EXAMINATION OF HIGH SCHOOL ACADEMIC SELF EFFICACY AND FACTORS THAT PREVENT THEIR PARTICIPATION IN PHYSICAL ACTIVITIES

Yıl 2021, Cilt: 15 Sayı: 3, 507 - 519, 22.12.2021

Sami Adak , Mehmet Fatih Yüksel

Öz

The aim of this study is to examine the academic self-efficacy levels of high school students according to some demographic variables and the factors that prevent them from participating in physical activities and to investigate the relationship between them. Target population consists of high school students who continue their education in public and private schools affiliated to the National Education Directorates in the central districts of Konya (Karatay, Meram, Selçuklu) in the 2020-2021 academic year.In the study, random element sampling was used. The study group of our study was 537 male, 516 female a total of 1053 students who continue their education in the 9th, 10th, 11th and 12th grades of Sports, Science, Imam Hatip, Vocational and Anatolian High Schools in the central districts of Konya (Karatay-Meram-Selçuklu) in the 2020-2021 academic year. The "Academic Self Efficacy Scale" developed by Yılmaz, Ekici and Gürçay (2007), the "Factors Preventing the Participation of High School Students in Physical Activities Scale" developed by Özbek (2019) and “People Information Form” were also used as data collection tools in the study. The research data were analyzed by means of SPSS 20.0 program. In the analysis of gender, class level, school type, time spent with technological devices obtained from personal information form in the research; frequency and percentage values are used. Since the data showed normal distribution, independent samples t test was used in the gender group with a pairwise comparison, and Anova test, which is a one-way analysis of variance, was used for more than two groups comparisons. Pearson correlation analysis was conducted to examine the relationship between academic self-efficacy and sub-dimensions of the factors that prevent high school students from participating in physical activities. Cronbach's Alpha internal consistency analysis was applied to determine the reliability levels of the scales we used in the study. The significance level was accepted as p<0.05 or p<0.01. As a result of the study, it was determined that there is a significant (p<0.05) difference between the academic self efficacy of high school students according to the variable of school type. . There is a positive (p <0.05) and “high” level of relationship between in entourage dimension, which is one of the sub-dimensions of physical activity participation barriers, and academic self efficacy level; It was determined that there is a positive (p <0.05) and "low" level relationship in family, school, facility club and education sub-dimensions. A significant difference (p<0.05) was found in all sub-dimensions of the factor of barriers to participating in physical activities according to the variable of school type. Significant differences p<0.05 were found in the gender variable in the sub-dimensions of school, facility and entourage; education and school sub-dimensions.

LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AKADEMİK ÖZ YETERLİK VE FİZİKSEL AKTİVİTELERE KATILIMINI ENGELLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

Öz

Bu araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin bazı demografik değişkenlere göre akademik öz yeterlik düzeyleri ile fiziksel aktivitelere katılımını engelleyen faktörleri incelemek ve aralarındaki ilişki durumunu araştırmaktır. Araştırma evrenini, 2020-2021 eğitim öğretim yılında Konya ili merkez ilçelerinde (Karatay, Meram, Selçuklu) Milli Eğitim Müdürlüklerine bağlı resmi ve özel okullarda öğrenimine devam eden lise öğrencileri oluşturmuştur. Çalışmada tesadüfi eleman örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2020-2021 eğitim öğretim yılında Konya ili merkez ilçelerinde (Karatay-Meram-Selçuklu) Milli Eğitim Müdürlüklerine bağlı Spor, Fen, İmam Hatip, Meslek ve Anadolu liselerinin 9, 10, 11 ve 12. sınıflarında öğrenimine devam eden 537 erkek, 516 kız toplam 1053 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama araçları olarak, Yılmaz, Ekici ve Gürçay (2007)’ın uyarladığı “Akademik Öz Yeterlik Ölçeği”, Özbek (2019)’in geliştirdiği “Lise Öğrencilerinin Fiziksel Aktivitelere Katılımını Engelleyen Faktörler Ölçeği” ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 20.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada kişisel bilgiler formundan elde edilen cinsiyet, sınıf düzeyi, analizinde; frekans ve yüzde değerleri kullanılmıştır. Verilerin normal dağılım gösterdiği için ikili grup karşılaştırması olan cinsiyet grubunda bağımsız örneklem t testi, ikiden fazla grup karşılaştırmaları içinse tek yönlü varyans analizi olan Anova testi kullanılmıştır. Lise öğrencilerinin akademik öz yeterlik ve fiziksel aktivitelere katılımını engelleyen faktörlerin alt boyutları arasındaki ilişkiyi incelemek için Pearson korelasyon analizi yapılmıştır. Araştırmada kullandığımız ölçeklerin güvenirlik düzeylerini belirlemek için Cronbach’s Alpha iç tutarlılık analizi uygulanmıştır. Anlamlılık düzeyi olarak p<0.05 veya p<0.01 kabul edilmiştir. Araştırma sonucunda lise öğrencilerinin akademik öz yeterlik durumlarında okul türü değişkenlerine göre anlamlı farklılık olduğu (p<0.05) tespit edilmiştir. Fiziksel aktivite katılım engelleri alt boyutlarından arkadaş çevre boyutunun akademik öz yeterlik seviyesiyle pozitif yönde anlamlı (p<0.05) ve “yüksek” düzeyde bir ilişkinin olduğu; aile, okul, tesis kulüp ve eğitim alt boyutlarında ise pozitif yönde anlamlı (p<0.05) ve “düşük” düzeyde bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Fiziksel aktivitelere katılım engelleri faktörünün okul türü değişkenine göre tüm alt boyutlarında anlamlı farklılık (p<0.05) tespit edilmiştir. Cinsiyet değişkeninde okul, tesis kulüp ve arkadaş çevre alt boyutlarında anlamlı farklılıklar (p<0.05) tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

