COVİD-19 PANDEMİ SÜRECİNDE SPORCULARIN KORONAVİRÜS ANKSİYETE DURUMU VE UYKU KALİTESİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 15 Sayı: 3, 454 - 469, 22.12.2021

Keziban Yoka Osman Yoka Mehmet Behzat Turan Sıla Atalayın

Öz

Bu araştırmanın amacı; sporcuların koronavirüs anksiyete durumları ve uyku kalitesi üzerindeki etkisinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesidir. Araştırmaya aktif olarak spor yaşantıları devam eden 242 kadın, 144 erkek toplamda 386 gönüllü sporcu katılmıştır. Araştırma verileri anket aracılığıyla toplanmıştır. Anket soruları araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme yöntemi ve online anket yoluyla katılımcılara ulaştırılmıştır. Veri toplama araçları olarak; Koronavirüs Anksiyete Ölçeği ve Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) ile araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS paket programıyla analiz edilmiştir. Tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra; dağılımların normallik yapısı çarpıklık ve basıklık testleri aracılığıyla incelenmiştir. Normal dağılım analiz sonuçlarına göre verilerin parametrik testlerle karşılaştırılması kararı alınmıştır. Verilerin iki değişken arasında karşılaştırılmasında bağımsız gruplarda t testi uygulanırken; üç ve daha fazla değişkenin karşılaştırılmasında ise tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır. Ayrıca Pearson Momentler Correlation testi ve regresyon analizi uygulanmıştır. Elde edilen bulgular genel olarak değerlendirildiğinde sporcuların medeni durum, meslek, spora başlama yaşı ve sigara kullanma durumunun hem uyku kalitesi hem de koronavirüs anksiyete durumu arasında bir farklılık oluşturmadığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte sporcuların cinsiyet ve gelir seviyesinin koronavirüs anksiyete durumlarını önemli düzeyde farklılaştırdığı görülmektedir. Aynı zamanda sporcuların yaş, spor dalı ve eğitim düzeyinin uyku kalitesini farklılaştırdığı belirlenmiştir. Sporcuların koronavirüs anksiyete durumunun uyku kalitesi ile pozitif yönde ilişkili olduğu, dolayısıyla koronavirüs anksiyete düzeyleri arttıkça uyku kalitelerinin azaldığını söyleyebiliriz. Bu nedenle pandemi döneminde sporcuların psikolojik sorunlarına yönelik yapılacak planlamalarda bu durumun göz önüne alınarak önceliklerin belirlenmesi gerekir. Antrenmanların yanı sıra sporculara anksiyete yönetimi konusunda psikoeğitim verilmesi ve uyku kalitesinin yüksek seviyeye gelmesine yönelik çalışmalar yapılabilir.

Anahtar Kelimeler

Uyku kalitesi, Anksiyete, Sporcu

INVESTIGATION OF THE CORONAVIRUS ANXIETY STATUS AND SLEEP QUALITY OF ATHLETES DURING THE COVID-19 PANDEMIC PROCESS

Öz

The purpose of this research; The aim of this study is to examine the effects of athletes on coronavirus anxiety states and sleep quality according to various variables. A total of 386 volunteer athletes, 242 women and 144 men, who are actively involved in sports, participated in the research. Research data were collected through a questionnaire. The survey questions were delivered to the participants by the researcher through face-to-face interview method and online survey. As data collection tools; The Coronavirus Anxiety Scale and Sleep Quality Index (SQI) and the Personal Information Form prepared by the researcher were used. The obtained data were analyzed with the SPSS package program. In addition to descriptive statistics; The normality structure of the distributions was examined through skewness and kurtosis tests. According to the results of the normal distribution analysis, it was decided to compare the data with parametric tests. When comparing the data between two variables, the t test was applied in independent groups; In the comparison of three or more variables, one-way analysis of variance was applied. In addition, Pearson Moments Correlation test and regression analysis were applied. When the findings were evaluated in general, it was determined that the marital status, occupation, age of starting sports and smoking status of the athletes did not make a difference between both sleep quality and coronavirus anxiety status. However, it is seen that the gender and income level of the athletes significantly differentiate their coronavirus anxiety states. At the same time, it was determined that the age, sports branch and education level of the athletes differentiated the sleep quality. We can say that the coronavirus anxiety state of the athletes is positively related to the sleep quality, so as the coronavirus anxiety levels increase, their sleep quality decreases. For this reason, in the planning to be made for the psychological problems of the athletes during the pandemic period, it is necessary to determine the priorities by taking this situation into account. In addition to training, studies can be carried out to provide athletes with psychoeducation on anxiety management and to increase sleep quality.

