DİJİTAL OYUN OYNAMA MOTİVASYONU ÖLÇEĞİ DOOMÖ : GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2018, Cilt: 12 Sayı: 2, 128 - 139, 01.08.2018

Gönül Tekkurşun Demir Zekihan Hazar

Öz

Bu araştırmanın amacı; dijital oyun oynama motivasyonu kaynaklarının belirlenmesi için geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Araştırma kapsamında nicel ve nitel araştırma modellerinden yararlanılarak geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmek için gerekli olan işlemler sırasıyla yapılmıştır. Bu kapsamda; araştırmaya ortaokul kademesinde öğrenim gören %43 kadın n=220 , %47 erkek n=293 olmak üzere toplam 513 öğrenci katılmıştır. Araştırmada ölçeğin yapı geçerliğini analiz etmek amacıyla SPSS.23 paket program kullanılmış ve bu kapsamda KMO, Madde Toplam Test Korelasyonu, AFA ve Cronbach Alpha analizleri uygulanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğine kanıt oluşturması açısından yapılan bir diğer analiz ise Lisrel 8.8 programı kullanılarak yapılan DFA’dır. Yapılan analizler sonucunda ölçek maddelerinin üç alt faktör altında toplandığı görülmüştür. Bu faktörler sırasıyla; “Başarı ve Canlanma” 1., 8., 9., 10., ve 16. maddeler bu faktörün tek başına varyansın % 29,98’ini açıkladığı ve öz değerinin 5,69 olduğu saptanmıştır. İkinci faktör olan “Merak ve Sosyal Kabul” ün 23., 24., 27., 30., 32., 33., 34., 35. ve 36. maddelerden oluştuğu görülmüştür. Bu faktörün tek başına motivasyon değişkeninin % 11,78’ini açıkladığı ve bu faktöre ait öz değerin 2,23 olduğu tespit edilmiştir. Üçüncü faktör ise 38., 39., 40., 41. ve 42. maddelerden oluşarak “Oyun İsteğinde Belirsizlik” başlığı altında tanımlanmıştır. Bu faktörün tek başına motivasyon değişkeninin % 7’sini açıkladığı ve bu faktöre ait öz değerinin 1,33 olduğu saptanmıştır. Bu üç faktör motivasyon değişkenine ilişkin toplam varyansın % 48,77’sini açıklamaktadır. Ayrıca ölçeğe ilişkin yapılan DFA analizinde elde edilen sonuçların yeterli uyum indekslerine sahip olduğu görülmektedir. Yapılan analizler sonucunda 19 maddelik ve üç alt faktörlü bir yapı gösteren DOOMÖ’nün geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Oyun, dijital oyun, oyun motivasyonu, motivasyon

DIGITAL GAME PLAYING MOTIVATION SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY STUDY

Öz

The purpose of this research; to develop a valid and reliable scale for determining the sources of digital game play motivation. In order to develop a valid and reliable scale, quantitative and qualitative research models were used in the research. In this context, a total of 513 students % 43 female n = 220 and 47% male n = 293 were enrolled in the secondary school. In order to analyze the validity of the scale, SPSS.23 package program was used and in this scope, KMO, Item Total Test Correlation, AFA and Cronbach Alpha analyzes were applied. Another analysis in terms of evidence for the validity of the structure of the scale is the DFA using the Lisrel 8.8 program. As a result of the analyzes made, scale items were collected under three sub factors. These factors are; "Success and Recovery" 1., 8., 9., 10., and 16. This factor alone accounted for 29.98% of the variance and the eigenvalue was 5.69. The second factor, "Curiosity and Social Acceptance", was found to consist of items 23, 24, 27, 30, 32, 33, 34, 35 and 36. This factor alone accounted for 11.78% of the motivation variable and it was found that the eigenvalue of this factor was 2.23. The third factor consists of the 38, 39, 40, 41 and 42th items and is defined under the heading "Uncertainty in Game Request". This factor alone accounted for 7% of the motivation variable and the eigenvalue of this factor was 1.33. These three factors account for 48.77% of the total variance of the motivational variable. In addition, the results obtained in the DFA analysis of the scale show that it has sufficient compliance indices. As a result of the analyzes made, it can be said that DOOÖM is a valid and reliable scale

