BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN BİREYLERDE SPORUN ETKİLERİNE YÖNELİK FARKINDALIK VE TUTUMLARI: AMPİRİK BİR ÇALIŞMA

Yıl 2024, Cilt: 18 Sayı: 3, 553 - 566, 23.12.2024

Uğur Aydemir , Erkan Yarımkaya

Öz

Bu araştırmada, zihinsel yetersizliği olan bireylerle spor etkinliklerine katılan beden eğitimi öğretmeni adaylarının sporun etkilerine yönelik farkındalık ve tutumlarında herhangi bir değişim olup olmadığının incelenmesi amaçlanmıştır. 28 beden eğitimi öğretmeni adayının katıldığı araştırma deneysel bir modelde tasarlanmıştır. Beden eğitimi öğretmeni adayları rastgele olarak bir uygulama grubu (n: 14) ve bir kontrol grubuna (n: 14) atanmıştır. Uygulama grubundaki beden eğitimi öğretmeni adayları, 8-12 yaş aralığındaki yedi zihinsel yetersizliği olan birey ile iki hafta boyunca haftada dört gün, günde 40 dakika fiziksel aktiviteler gerçekleştirmiştir. Fiziksel aktiviteler öncesinde beden eğitimi öğretmeni adaylarına farkındalık oluşturma, uygulama öncesinde yapılacaklar ve uygulama sırasında yapılacaklar olmak üzere üç aşamalı gönüllülük eğitimleri verilmiştir: Araştırma verileri; Zihinsel Yetersizliği Olan Bireylerde Sporun Etkilerine Yönelik Farkındalık Ölçeği ve Zihinsel Yetersizliği Olan Bireylerde Sporun Etkilerine Yönelik Tutum Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Veriler, Tekrarlı Ölçümler ANOVA testi kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgulara göre, grup * ölçüm ortak etkisinin beden eğitimi öğretmeni adaylarının sporun etkilerine yönelik farkındalık ve tutum düzeyleri üzerinde anlamlı olduğu belirlenmiştir. Uygulama grubundaki beden eğitimi öğretmeni adaylarının son test puanları, ön test puanlarından anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Sonuç olarak, zihinsel yetersizliği olan bireylerle spor etkinliklerine katılımın beden eğitimi öğretmeni adaylarının sporun etkilerine yönelik farkındalık ve tutumları üzerinde olumlu yönde bir etki oluşturduğu izlenimi elde edilmiştir. Bu sonuç doğrultusunda, hizmet öncesi eğitim sürecinde uygulamalı bir etkinlik olarak beden eğitimi öğretmeni adaylarının zihinsel yetersizliği olan bireylerle bir arada katılacakları spor etkinliklerinin düzenlenmesi önerilmektedir. Bu sayede, sporun etkilerine yönelik olumlu yönde farkındalık ve tutum sahibi olarak yetişen geleceğin beden eğitimi öğretmenlerinin, zihinsel yetersizliği olan bireylerin daha etkin bir şekilde spor etkinliklerine katılımına katkı sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Beden eğitimi öğretmeni, zihinsel yetersizlik, farkındalık, tutum

AWARENESS AND ATTITUDES OF PHYSICAL EDUCATION TEACHER CANDIDATES TOWARDS THE EFFECTS OF SPORTS ON THE INDIVIDUALS WITH INTELLECTUAL DISABILITIES: AN EMPIRICAL STUDY

Öz

This research aims to investigate the changes in the awareness and attitudes towards the effects of sports of physical education teacher candidates who participate in sports activities with individuals with intellectual disabilities. 28 physical education teacher candidates participated in the research designed in an experimental model. physical education teacher candidates were randomly assigned to an application group (n: 14) and a control group (n: 14). Physical education teacher candidates in the application group performed physical activities for 40 minutes, four days a week, for two weeks, seven individuals with intellectual disabilities between the ages of 8-12. Before physical activities, volunteer training consisting of three stages was given to physical education teacher candidates: awareness raising, what to do before the practice and what to do during the practice. Study data; The Personal Information Form was collected through the Awareness Scale for the Effects of Sports on Individuals with Intellectual Disabilities and the Attitude Scale for the Effects of Sports on Individuals with Intellectual Disabilities. Repeated Measures ANOVA test was used to analyze the data. According to the findings, it was determined that the group * measurement joint effect was significant on the awareness and attitude levels of physical education teacher candidates towards the effects of sports. The post-test scores of physical education teacher candidates in the application group were significantly higher than the pre-test scores. As a result, it was obtained the impression that participation in sports activities with individuals with intellectual disabilities had a positive effect on the awareness and attitudes of physical education teacher candidates towards the effects of sports. In line with this result, it is recommended to organize sports activities in which physical education teacher candidates will participate together with individuals with intellectual disabilities in in-class and extracurricular practices during the pre-service education process. It is thought that future physical education teachers, who are trained with positive awareness and attitudes towards the effects of sports, will contribute to the more effective participation of individuals with intellectual disabilities in sports activities.