fiziksel aktivite, akademik öz yeterlik, lise öğrencileri

Kaynakça

• 1. Bandura A. (1994). Self-efficacy. İçinde: Encyclopedia of human behavior. Ramachaudran VS. (Editör). NY: Academic Press.
• 2. Zimmerman BJ. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology. 25, 82-91.
• 3. Akbay SE. (2009). Cinsiyete göre üniversite öğrencilerinde akademik erteleme davranışı, akademik güdülenme, akademik öz yeterlik ve akademik yüklenme stillerinin rolü. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi. Sosyal Bilimler Üniversitesi. Mersin.
• 4. Jackson EL., Henderson KA. (1995). Gender‐based analysis of leisure constraints. Leisure Sciences. 17(1), 31-51.
• 5. Akyol AGA., Bilgiç AGP., Ersoy G. (2008). Fiziksel aktivite, beslenme ve sağlıklı yaşam. 1.Baskı. Klasmat Matbaacılık. Ankara.
• 6. Özbek S. (2019). Lise öğrencilerinin fiziksel aktivitelere katılımını engelleyen faktörler ölçeğinin geliştirilmesi. Doktora Tezi, Kırıkkale Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Kırıkkale.
• 7. Jerusalem M., Schwarzer R. (1981). Fragebogen zur erfassung von Selbstwirksamkeit. Skalen zur befindlichkeit und persoenlichkeit. Berlin Freie Universitaet. Institut fuer Psychologie.
• 8. Yılmaz M., Gürçay D., Ekici G. (2007). Akademik öz yeterlik ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 33(33), 253-259.
• 9. Aksu N. (2015). Lise öğrencilerinin akademik öz yeterlik, sosyal ilişki unsurları ile suça eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Zirve Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gaziantep.
• 10. Arslan C., Mendeş B. (2002). Orta dereceli okullarda beden eğitimi dersine yönelik öğrencilerin ilgi ve tutumlarının araştırılması: Elazığ Örneği. Ege Üniversitesi Performans Dergisi. 8(1-2), 30-47.
• 11. Altuntaş M. (1995). Ortaöğretim gençliğinin sportif eğitim ve beklentileri: Trabzon ili uygulaması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• 12. Robbins LB., Sikorskii A., Hamel LM., Wu TY., Wilbur J. (2009). Gender comparisons of perceived benefits of and barriers to physical activity in middle school youth. Research in Nursing and Health. 32(2), 163-176.
• 13. Nielsen G., Pfister G., Bo Andersen L. (2011). Gender differences in the daily physical activities of Danish school children. European Physical Education Review. 17(1), 69-90.
• 14. Bosna OŞ., Bayazıt B., Yılmaz O. (2017). Üniversite öğrencilerinin rekreasyonel etkinliklere katılımlarına engel olan faktörlerin incelenmesi: Üsküdar Üniversitesi örneği. Celal Bayar Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 13(2), 200-211.
• 15. Gümüş H., Alay ÖS., Karakılıç M. (2017). Fiziksel aktivite için park ve rekreasyon alanlarına gelen kullanıcıların mekân seçimini ve fiziksel aktiviteye katılımını etkileyen faktörler. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 15(1), 31-38.
• 16. Hudson S. (2000). The segmentation of potential tourists: Constraint differences between men and women. Journal of Travel Research. 38(4), 363-368.
• 17. Hampton NZ., Mason E. (2003). Learning disabilities, gender, sources of efficacy, self-efficacy beliefs, and academic achievement in high school students. Journal of School Psychology. 41(2), 101-112.
• 18. Kaya B., Dönmez C. (2008). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının üst düzeyli düşünme becerilerinin öğretimi ile ilgili öz yeterlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 12(3), 107-122.
