EXAMINATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN PSYCHOLOGICAL NEEDS OF ATHLETES IN SPORTS AND THEIR DISASTER ATTITUDES AFTER DISASTER (ADIYAMAN PROVINCE EXAMPLE)

Yıl 2024, Cilt: 18 Sayı: 3, 541 - 552, 23.12.2024

Yusuf Fırat Fatih Murathan , Dilay Dalga

Öz

This research aims to determine the basic psychological needs of athletes who experienced the February 6, 2023 earthquake in the disaster region and to examine the effects of their attitudes towards the disaster on their psychological needs. In line with this main objective, the evaluation of the basic psychological needs of athletes according to different variables constitutes the sub-objectives. The research universe consists of athletes between the ages of 17-35 who are registered and licensed in any sports branch in the Adıyaman province that experienced the February 6, 2023 earthquake. The sample group consists of 266 male and 172 female athletes who have athlete licenses in the sports branches of Football, Basketball, Volleyball, Archery, Athletics, Self-Defense Sports, and Wrestling in the Adıyaman province that experienced the February 6, 2023 earthquake. The “Attitude Towards Earthquake Scale” conducted by Karaşin et al. (2023) and the “Psychological Needs States Scale in Sports” conducted by Sarı et al. (2022) were used as data collection tools in the research. In addition, the athlete information form, which determined the demographic characteristics of the research group, was used in the study. As a result of the research, it was determined that there was a positive relationship above average between the attitudes of the athletes participating in the research towards earthquake and their psychological need levels in sports (r=.667). Therefore, it was observed that as the attitude scores of the athletes towards earthquake increased, their psychological need levels in sports also increased. As a result of the research, it was concluded that the psychological need levels of the athletes living in the earthquake region were above average and that athletes needed support studies to develop psychological factors such as attention, perception and motivation.

Anahtar Kelimeler

Disaster, athlete, psychological need, attitude

AFET SONRASI SPORCULARIN SPORDA PSİKOLOJİK İHTİYAÇ DURUMLARI İLE AFET TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ (ADIYAMAN İLİ ÖRNEĞİ)

Öz

Bu araştırma ile afet bölgesinde 06 Şubat 2023 depremini yaşayan sporcuların temel psikolojik ihtiyaçlarının belirlenmesi ile afete ilişkin tutumlarının psikolojik ihtiyaçlarına etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu ana amaç doğrultusunda sporcuların farklı değişkenlere göre temel psikolojik ihtiyaçlarının değerlendirilmesi de alt amaçları oluşturmaktadır. Araştırma evrenini 06 Şubat 2023 depremlerini yaşayan Adıyaman ilindeki herhangi bir spor branşına kayıtlı lisansı bulunan 17-35 yaş aralığındaki sporcular oluşturmaktadır. Örneklem grubunu ise 06 Şubat 2023 depremlerini yaşayan Adıyaman ilindeki Futbol, Basketbol, Voleybol, Okçuluk, Atletizm, Savunma Sporları, ve Güreş spor branşlarında sporcu lisansına sahip 266 erkek 172 kadın sporcu oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Karaşin ve ark. (2023) yılında gerçekleştirdikleri “Depreme Yönelik Tutum Ölçeği” ile Sarı ve ark. (2022) yılında gerçekleştirdikleri “Sporda Psikolojik İhtiyaç Durumları Ölçeği” kullanılmıştır. Ayrıca araştırmada araştırma grubunun demografik özelliklerinin belirlendiği sporcu bilgi formu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda araştırmaya katılan sporcuların depreme yönelik tutumları ile sporda psikolojik ihtiyaç düzeyleri arasında pozitif yönde ortanın üzerinde ilişki olduğu tespit edilmiştir (r=.667). Dolayısıyla sporcuların depreme yönelik tutum puanları arttıkça sporda psikolojik ihtiyaç düzeyleri de arttığı gözlenmiştir. Araştırmada sonuç olarak deprem bölgesinde yaşayan sporcuların sporda psikolojik ihtiyaç düzeylerinin ortanın üzerinde olduğunun gözlenmesi sporcuların dikkat, algı, motivasyon gibi psikolojik faktörlerin geliştirilmesine yönelik destek çalışmalarına ihtiyaç duyduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Afet, Sporcu, Psikolojik İhtiyaç, Tutum, Adıyaman

Etik Beyan

Bu çalışmada Adıyaman Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulundan 14/05/2024 tarihinde ve 57 sıra numarası ile alınan etik kurul onay belgesi ile etik izin alınarak gerçekleştirilmiştir.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma 1919B012316512 proje numarası ile Tübitak 2209A – Öğrenci Projeleri tarafından desteklenmiştir.