Anahtar Kelimeler

Game, digital game, game motivation, motivation

Kaynakça

• 1. Ada, E.N., Kazak, Z., Altıparmak, E. M. ve Aşçı, F.H. Flow experiences in physical education classes: The role of perceived motivational climate and situational motivation, Asian Online Journal Publishing Group,4(2), 114-120, DOI: 10.20448/journal.522.2018.42.114.120, 2018
• 2. Akbulut, Y. Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık. 2010
• 3. Akçayır, G. Dijital oyunların sağlığa etkisi. M.A. Ocak. Eğitsel Dijital Oyunlar. Ankara: Pegem Akademi. 2013
• 4. Akgül, A. & Çevik, O. İstatistiksel analiz teknikleri; SPSS’te işletme yönetimi uygulamaları. Ankara:Emek Ofset. 2005
• 5. Allen, S. J., Shankman, M. L., & Miguel, R. F. Emotionally intelligent leadership: an integrative, process-oriented theory of student leadership. Journal of Leadership Education 11, (1), 177-203. [In English]. 2012
• 6. Bayram, N. Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi. Bursa: Ezgi Kitapevi. 2004
• 7. Bollen, K.A. An overview of structural equation models with latent variables, The Miami University Symposium on Computational Research, March 1-2. Miami University, Oxford, UK. [In English]. 2007
• 8. Bütüner, Ö.S ve Gür, H. V diyagramına yönelik bir tutum ölçeğinin geliştirilme çalışması, Milli Eğitim Dergisi, 176, 72–85. 2007
• 9. Büyüköztürk, Ş. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum (Genişletilmiş 20. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. 2014
• 10. Büyüköztürk, Ş. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem.2014
• 11. Cohen R. J., ve Swerdlik M. E. Psychological testing and assessment. Boston: McGraw Hill Companies. [In English]. 2010
• 12. Comrey, A.L., Lee, H.L. A first course in factor analysis, Hillsdale, New Jersey: Erlbaum. [In English]. 1992
• 13. Curran, T. Hill, A.P. Hall, H. ve Jowett, G.E. Relationships Between the Coach-Created Motivational Climate and Athlete Engagement in Youth Sport, Human Kinetics-Journal of Sport & Exercise Psychology, 37, 193 -198, DOI: 10.1123/jsep.2014-0203, 2015
• 14. Creswell, J. W. Educational Research. Planning, Conducting And Evaluating Quantitative And Qualitative Research. New Jersey: Pearson Education. [In English]. 2005
• 15. Çeçen, A. R. Duyguları yönetme becerileri ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 101– 113. 2006
• 16. Çelik, H. E., ve Yılmaz, V. Lisrel 9.1 İle Yapısal Eşitlik Modellemesi: Temel Kavramlar UygulamalarProgramlama (Yenilenmiş 2.Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık. 2013
• 17. Çetin, E. Tanımlar ve temel kavramlar, Eğitsel dijital oyunlar. Ocak, M.A. (Ed.), Ankara: Pegem Akademi. 2013
• 18. Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., Büyüköztürk, Ş. Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik. Ankara: Pegem Akademi. 2010
• 19. Deci, E. L. ve Ryan, R. M. Intrinsic Motivation and Selfdetermination in Human Behavior. New York: Plenum Press. [In English]. 1985
• 20. Deci, E. L., ve Ryan, R. M. A motivational approach to self: Integration in personality.In R. Dienstbier (Ed.), Nebraska symposium on motivation:. Perspectives on motivation. Lincoln: University of Nebraska Press. Vol. 38, 237–288. [In English]. 1991
• 21. Deci, E.L., ve Ryan, R.M. The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the selfdetermination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227–268. [In English]. 2000
• 22. Dilts, Robert, Motivation, http://www.nlpu.com/Articles/artic17.htm.1998
• 23. Doğu, B. Popüler kültürün tüketim aracı olarak bilgisayar oyunlarında sunulan yaşam tarzı. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. 2006
• 24. Erkuş, A. Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Ankara: Seçkin. 2013
• 25. Erdem, M. Amerikan futbolu sporcularında sporda güdülenme ölçeğinin geliştirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 2008
• 26. Gencer, E. ve İlhan, E.L. “Goal Orientation And Motivational Climate In Badminton Athletes”, Tojras : The Online Journal of Recreation and Sport. 1(2): 24-33. 2012
