ZİHİNSEL ENGELLİ BİREYLERDE SPORUN ETKİLERİNE YÖNELİK FARKINDALIK: BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMEN ADAYLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2016, Cilt: 10 Sayı: 1, 80 - 88, 01.04.2016

Hüseyin Kırımoğlu Atike Yılmaz Fikret Soyer Malik Beyleroğlu Ekrem Levent İlhan

Öz

Bu araştırma, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu BESYO Öğretmenlik Bölümü son sınıf öğretmen adaylarının zihinsel yetersizliğe sahip bireylerde spor etkilerine yönelik farkındalık düzeylerinin incelenmesine odaklanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” ve İlhan ve Esentürk 2015 tarafından geliştirilen “Zihinsel Engelli Bireylerde Sporun Etkilerine Yönelik Farkındalık Ölçeği ZEBSEYFÖ ” kullanılmıştır. Katılımcıların farkındalık düzeyleri, cinsiyet, ailede zihinsel yetersizliğe sahip bireyin bulunma durumu, engelliliğe yönelik ders dışı bir eğitime sahip olup olmama durumu, zihinsel yetersizliğe sahip bireyin spor eğitimine tanık olma durumu ve katılımcıların spor yapma durumları açılarından karşılaştırılmıştır. Araştırmanın evrenini 2014-2015 eğitim öğretim yılında mezun olacağı varsayılan BESYO öğretmenlik bölümü, öğretmen adayları oluştururken, örneklemini ise tesadüfi örneklem yolu ile seçilen üniversitelerin son sınıfında okuyan 248’i kadın, 367’si erkek olmak üzere genel toplamda 615 beden eğitimi ve spor öğretmen adayı oluşturmuştur. Verilerin değerlendirilmesinde ve hesaplanmış değerlerin bulunmasında, SPSS 17.0 istatistik paket programı kullanıltır. Normallik sınamasına göre normal dağılım göstermeyen veriler için nonparametrik testlerden Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis H testleri, betimsel istatistiklerden; yüzde dağılımları, aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre; cinsiyet, ailede zihinsel yetersizliğe sahip bireyin bulunma durumu ve zihinsel yetersizliğe sahip bireyin spor eğitimine tanık olma durumları açısından istatistiksel anlamda anlamlı sonuçlar elde edilememiştir p>0.05 . Buna karşın; engellilere yönelik olarak bir eğitim alıp almama ve katılımcıların spor yapıp yapmama durumları açısınan anlamlı sonuçlar tespit edilmştir. Bu anlamlılık katılımcıların aktif spor yapıyor olması ve engellilere yönelik bir eğitim alması lehine bulunmuştur. Sonuç olarak, ülkemizde literatüre yeni katılan ZEBSEYFÖ ölçeğinden elde edilen bulgular, aktif olarak spor yapan ve engellilerde beden eğitimi ve spor eğitimi alan öğretmen adaylarının zihinsel yetersizliğe sahip bireylerde spor etkilerine yönelik farkındalık düzeylerinin yüksek olduğunu bulgulamaktadır. Ancak konuya ilişkin genellemenin yapılabilmesi için farklı ve destekleyici çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır

Anahtar Kelimeler

Zihinsel yetersizlik, Farkındalık, Öğretmen adayı, Spor

RESEARCH OF THE AWARENESS LEVEL OF SPORTS OF PHYSİCAL EDUCATİON AND SPORTS TEACHER CANDİDATES TOWARDS THE EFFECTS OF SPORTS IN MENTALLY INSUFFİCİENT INDİVİDUALS