Kaynakça

• Chu TL., Zhang T. (2019). The roles of coaches, peers, and parents in athletes' basic psychological needs: A mixed-studies review. International Journal of Sports Science and Coaching. 14(4), 569-588.
• Deci EL., Ryan RM. (2000). The" what" and" why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry. 11(4), 227-268.
• Ng JY., Lonsdale C., Hodge K. (2011). The basic needs satisfaction in sport scale (bnsss): ınstrument development and ınitial validity evidence. Psychology of Sport and Exercise. 12(3), 257-264.
• Adie JW., Duda JL., Ntoumanis N. (2008). Autonomy support, basic need satisfaction and the optimal functioning of adult male and female sport participants: a test of basic needs theory. Motivation and Emotion. 32(3), 189-199.
• Gillet N., Vallerand RJ., Paty E., Gobancé L., Berjot S. (2010). French validation and adaptation of the perceived autonomy support scale for exercise settings to the sport context. International Journal of Sport and Exercise Psychology. 8(2), 117-128.
• Hollembeak J., Amorose A. (2005). Perceived coaching behaviors and college athletes’ intrinsic motivation: a test of self-determination theory. Journal of Applied Sport Psychology. 17(1), 20-36.
• Gagné M., Ryan RM., Bargmann K. (2003). Autonomy support and need satisfaction in the motivation and well-being of gymnasts. Journal of Applied Sport Psychology. 15, 372-390.
• Reinboth M., Duda, JL. (2006). Perceived motivational climate, need satisfaction and indices of well-being in team sports: a longitudinal perspective. Psychology of Sport and Exercise. 7(3), 269-286.
• Kowal J., Fortier MS. (2000). Testing relationships from the hierarchical model of intrinsic and extrinsic motivation using flow as a motivational consequence. Research Quarterly for Exercise and Sport. 71(2), 171-181.
• Kipp LE., Weiss MR. (2013). Social influences, psychological need satisfaction, and well-being among female adolescent gymnasts. Sport, Exercise, and Performance Psychology. 2(1), 62.
• Sönmez MB.(2022). Depremin psikolojik etkileri, psikolojik destek ve korkuyla baş etme. Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Dergisi. 21, 337-343.
• Sevimli Uİ., Ünlügenç Ü. C.(2022) Malatya ovacık fay zonunun yazıhan segmentinin istatiksel deprem risk analizi. Çukurova Üniversitesi Yer Bilimleri Dergisi, 56(1), 38-61.
• Sevimli Uİ. (2022). Adıyaman ve civarının istatistiksel deprem risk analizi. Çukurova Üniversitesi Yer Bilimleri Dergisi. 56(1), 62-80.
• Karcı M., Şahin İ. (2022). Derin öğrenme yöntemleri kullanılarak deprem tahmini gerçekleştirilmesi. The Journal of Artificial Intelligence. 5(1), 23-34.
• Ainuddin S., Routray JK., Ainuddin S. (2014). People's risk perception in earthquake prone Quetta city of Baluchistan. International Journal of Disaster Risk Reduction. 7, 165-175.
• Baytiyeh H., Öcal A. (2016). High school students’ perceptions of earthquake disaster: A comparative study of Lebanon and Turkey. International Journal of Disaster Risk Reduction. 18, 56-63.
• Çavuş R., Balçın MD. (2020). Deprem eğitim merkezi gezisinin ortaokul öğrencilerinin depreme yönelik tutumlarına etkisinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 4(2), 55-72.
• Ulukoca N., Baş D., Kuloğlu Y. (2017). Kırklareli Üniversitesi'nde okuyan öğrencilerin depreme yönelik bilgi ve tutumlarının incelenmesi. Turan: Stratejik Araştırmalar Merkezi. 9(36), 768-776.
• Maizar E., Gayatri D., Nuraini T. (2021). Knowledge of mitigation and attitude of preparedness of vocational health programs students in Jakarta in facing earthquake disasters. Enfermería Clínica. 31, S419-S423.
• Asgary A., Willis KG. (1997). Household behaviour in response to earthquake risk: an assessment of alternative theories. Disasters. 21(4), 354-365.
