THE EFFECT OF INCLUSIVE PHYSICAL ACTIVITIES APPLIED TO CHILDREN WITH INTELLECTUAL DISABILITIES ON THEIR PHYSICAL ACTIVITY LEVEL AND SOCIAL SKILLS

Yıl 2025, Cilt: 19 Sayı: 1, 1 - 16, 27.03.2025

Betül İdareci Erkan Yarımkaya

https://doi.org/10.61962/bsd.1536275

Öz

The aim of this study was to examine the effects of inclusive physical activities on the physical activity level and social skills of children with intellectual disabilities (ID). 20 children with ID, 20 children with typically development (TD) and 15 volunteer university students participated in the study, which was designed in the pre-test – post-test experimental model. Children with and without ID were randomly divided into an application group (children with ID n: 10; children with TD n: 10) and a control group (children with ID n: 10; children with TD n: 10). In the study, inclusive physical activities were carried out for 40 minutes 3 days a week for 8 weeks with the children with and without ID in the application group with the support of volunteer university students. Inclusive physical activities in general; It consists of educational games, sports tracks, functional exercises, branch-specific activities, dance activities and movement training activities that can provide interaction with the group. Before the 8-week inclusive physical activities, volunteer university students were given volunteering trainings consisting of three stages: raising awareness, what to do before the application and what to do during the application. Study data were collected through the Personal Information Form, the Leisure Time Exercise Questionnaire and the Social Skills Assessment Scale. Data were analyzed, using Repeated Measures ANOVA test were used. The findings obtained within the scope of the study that the group* measurement joint effect on the physical activity level and social skill level of children with ID was significant. According to Bonferroni correction, while the post-test scores of the children with ID in the application group were significantly higher than their pre-test scores; It was determined that there was no significant difference between the pre-test and post-test scores of the children with ID in the control group. As a result, it was gained the impression that inclusive physical activities had a positive effect on the physical activity level and social skill level of the children with ID participating in the study. It is thought that supporting these results in future studies can guide teachers, coaches, experts and academicians who can use inclusive physical activities to increase the physical activity level and social skills level of children with ID.

Anahtar Kelimeler

Intellectual disability, child, inclusive physical activity, social skills

ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN ÇOCUKLARA UYGULANAN KAPSAYICI FİZİKSEL AKTİVİTELERİN FİZİKSEL AKTİVİTE DÜZEYİ VE SOSYAL BECERİLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Öz

Bu çalışmanın amacı, kapsayıcı fiziksel aktivitelerin zihinsel yetersizliği (ZY) olan çocukların fiziksel aktivite düzeyi ve sosyal becerileri üzerindeki etkilerini incelemektir. Ön test – son test deneysel modelde tasarlanan çalışmaya, 20 ZY olan çocuk, 20 tipik gelişim gösteren (TGG) çocuk ve 15 gönüllü üniversite öğrencisi katılmıştır. ZY olan ve olmayan çocuklar rastgele bir uygulama grubuna (ZY olan çocuklar n:10; TGG çocuklar n: 10) ve bir kontrol grubuna ayrılmıştır (ZY olan çocuklar n:10; TGG çocuklar n: 10). Çalışmada, gönüllü üniversite öğrencilerinin desteğinde uygulama grubunda yer alan ZY olan ve olmayan çocuklarla birlikte 8 hafta süresince, haftada 3 gün 40’ar dakika süreyle kapsayıcı fiziksel aktiviteler gerçekleştirilmiştir. Kapsayıcı fiziksel aktiviteler genel olarak; grupla etkileşime imkân sunabilecek eğitsel oyunlar, sportif parkurlar, fonksiyonel egzersizler, branşlara özgü aktiviteler, dans etkinlikleri ve hareket eğitimi aktivitelerinden oluşmuştur. 8 haftalık kapsayıcı fiziksel aktiviteler öncesi, gönüllü üniversite öğrencilerine farkındalık oluşturma, uygulama öncesi yapılması gerekenler ve uygulama sırasında yapılması gerekenler olmak üzere üç aşamadan oluşan gönüllülük eğitimleri verilmiştir. Çalışma verileri; Kişisel Bilgi Formu, Sosyal Becerileri Değerlendirme Ölçeği ve Serbest Zaman Egzersiz Anketi aracılığıyla toplanmıştır. Veriler, Tekrarlayan Ölçümler ANOVA testi kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma kapsamında elde edilen bulgular, ZY olan çocukların fiziksel aktivite düzeyi ve sosyal beceri düzeyi üzerinde grup * ölçüm ortak etkisinin anlamlı olduğunu açığa çıkarmıştır. Bonferroni düzeltmesine göre, uygulama grubundaki ZY olan çocukların ön test puanlarına göre son test puanları anlamlı düzeyde yüksek iken; kontrol grubundaki ZY olan çocukların ön test – son test puanları arasında herhangi bir anlamlı farklılık olmadığı saptanmıştır. Sonuç olarak, kapsayıcı fiziksel aktivitelerin çalışmaya katılan ZY olan çocukların fiziksel aktivite düzeyi ve sosyal beceri düzeyi üzerinde olumlu yönde etkisi olduğu izlenimi edinilmiştir. Bu sonuçların daha sonraki çalışmalarda desteklenmesinin, ZY olan çocukların fiziksel aktivite düzeyi ve sosyal beceri düzeyini arttırmak için kapsayıcı fiziksel aktiviteleri kullanabilecek öğretmenlere, antrenörlere, uzmanlara ve akademisyenlere rehberlik edebileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Zihinsel yetersizlik, çocuk, kapsayıcı fiziksel aktivite, sosyal beceri

