tr/2019/12/09/kose-yazisi-mubadele-ile-gocenlerin-turkiyede-yerlestirildikleri-yerler/. (Erişim: 02.04.2023).