Anahtar Kelimeler

Sleep quality, Anxiety, Athlete

Kaynakça

• 1. Arslan B., Arslan A., Kara S., Öngel K., Mungan MT. (2011). Gebelik anksiyete ve depresyonunda risk faktörleri: 452 olguda değerlendirme. Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi. 21(2), 79-84.
• 2. Aysan E., Karaköse S., Zaybak A., Günay İE. (2014). Üniversite öğrencilerinde uyku kalitesi ve etkileyen faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 7(3), 193-198.
• 3. Chen N., Zhou M., Dong X., Qu J., Gong F., Han Y., Zhang L. (2020). Epidemiological and clinical characteris¬tics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumo¬nia in Wuhan, China: a descriptive study. The Lancet. 395(10223), 507-513.
• 4. Huang C., Wang Y., Li X., Ren L., Zhao J., Hu Y., Cao B. (2020). Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. The Lancet. 395(10223), 497-506.
• 5. Rudan I. (2020). A cascade of causes that led to the COVID-19 tragedy in Italy and in other European Union countries. Journal of Global Health. 10(1), 010335.
• 6. Gilat R., Cole BJ. (2020). Editorial commentary: COVID-19, medicine, and sports. Arthroscopy. Sports Medicine, and Rehabilitation. 10, 1016
• 7. Türkmen M., Özsarı A. (2020). Covid-19 salgını ve spor sektörüne etkileri. International Journal of Sport Culture and Science. 8(2), 55-67.
• 8. T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020). Covid-19 (Sars-CoV-2 enfeksiyonu) rehberi. https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/ [Erişim Tarihi: 02 Mayıs 2021].
• 9. WHO. (2018). Managing epidemics: Key facts about major deadly diseases. https://www.who.int/emergencies/diseases/managing-epidemics/en/ [Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2021].
• 10. Karamustafalıoğlu O., Yumrukçal H. (2011). Depresyon ve bozuklukları. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni. 45(2), 65-74.
• 11. Lawrence JE., Steven M. (2007). Harvard Tıp Okulu'nun kılavuzluğunda iyi bir gece uykusu. Acıbadem Sağlık Grubu ve Optimist Yayınları. 1. Baskı. İstanbul.
• 12. Üstün Y., Yücel SÇ. (2011). Hemşirelerin uyku kalitesinin incelenmesi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 1(4), 29-38.
• 13. Yetkin S., Özgen F. (2011). İnsomniler, Uyku fizyolojisi ve hastalıkları. Nobel Tıp Kitapevleri Ltd. Şti. İstanbul. 147-148.
• 14. Işık Ü. (2016). 40-65 yaş arasındaki bireylerin fiziksel aktivite ile uyku kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gedik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Bursa.
• 15. Ayar S. (2017). Milli kürekçiler ile sedanter bireylerde algılanan ve ölçülen gerçek uyku kalitesinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Düzce.
• 16. Abanoz H. (2020). Sporcu ve Sedanterler de masajın yaşam ve uyku kalitesi üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Sakarya.
• 17. Eroğlu YS., Eroğlu E. (2019). Üniversite spor takımlarında oynayan öğrencilerin anksiyete ve spora özgü başarı motivasyonu düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi. 3(2), 88-96.
• 18. Canan F., Atağlu A. (2010). Anksiyete, depresyon ve problem çözme becerisi algısı üzerine düzenli sporun etkisi. Anatolian Journal of Psychiatry. 11, 38-43.