Kaynakça

• American Psychological Association-APA. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. American Psychiatric Publishing.
• De Ruiter KP., Dekker MC., Verhulst FC., Koot HM. (2007). Developmental course of psychopathology in youths with and without intellectual disabilities. Journal of Child Psychology and Psychiatry. 48, 498-507
• Avcıoğlu H. (2012). Zihinsel yetersziliği olan çocuklara sosyal beceri kazandırmada işbirliğine dayalı öğrenme ve drama yöntemlerinin etkililiği. Eğitim ve Bilim. 37(163), 111-125.
• Einarsson I., Ölafsson A., Hinriksdöttir G., Jöhannsson E., Daly D., Arni-Arngrimsson, S. (2015). Differences in physical activity among youth with and without intellectual disability. National Library of Medicine. 47(2), 411-418.
• Foley J., Bryan R., Mccubbin J. (2008). Daily physical activity levels of elementary school-aged children with and without mental retardation. Journal of Developmental and Physical Disabilities. 20(4), 365-378.
• Hinckson EA., Curtis A. (2013). Measuring Physical activity in children and youth living with intellectual disabilities: a systematic review. Research in Developmental Disabilities. 34(1), 72-86.
• Lin JD., Lin PY., Chang YY., Wu SR., Wu JL. (2010). Physical activity and its determinants among adolescents with intellectual disabilities. Research in Developmental Disabilities. 31(1), 263-269.
• Sit C., McManus A., McKenzie T., Lian J. (2007). Physical activity levels of children in special schools. Preventive Medicine. 45(6), 424-431.
• Yarımkaya, E. (2018). Akran aracılı uyarlanmış fiziksel aktivitelerin orta düzeyde zihin yetersizliği olan öğrencilerin sosyalleşme düzeyleri üzerine etkisi. Kastamonu Education Journal. 26(2), 335-344.
• Thorkildsen R. (1985). Using an interactive videodisc program to teach social skills to handicapped children. American Annals of the Deaf Gallaudet University Press. 130(5), 383-385.
• Avcıoğlu, H. (2005). Etkinliklerle sosyal beceri öğretimi. Kök Yayıncılık .
• Carter E., Hughes C. (2005). Increasing social ınteraction among adolescents with intellectual disabilities and their general education peers: effective interventions. Research and Practice for Persons with Severe Disabilities. 30(4), 179-193.
• Bouffard M., Reid G. (2012). The good, the bad, and the ugly of evidence-based practice. Adapted Physical Activity Quarterly. 29(1), 1-24.
• İdareci, B. (2024). Kapsayıcı fiziksel aktivitelerin zihinsel yetersizliği olan ve olmayan çocukların fiziksel aktivite düzeyi ve sosyal becerileri üzerindeki etkisi (Yüksek lisans tezi). Bayburt Üniversitesi, Bayburt.
• Sucuoğlu B. (2006). Etkili kaynaştırma uygulamaları. Yeni ilköğretim programları ve öğretmen yeterlikleri ışığında. Ekinoks Basın .
• Lieberman L., James A., Ludwa N. (2004). The impact of inclusion in general physical education for all students. Journal of Physical Education, Recreation and Dance. 75(5), 37-41.
• Wilhelmsen T., Sorensen M. (2017). Inclusion of children with disabilities in physical education: a systematic review of literature from 2009 to 2015. Adapted Physical Activity Quarterly. 34(3), 311-337.
• Qi J., Ha A. (2012). Inclusion in physical education: a review of literature. International Journal of Disability, Development and Education. 59(3), 257-281.
• Stanish HI., Temple VA. (2012). Efficacy of a peer-guided exercise programme for adolescents with intellectual disability. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities. 25(4), 319-328
• Temple V., Stanish H. (2011). The feasibility of using a peer-guided model to enhance participation in community-based physical activity for youth with intellectual disability. Journal of Intellectual Disabilities. 15(3), 209-217.
• Yarımkaya E. (2021). Planlı davranışlar teorisi çerçevesinden beden eğitimi öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilere yönelik tutum ve görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 36(3), 562-578.
• Yarımkaya E., Rizzo T. (2020). Beliefs and attitudes of turkish physicaleducators toward teaching students with disabilities in inclusive physical education classes. Palaestra. 34(4), 27-36.