Anahtar Kelimeler

Physical Education Teacher, Intellectual Disability, Awareness, Attitude

Kaynakça

• American Psychological Association-APA. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. American Psychiatric Publishing.
• De Ruiter KP., Dekker MC., Verhulst FC., Koot HM. (2007). Developmental course of psychopathology in youths with and without intellectual disabilities. Journal of Child Psychology and Psychiatry. 48, 498-507.
• Avcıoğlu H. (2012). Zihinsel yetersizliği olan çocuklara sosyal beceri kazandırmada işbirliğine dayalı öğrenme ve drama yöntemlerinin etkililiği. Eğitim ve Bilim. 37(163), 111-125.
• İlhan EL., Yarımkaya E. (2024). Özel gereksinimli bireyler için uyarlanmış beden eğitimi ve spor içinde: İlhan EL., Yarımkaya E., Esentürk OK. (editör). Zihinsel yetersziliği olan bireyler için uyarlanmış beden eğitimi ve spor. E. L. Pegem Akademi. Ankara, 256-299.
• Alesi M., Bianco A., Padulo J., Vella FP., Petrucci M., Paoli A., Palma A., Pepi A. (2014). Motor and cognitive development: the role of karate. Muscles, Ligaments and Tendons Journal. 4(2), 114-120.
• Bota A., Silvia T., Şerbănoiu S. (2014). Unified sports – a social ınclusion factor in school communities for young people with intellectual disabilities. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 117, 21-26.
• Blick RN., Saad AE., Goreczny AJ., Roman K., Sorensen CH. (2015). Effects of declared levels of physical activity on quality of life of individuals with intellectual disabilities. Research in Developmental Disabilities. 37, 223-229.
• Özer D., Baran F., Aktop A., Nalbant S., Ağlamış E., Hutzler YS. (2012). Effects of a special olympics unified sports soccer program on psycho-social attributes of youth with and without intellectual disability. Research in Developmental Disabilities. 33(1), 229-239.
• García‐Villamisar DA., Dattilo J. (2010). Effects of a leisure programme on quality of life and stress of individuals with ASD. Journal of Intellectual Disability Research. 54(7), 611-619.
• Temple V., Stanish H. (2011). The feasibility of using a peer-guided model to enhance participation in community-based physical activity for youth with intellectual disability. Journal of Intellectual Disabilities. 15(3), 209-217.
• Yarımkaya E. (2018). Akran Aracılı uyarlanmış fiziksel aktivitelerin orta düzeyde zihin yetersizliği olan öğrencilerin sosyalleşme düzeyleri üzerine etkisi. Kastamonu Education Journal. 26(2), 335-344.
• Einarsson IÓ., Ólafsson Á., Hinriksdóttir G., Jóhannsson E., Daly D., Arngrímsson SÁ. (2015). Differences in physical activity among youth with and without intellectual disability. Medicine & Science in Sports & Exercise. 47(2), 411-418.
• İlhan EL., Yarımkaya E., Esentürk OK. (2017). The effect of mother-participated sports activities on the awareness levels of Turkish mothers having children with intellectual disabilities towards the effect of sports: a pilot study. International Journal of Developmental Disabilities. 63(2), 124-129.
• Yarımkaya E. (2020). Planlı davranışlar teorisi çerçevesinden beden eğitimi öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilere yönelik tutum ve görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 36(3), 562-578.
• Yarımkaya E., Rizzo T. (2020). Beliefs and attitudes of turkish physicaleducators toward teaching students with disabilities in inclusive physical education classes. Palaestra. 34(4), 27-36.
• Obrusnikova I. (2008). Physical educators’ beliefs about teaching children with disabilities. Perceptual and Motor Skills. 106, 637-644.
• Qi J., Wang L., Ha A. (2017). Perceptions of Hong Kong physical education teachers on the inclusion of students with disabilities. Asia Pacific Journal of Education. 37, 86-102.
• Block ME., Obrusnikova I. (2007). Inclusion in physical education: A review of the literature from 1995-2005. Adapted Physical Activity Quarterly. 24, 103-124.
• Hodge SR., Tannehill D., Kluge M. (2003). Exploring the meaning of practicum experiences for PETE students. Adapted Physical Activity Quarterly. 20, 381-399.
• Ayyılmaz A., Bilgin U., Okan İ., Çolakoğlu FF. (2023). Zihinsel engelli öğrenci velilerinin ve öğretmenlerinin sporun etkilerine yönelik farkındalık ve tutum düzeylerinin incelenmesi (Yozgat il örneği). Yalova Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi. 2(2), 195-212.