• 27. Gökçearslan, Ş. & Durakoğlu, A. Ortaokul öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(14), 419-435. 2014
• 28. Horzum, M. B., Ayas, T. & Çakırbalta, Ö. Çocuklar için bilgisayar oyun bağımlılığı ölçeği. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 76-88. 2008
• 29. İlhan, E.L. “Voleybolda Servis Becerisi Öğretimine Motivasyonel Bir Yaklaşım” Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, cilt 3. sayı. 3, s:196-203 .2009
• 30. Kaya, B.A. Çevrimiçi oyun bağımlılığı ölçeğinin geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat. 2013
• 31. Kline, P. An Essay Guide To Factor Analysis. New York: Routledge. [In English]. 2005
• 32. Özdamar, K. Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi-1: MINITAB-NCSS-SPSS (Genişletilmiş 5. Baskı). Eskişehir: Kaan Kitabevi. 2004
• 33. Oyar, B. Z., Aşçı, F. H., Çelebi, M. ve Mülazımoğlu, Ö. Spora katılım güdüsü ölçegi’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 12(2), 21-32. 2001
• 34. Özdamar, K. Eğitim, Sağlık ve Davranış Bilimlerinde Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi. Eskişehir: Nisan.2016
• 35. Pala, F.K. & Erdem, M. Dijital oyun tercihi ve oyun tercih nedeni ile cinsiyet, sınıf düzeyi ve öğrenme stili arasındaki ilişkiler üzerine bir çalışma. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 53-71. 2011
• 36. Pelletier L. G, Fortier M. S, Vallerand R. J, Tuson K. M, Briere N. M. Toward a new measure of intrinsic motivation, extrinsic motivation, and a motivation in sports: The Sport Motivation Scale (sms). Journal of Sport and Exercise Psychology, 17 (2), 35-53. 1995
• 37. Raykov, T., & Marcoulides, G. A. A first course in structural equation modeling (2nd ed.). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum. [In English]. 2006
• 38. Reeve, J.M. Understanding motivation and emotion. USA:Jhon Willey & Sons. [In English]. 2004
• 39. Sarahan B. Merriam.. Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. (Edit. Selahattin Turan). Ankara: Nobel. 2015
• 40. Reschly, A. ve Christenson, S.L. Prediction of dropout among students with mild disabilities: A case for the inclusion of student engagement variables. Remedial and Special Education, 27, 276- 292. 2006
• 41. Selçuk, Z. Gelişim ve Öğrenme (6. baskı). Ankara: Nobel. 1999
• 42. Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., Müller, H. Evaluating the fit of structural equation models: Test of significance and descprictive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74. [In English]. 2003
• 43. Sümer, N. Yapısal Eşitlik Modelleri. İstanbul: Türk Psikoloji Yayınları.2000
• 44. Şencan, H. Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık. 2005
• 45. Şimşek Ö.M. Yapısal eşitlik modellemesine giriş, temel ilkeler ve lisrel uygulamaları, Ankara:Ekinoks. 2007
• 46. Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. Using multivariate statistics (5th ed.). New York: Allyn and Bacon. [In English]. 2007
• 47. Tavşancıl, E. Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayınları. 2002
• 48. Tavşancıl, E. Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık. 2005
• 49. Tavşancıl, E. Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. 3. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. 2006
• 50. Tavşancıl, E. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi. Ankara: Nobel.2014
• 51. Tekkurşun Demir G., İlhan E. L, Esentürk O.K. ve Kan, A. Engelli Bireylerde Spora Katılım Motivasyon Ölçeği (ESKMÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Spormetre, 16 (1), 91-102. 2017
• 52. Thompson, B. Exploratory And Confirmatory Factor Analysis: Understanding Concepts And Applications. Washington, DC, US: American Psychological Association. [In English]. 2004
• 53. Wann, D.L. Sport psychology. Upper Saddle River, New Jersey:Pretice-Hall. 158-183. 1997
• 54. Yavuz, S. Developing a technology attitude scale for pre-service chemistry teachers, The Turkish Online Journal of Educational Technology,4(1). 2005 Zimmerman, B., ve Pons, M. Construct validation of a strategy model of student self regulated learning. Journal of Educational Psychology, 80, 284-290. 1988