• Johnson BB., Nakayachi K. (2017). Examining associations between citizens' beliefs and attitudes about uncertainty and their earthquake risk judgments, preparedness intentions, and mitigation policy support in Japan and the United States. International Journal of Disaster Risk Reduction. 22, 37-45.
• Fraenkel JR., Wallen NE., Hyun HH. (2012). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill.
• Karaşin Y., Filiz M., Karagöz Y. (2023). Depreme yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Afet ve Risk Dergisi. 6(2), 548-561.
• Sarı İ., Urfa O., Ersöz G., Aşçı FH. (2022). Sporcuların temel psikolojik ihtiyaçlarının tatmini ve engellenmesinin ölçülmesi: ölçek uyarlama çalışması. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi. 33(2), 85.104.
• Shapira S., Aharonson-Daniel L., Bar-Dayan Y., Sykes D., Adini B. (2016). Knowledge, perceptions, attitudes and willingness to report to work in an earthquake: A pilot study comparing Canadian versus Israeli hospital nursing staff. International Emergency Nursing, 25, 7-12.
• Songlar T., La-or NPP., Chomchoe C., Khunthason S. (2019). Knowledge, attitude and practice (KAP) of earthquake preparedness amongst the elderly in risk areas: Chiang Rai, Thailand. Journal of Health Research. 33(1), 2-13.
• Özdemir R., Demir C., Catak B. (2021). Faculty members' earthquake preparedness levels and their related factors: a cross-sectional study from a university in a high-risk earthquake zone in Turkey. Journal of Injury and Violence Research. 13(2), 151.
• Bilen E., Polat M. (2022). Öğretmen adaylarının deprem farkındalığına ilişkin görüşleri. Türk Deprem Araştırma Dergisi. 4(1), 155-173.
• Armaş I. (2006). Earthquake risk perception in Bucharest, Romania. Risk Analysis. 26(5), 1223-1234.
• Moon JW., Hwang H., Chung JB. (2020). Factors affecting awareness of preparedness after moderate earthquakes: An analysis of the Pohang earthquake in Korea. Disaster Prevention and Management: An International Journal. 29(3), 405-420.
• Aksoy B. (2013). Depremi yaşamış olan 9. sınıf öğrencilerinin “deprem” kavramına yönelik algılarının nitel açıdan incelenmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken. 5(1), 247-265.
• Karakuş U. (2013). Depremi yaşamış ve yaşamamış öğrencilerin deprem algılarının, metafor analizi ile incelenmesi. Doğu Coğrafya Dergisi. 18(29), 97-116.
• Özlü K., Çekin R., Kurnaz F. (2022). Spor bilimleri fakültesinde okuyan öğrencilerin sporda psikolojik ihtiyaçlarının incelenmesi. Kafkas Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi. 2(1), 48-65.
• Öner Ç. (2019). Egzersiz katılımcılarının temel psikolojik ihtiyaçları ve mental iyi oluşlarının incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi. 2(2), 159-174.
• Gürer B., Kılınç Z. (2019). Doğa sporları yapanların temel psikolojik ihtiyaçlarının zihinsel dayanıklılığa etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 14(2), 222-233.
• Kashdan TB., Mishra A., Breen WE., Froh JJ. (2009). Gender differences in gratitude: examining appraisals, narratives, the willingness to express emotions, and changes in psychological needs. Journal of Personality. 77(3), 691-730.
• Murathan G. (2023). Assessing mindfulness characteristics of sport science students. International Journal of Education Technology and Scientific Researches. 8(24), 2431- 2450.
• Gezer H. (2018). Bireysel ve takım sporları ile uğraşan üniversite öğrencilerinin temel psikolojik ihtiyaçlarının belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Spor Yönetimi Anabilim Dalı, Erzurum.
• Tiryaki K., Pehlivan, M., Kaya HB. (2020). Koronavirüs (Covid-19) tedbirleri kapsamında evde kalan spor bilimleri fakültesi öğrencilerin temel psikolojik ihtiyaçlarının belirlenmesi: Düzce Üniversitesi örneği. Spor Eğitim Dergisi. 4(3), 43-53.