• 19. Ölçücü B., Vatansever Ş., Özcan G., Çelik A., Paktaş Y. (2015). Üniversite öğrencilerinde fiziksel aktivite düzeyi ile depresyon ve anksiyete ilişkisi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 1(4), 294-303.
• 20. Trine MR, Morgan WP. (1997). Influence of time of day on the anxiolytic effect of exercise. International Journal of Sports Medicine. 18, 161–168.
• 21. Bartholomew JB., Linder DE. (1998). State anxiety following resistance exercise: the role ofgender and exercise intensity. Journal Behaviour Medicine. 21, 205-219.
• 22. Alioğulları A. (2021). Covid-19 virüs salgını sırasında yetişkin bireylerde sağlık anksiyetesi, ölüm anksiyetesinin yaş ve cinsiyete göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. İstanbul.
• 23. Kabeloğlu V., Günay G. (2021). Covid-19 Investigation of sleep quality and associated social psychological factors during the covıd-19 outbreak. Journal of Turkish Sleep Medicine. 8,(2), 97-104.
• 24. Yüksel A. (2021). Covid-19 Pandemi döneminde elit sporcuların uyku kalitesi ile beslenme durumunun değerlendirilmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 17, 3919-3942.
• 25. Hyun S., Hahm HC., Wong GTF., Zhang E., Liu CH. (2021). Psychological correlates of poor sleep quality among US young adults during the COVID-19 pandemic. Sleep Medicine. 78, 51-56.
• 26. Zhou SJ., Wang LL., Yang R., Yang XJ., Zhang LG., Guo ZC., Chen, JX. (2020). Sleep problems among Chinese adolescents and young adults during the coronavirus-2019 pandemic. Sleep Medicine. 74, 39-47.
• 27. Schwartz J., Simon Jr. RD. (2015). Sleep extension improves serving accuracy: A study with college varsity tennis players. Physiology & Behavior. 151, 541-544.
• 28. Simpson N., Gibbs E., Matheson G. (2017). Optimizing sleep to maximize performance:implications and recommendations for elite athletes. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports. 27(3), 266-274.
• 29. Tao FB., Xu ML., Kim SD., Sun Y., Su PY., Huang K. (2007). Physical activity might not be the protective factor for health risk behavi oursand psycho pathological symptoms in adolescents. Journal Paediatr Children Health. 43(11), 762-767.
• 30. Tunç A., Yapıcı G. (2019). Bir Tıp fakültesindeki öğrencilerin depresyon, anksiyete ve stres düzeylerinin değerlendirilmesi. Türk Journal Public Health. 17(2), 153-168.
• 31. Iqbal S., Gupta S. (2015). Stress, anxiety & depression among medical undergraduate students & their socio-demographic correlates. Indian Journal Medical Research. 141(3), 354-357.
• 32. Öncü B., Şahin T., Özdemir S., Şahin C., Çakır K., Öcal E. (2013). Tıp fakültesi öğrencilerinde depresyon, anksiyete ve stres duzeyleri ve ilişkili etmenler. Kriz Dergisi. 21(1), 1-10.
• 33. Steptoe A., Wardle J., Fuller R., Holte A., Justo J., Sanderman R., Wichstrøm L. (1997). Boş zamanlarında fiziksel egzersiz: 21 ülkeden genç Avrupalılar arasında yaygınlık, tutumsal bağıntılar ve davranışsal bağıntılar. Koruyucu Hekimlik. 26(6), 845-854.
• 34. Van Dongen HP., Maislin G., Mullington JM. (2003). Ek uyanıklığın kümülatif maliyeti: kronik uyku kısıtlaması ve toplam uyku yoksunluğundan nöro behavioral fonksiyonlar ve uyku fizyolojisi üzerindeki doz-yanıt etkileri. Sleep and Sleep. 26(2), 117-126.