• Dursun M., Güler B., Mutlu-Bozkurt T. (2019). Öğretmen adaylarının zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklere katılımına ilişkin tutumlarının incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 13(3), 202-209.
• Yaşın İ., İlhan L. (2021). Beden eğitimi öğretmenlerinin zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklerine yönelik tutum profilleri. Herkes İçin Spor ve Rekreasyon Dergisi. 3(1), 30-35.
• Kaya A., İlhan EL. (2024). Özel eğitim ile beden eğitimi ve spor öğretmen adaylarının zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklere yönelik tutumlarının incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi. 2(1), 13-22.
• Kırımoğlu H., Dallı M., Yılmaz A., Say M. (2017). Öğretmen adaylarının zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklerine yönelik tutum düzeylerinin incelenmesi (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi örneği). Journal of Human Sciences. 14(4), 3116-3125.
• Yıldırım A., Yüksel MF. (2022). Beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarının zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik tutum ve farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Türk Spor Bilimleri Dergisi. 5(2), 115-126.
• Gülünay Yİ., Kayışoğlu N., İlhan L. (2019). Beden eğitimi öğretmeni adaylarının zihinsel engelli çocuklara yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(2), 626-639.
• Ocak MF., İlhan EL., Kaya DG. (2024). Spor Bilimleri fakültesi öğrencilerinin zihinsel yetersizliği olan bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalıkları. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 8(1), 46-55.
• Kırımoğlu H., Yılmaz A., Soyer F., Beyleroğlu M., İlhan EL. (2016). Zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık: beden eğitimi öğretmen adayları üzerine bir Araştırma. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 10(1), 80-88.
• Li C., Wang CKJ. (2013). Effect of exposure to special olympic games on attitudes of volunteers towards inclusion of people with intellectual disabilities. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities. 26, 515-521.
• McKay C., Block M., Park JY. (2015). The impact of paralympic school day on student attitudes toward inclusion in physical education. Adapted Physical Activity Quarterly. 32, 331-348.
• Sullivan E., Masters-Glidden L. (2014). Changing attitudes toward disabilities through unified sports. Intellectual and Developmental Disabilities. 52, 367-378.
• Neuman WL. (2006). Social research method: Qualitative and quantitative approaches. Pearson Education. Bacon USA.
• Yarımkaya E. (2016). An investigation of the changes in the communication skills of an individual with autism spectrum disorder participating in peer mediated adapted physical activities. Doctoral Dissertation, Gazi University. Ankara.
• Yarımkaya E., İlhan EL., Karasu, N. (2017). Akran aracılı uyarlanmış fiziksel aktivitelere katılan otizm spektrum bozukluğu olan bir bireyin iletişim becerilerindeki değişimlerin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 18(2), 225-252.
• İlhan EL., Esentürk OK. (2015). Zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık ölçeği (ZEBSEYFÖ) geliştirme çalışması. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 9(1), 19-36.
• İlhan EL., Esentürk OK., Yarımkaya E. (2016). Zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklerine yönelik tutum ölçeği (ZEBSEYTÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Human Sciences. 13(1), 1141-1160.
• Özer D., Nalbant S., Ağlamış E., Baran F., Kaya-Samut P., Aktop A., Hutzler Y. (2013). Physical education teachers’ attitudes towards children with intellectual disability: The impact of time in service, gender, and previous acquaintance. Journal of Intellectual Disability Research. 57, 1001-1013.
• Folsom-Meek SL., Rizzo TL. (2002). Validating the physical educators’ attitude toward teaching individuals with disabilities III (PEATID III) survey for future professionals. Adapted Physical Activity Quarterly. 19, 141-154.
• Rakap S., Kaczmarek L. (2010). Teachers’ attitudes towards inclusion in Turkey. European Journal of Special Needs Education. 25, 59-75.
• Hodge SR., Davis R., Woodard R., Sherrill C. (2002). Comparison of practicum types in changing preservice teachers’ attitudes and perceived competence. Adapted Physical Activity Quarterly. 19, 155-172.
• Taliaferro AR., Hammond L., Wyant K. (2015). Pre-service physical educators’ self-efficacy beliefs toward inclusion: The impact of coursework and practicum. Adapted Physical Activity Quarterly. 32, 49-67.