Öz

This research focused on the awareness level of Sports of Physical Education BESYO teaching department last year students towards the effects of sports in mentally insufficient individuals. In the research, “Individual Information Form” which is developed by researchers and “The Awareness Level Towards The Effects Of Sports In Mentally Insufficient Individuals Scale ZEBSEYFÖ ” which is developed by İlhan and Esentürk 2015 as data collection tools are used. Awareness level of the participants are compared by the perspectives of gender, availability of mental insufficiency in family, availability of having education towards disability, availability of mentally insufficient individuals of being witness to sports education and state of the participants by doing sports. While the universe of the research include the candidates of BESYO teaching department which are assumed to be graduated in 2014-2015 academic year, the universe of sampling include 615 teacher candidates consist of physical education and sports 248 women and 367 men students which are studying their last year in selected universities by coincidencal sampling. SPSS 17.0 statistics packaged software is used to evaluate datas and to determine calculated norms. Mann-Whitney U and Kruskal Wallis H from nonparametric tests and percenrage distribution, arithmetic average and standard deviation from descriptive statistics are used for abnormal divisioning datas according to testing of normality. According to evidences revived; there is no significant evaluations statistically by the perspectives of gender, availability of individuals that have mental insufficiency in family, availability of mentally insufficient individuals of being witness to sports education p>0.05 . Nonetheless; there is significant evaluations by the perspectives of availability of having education towards disability and state of the participants by doing sports. This significance turns out to be on behalf of doing active sports and having education towards disability for the participants. Consequently, it is discovered that the awareness level of the teacher candidates which are doing sports as an active way and having physical education and sports education towards the effects of sports in mentally insufficient individuals is high by evidence provided by ZEBSEYFÖ scale that recently joined into the national literature. However, different and supportive works are needed to provide generalisation about the subject