• 19. Mayall HJ. (2002). An exploratory/descriptive look at gender differences in technology self-efficacy and academic self-efficacy in the globaled project. Yayınlanmamış Doktora Tezi, University of Connecticut. Connecticut.
• 20. Eryenen G. (2008). Öğretmen adaylarının hedef yönelimleri, akademik ve öğretmenlik öz yeterlikleri arasındaki ilişkiler ile bu değişkenlerin akademik başarının yordanmasındaki rolü. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• 21. Durdukoca ŞF. (2010). Sınıf ögretmeni adaylarının akademik öz yeterlik algılarının çesitli degişkenler açısından incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi. 10(1), 69-77.
• 22. Johnson KF. (2011). The influence of school connectedness and academic self efficacy on self-reported norm related pro-social behavior. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Pennsylvania State University. Pennsylvania.
• 23. Kahraman G., Çolak E., Bayazıt B., Yılmaz O. (2017). Lise öğrencilerinin rekreasyonel faaliyetlere katılmalarını etkileyen faktörlerin incelenmesi. İstanbul Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi. 7(1), 28-40.
• 24. Doğan K. (2021). Lise öğrencilerinin rekreasyonel faaliyetlere eğilimleri ve rekreasyonel faaliyetlere katılımlarına engel olan faktörler: Malatya örneği. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Malatya.
• 25. Akyol C., Akkaşoğlu S. (2020). Gençlerin boş zamanlarında rekreasyon faaliyetlerine katılım engelleri üzerine bir araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. 8(3), 2072-89.
• 26. İpek M. (2019). Üniversite öğrencilerinin rekreasyonel faaliyetlere katılımını etkileyen unsurların yaşam doyum düzeylerine etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Karaman.
• 27. Çavdar Ç. (2019). Lise öğrencilerinin rekreasyonel faaliyetlere eğilimleri ve rekreasyonel faaliyetlere katılımlarına engel olan faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi. Sosyal Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• 28. Güldü S. (2015). Liselerde okuyan öğrencilerin görüşleri doğrultusunda okul metaforları, akademik öz yeterlik ve lise yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Zirve Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gaziantep.
• 29. İslam A. (2016). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği ile sınıf öğretmenliğinde öğrenim gören öğrencilerin akademik öz-yeterlik algılarının karşılaştırılması: Ordu örneği. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Erzurum.
• 30. Ekinci E. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinin akademik öz yeterlik düzeyleri ve akademik erteleme davranışlarının öğrenilmiş çaresizlik düzeylerini yordama gücü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Tokat.
• 31. Pekdemir Ü. (2015). Dokuz ve onuncu sınıf öğrencilerinin matematik başarıları ile matematik kaygıları, benlik saygıları, akademik öz yeterlik inançları ve otomatik düşünceleri arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Trabzon.
• 32. Allison KR., Dwyer JJ., Makin S. (1999). Perceived barriers to physical activity among high school students. Preventive Medicine. 28(6), 608-615.
• 33. Bray SR. (2007). Self-efficacy for coping with barriers helps students stay physically active during transition to their first year at a university. Research Quarterly for Exercise and Sport. 78(2), 61-70.
• 34. Stutts WC. (2002). Physical activity determinants in adults: Perceived benefits, barriers, and self efficacy. Aaohn Journal. 50(11), 499-507.