• 35. Carskadon MA., Dement WC. (2011). Normal human sleep: an overview. İçinde: Kryger MH., Roth T., Dement WC. (Editör). Principles and practice of sleep medicine. 5, 16-22.
• 36. Cirelli C., Tononi G. (2008). Uyku şart mı?. Plos Biolojisi. 6(8), 216.
• 37. Dattilo M., Antunes HK., Medeiros A., (2011). Uyku ve kas iyileşmesi: yeni ve umut verici bir hipotez için endokrinolojik ve moleküler temel. Medical Hypotheses. 77(2), 220-222.
• 38. Yıldırım A., Şimşek H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 11. Baskı. Seçkin Yayınevi. Ankara.
• 39. Taşkın A. (2021). Egzersizin yaşam kalitesi ve uyku kalitesine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisans Üstü Eğitim Enstitüsü. Sakarya.
• 40. Andreato LV., Coimbra DR., Andrade A. (2020). Challenges to athletes during the home confinement caused by the COVID-19 pandemic. Strength and Conditioning Journal. 10, 1519.
• 41. Hakansson A., Moesch K., Jönsson C., Kenttä G. (2021). Potentially prolonged psychological distress from postponed olympic and paralympic games during COVID-19 career uncertainty in elite athletes. International Journal of Environmental Research and Public Health. 18(1), 2-9.
• 42. Mehrsafar AH., Gazerani P., Zadeh AM., Sánchez JCJ. (2020). Addressing potential impact of COVID-19 pandemic on physical and mental health of eliteathletes. Brain, Behavior, and Immunity. 87, 147-148.
• 43. Reardon CL., Hainline B., Aron CM., Baron D., Baum AL., Bindra A., Currie A. (2019). Mental health in elite athletes: International Olympic Committee consensus statement British Journal of Sports Medicine. 53(11), 667-699.
• 44. Carrasco HR., Jacome R., Lopez VY., Ponce de León S. (2017). RNA virüsleri bir sonraki küresel salgın için aday ajanlar mı? Bir inceleme. Ilar Dergisi. 58(3), 343-358.
• 45. Buysse Dj., Reynolds CF., Monk Th., Hoch Cc., Yeager Al., Kupfer Dj. (1991). Pittsburgh uyku kalitesi indeksi (PSQI) kullanılarak sağlıklı yaşlı erkek ve kadınlarda subjektif uyku kalitesinin ölçülmesi. Sleep and Sleep. 14(4), 331-338.
• 46. Özkan I., Özarslan A., Bekler F. (2015). Üniversite öğrencilerinde fiziksel aktivite uyku kalitesi ve depresyon ilişkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 9(9), 65-73.
• 47. Biçer İ., Çakmak C., Demir H., Kurt ME. (2020). Koronavirüs anksiyete ölçeği kısa formu: Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Anatolian Clinic the Journal of Medical Sciences. 25, 216-225.
• 48. Karasar N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler. 31. Basım. Nobel Akademik Yayıncılık. Ankara.
• 49. Lee SA. (2020). Coronavirus anxiety scale: a brief mental health screener for COVID-19 related anxiety. Death Studies. 1-9.
• 50. Pieh C., Budimir S., Probst T. (2020). Avusturya'da koronavirüs hastalığı karantinası sırasında yaş, cinsiyet, gelir, iş ve fiziksel aktivitenin ruh sağlığı üzerindeki etkisi. Psikosomatik Araştırma Dergisi. 136, 110-186.
• 51. IOC-Uluslararası Olimpiyat Komitesi. (2020). www.olympic.org/tokyo-2020 [Erişim tarihi: 20.06.2021]