Anahtar Kelimeler

Mental Insufficiency, Awareness, Teacher Candidates, Sports

Kaynakça

• 1. Acar. N. V., Ne kadar farkındayım: Gestalt terapi (2. Baskı), Babil Yayınevi, Ankara, 2004 [In Turkish]
• 2. Amman. M. T., Spor Sosyolojisi, Ed:. İkizler, H. Can., Sporda Sosyal Bilimler, İstanbul, 2000
• 3. Ataman.A. , Özel Gereksinimli Çocuklar. Özel Eğitime Giriş. (Ed: A. Ataman) (9-30), Gündüz Yayıncılık, Ankara, 2005 [In Turkish]
• 4. Baron, L. J. and Faubertb, C. , “ The role of Tai Chi Chuan in reducing state anxiety and enhancing mood of children with special needs” Journal of Bodywork and Movement Therapies. Volume 9, Issue 2, Pages 120-133, 2005
• 5. Bertoti, D. B., “Mental Retardation: Focus on Down Syndrome” Pediatric Physical Therapy, Phiadelphia, 1999
• 6. Büyüköztürk, Ş., Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum (Genişletilmiş 19. Baskı), Pegem Akademi, Ankara, 2014 [In Turkish]
• 7. Ciarrochi, J., Chan, E. Y. C. ve Bajgar, J.,” Measuring emotional intelligence in adolescence” Personality and Individual Differences, 31 (7): 1105- 1119, 2001
• 8. Çamlıyer, H. (1995). Eğitilebilir Zekâ Düzeyindeki Çocuklarda Hareket Eğitiminin Algısal Gelişim Düzeylerine Etkileri. Engellilerde Uluslararası Spor Eğitimi Sempozyumu 26-28 Ekim. Antalya. [In Turkish]
• 9. Çevik, O ve Kabasakal, K., “ Investigation of the Effects of Sport Activities on Disabled Persons, Social Adaptation and Their Socialization by Sport “ International Journal of Social and Economic Sciences 3 (2): 74-83, 2013
• 10. Damentko, M. , Unified Sports Overview Fact Sheet and Unified Sports Handbook, Birlestirilmis Sporlar ve İçeriği, (Çev. Yılmaz,İ.),USA, 2005 [In Turkish]
• 11. Erdem, N. , “Kaynaştırma “ Eğitim Güncesi Rehberlik Dergisi. Sayı:2. s.: 19-21.Kocaeli, 2005 [In Turkish]
• 12. Eripek, S. , Zihinsel Engelli Çocuklar, Anadolu Üniversitesi Basımevi, Eskişehir, 1996 [In Turkish]
• 13. Goldberg, S., Morris, P., Simmons, R.J., “ Chronic illness in infancy and parenting stress: a comparison of three groups of parents “ J Pediatr Psychol, 15:347-358, 1990
• 14. Goldenberg, I., Matheson, K. ve Mantler, J., “ The assessment of emotional intelligence: a comparison of performance-based and self-report methodologies “ Journal of Personality Assessment, 86 (1): 33–45, 2006
• 15. İlhan, L. , Eğitilebilir Zihinsel Engelli Çocuklarda Beden Eğitimi ve Spor Aktivitelerinin Ruhsal Uyum Düzeylerine Etkisi ,Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi Ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı, Ankara, 2007 [In Turkish]
• 16. İlhan, L. , “The İmportance of Physical Education And Sport for Children with Mental Disabilities From the Point of General Development Process “ Çağdaş Eğitim Dergisi, Tekışık Araştırma Geliştirme Vakfı Yayını, 33, 17-24, 2008
• 17. İlhan, L. , “ The effect of the participation of educable mentally retarded children in the special physical education classes upon the anxiety levels of the parents of the children “ Ovidius University Annals, Series Physical Education and Sport / Scıence, movement and health, 10(2):304-309 pp, 2010
• 18. İlhan, L., Esentürk, O., “ Zihinsel Engelli Bireylerde Sporun Etkilerine Yönelik Farkındalık Ölçeği (ZEBSEYFÖ) Geliştirme Çalışması “ CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 9(1), 19-36, 2015 [In Turkish]
• 19. Karasar, N. , Bilimsel Araştırma Yöntemleri: Kavramlar, Teknikler ve İlkeler (27. Baskı), Nobel Yayınevi, Ankara, 2014
• 20. Kerbs, P. L. , Mental Retardation. Adapted Physical Education and Sports (Ed: J. P. Winnick İllinois: Human Kinetics Champaigne, 611-645, 1995
• 21. Krebs, P., “ Adapted Physical Education and Sport. Fourth Edition. (Editor:Winnick, J.)” Chapter 11. Intellectual Disabilities., Human Kinetics, ISBN: 0- 7360-5216-X. State University, New York, p.:140, 2005
• 22. Masi, G., Phsychiatric İllness in Mentally Retarded Adolescents. California: Clinical Features Adolescence, 1998
• 23. Sadioğlu, Ö., Batu, S., Bilgin, A., “ Sınıf Öğretmenlerinin Özel Gereksinimli Öğrencilerin Kaynaştırılmasına İlişkin Görüşleri “ Eğitim Fakültesi Dergisi 25 (2), 2012, 399-432, 2012 [In Turkish]
• 24. Schutte, N. S., Malouff, J. M., Hall, L. E., Haggerty, D. J., Cooper, J. T., Golden,C. J. ve Dornheim, L. , “ Development and validation of a measure of emotional intelligence “ Personality and Individual Differences, 25 (2): 167-177, 1998
• . Şahin, H. , Engelilik kimin sorunu? Bireyin mi, toplumun mu? Öz-Veri, 1(1), 40-50, 2004 [In Turkish]
• 26. Şişman, Y. , Türkiye’de Özürlülere Yönelik Yasal Düzenlemeler. Sosyal Siyaset Konferansları, Sayı: 60, 2011/1, s. 169–221. 2011 http://www.iudergi.com/tr/index.php/sosyalsiyaset, (acces date: 12-02-2015) [In Turkish]
• 27. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Aile Ve Tüketici Hizmetleri. ,Engelli Bireylerde Toplumsal Uyum. Ankara, http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/m oduller_pdf/Engelli%20Bireylerde%20Toplumsal%20 Uyum.pdf, 2011 [In Turkish]
• 28. Van Rooy, D. L., Alonso, A. ve Viswesvaran, C., “ Group differences in emotional intelligence scores: theoretical and practical implications “ Personality and Individual Differences, 38 (3): 689–700, 2005 Yetim, A. A., Sosyoloji ve Spor, Morpa Kültür Yayınları, Yaylacık Ma [In Turkish]