• Karasar N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık.
• Büyüköztürk Ş., Kılıç-Çakmak E., Akgün ÖE., Karadeniz Ş., Demirel F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Yayıncılık.
• Yıldırım A., Şimşek H. (2014). Nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yarımkaya, E. (2016). Akran aracılı uyarlanmış fiziksel aktivitelere katılan otizm spektrum bozukluğu olan bir bireyin iletişim becerilerindeki değişimlerin incelenmesi. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Sansi A. (2019). Bütünleşik fiziksel aktivite programının otizm spektrum bozukluğu olan ve olmayan çocukların motor beceri, sosyal beceri ve tutumları üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Doktora tezi, İstanbul Gedik Üniversitesi, İstanbul.
• Godin G., Shephard R. (1985). A simple method to assess exercise behavior in the community. Canadian Journal of Applied Sport Sciences. 10(3), 141-146.
• Yerlisu-Lapa T., Certel Z., Kaplan K., Yağar G. (2016). Serbest zaman egzersiz anketinin adolesan çağı öğrencileri için geçerlik güvenirlik çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 5(Özel Sayı), 1-9.
• Godin G. (2011). The Godin-¬Shephard leisure-¬time physical activity questionnaire. Health & Fitness Journalof Canada. 4(1), 18-22.
• Akçamete G., Avcıoğlu H. (2005). Sosyal becerileri değerlendirme ölçeğinin (7-12 yaş) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 5(5), 61-77.
• Büyüköztürk Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Yayıncılık.
• Töman U., Yarımkaya D. (2018). 7. sınıf ışık konusunun öğretiminde akran öğretimi tekniği kullanımının öğrencilerin başarı düzeyleri üzerindeki etkisi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 11(1), 499-514.
• Cicerone K., Dahlberg C., Kalmar K., Langenbahn D., Malec J., Berquist T., … Morse P. (2000). Evidence-based cognitive rehabilitation: recommendations for clinical practice. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation. 81(12), 1596-1615.
• Sackett D. (1997). Evidence-based medicine. Seminars in Perinatology. 21(1), 3-5.
• Melnyk BM. (2010). A guide to best practice. BM. Melnyk (Ed.), Evidence-based practice in nursing and health care. Lippincott Williams & Wilkins.
• Reid G., Bouffard M., MacDonald, C. (2012). Creating evidence-based practice in adapted physical activity. Adapted Physical Activity Quarterly. 29(2), 115-131.
• Klavina A., Block M. (2008). The effect of peer-tutoring on interaction behaviours inclusive physical education. Adapted Physical Activity Quarterly. 25(2), 132-158.
• Block M., Michelle G., Hutzler, Y. (2022). Beden eğitimi ve sporda kapsayıcılığı ve sosyal katılımı en üst düzeye çıkarmak için stratejiler. (E. Yarımkaya, çev. ed.). Pegem Yayıncılık.
• Albayrak-Kuruoğlu Y., Uzunçayır D. (2020). Zihinsel yetersziliği olan çocuklarda, uyarlanmış su içi egzersizlerin sosyal beceriler üzerine etkisi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 25(2), 117-126.
• Ataman-Yancı H. B. (2011). Öğretilebilir zihinsel engelli olan çocukların ruhsal ve sosyal uyumunda sportif rekreasyonun önemi. Uluslararası Hakemli Akademik Sosyal Bilimler Dergisi. 1(1), 224-235.
• Çevik O., Kabasakal K. (2013). Spor etkinliklerinin, engelli bireylerin toplumsal uyumuna ve sporla sosyalleşmelerine etkisinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi. 3(2), 74-83.
• Giagazoglou P., Kokaridas D., Sidiropoulou M., Patsiaouras A., Karra C., Neofotistou K. (2013). Effects of a trampoline exercise intervention on motor performance and balance ability of children with intellectual disabilities. Research in Developmental Disabilities. 34(9), 2701-2707.
• Golubović Š., Maksimović J., Golubović B., Glumbić N. (2012). Effects of exercise on physical fitness in children with intellectual disability. Research in Developmental Disabilities. 33(2), 608-614.
• Guidetti L., Franciosi E., Emerenziani GP., Gallotta MC., Baldari C. (2009). Assessing basketball ability in players with mental retardation. British Journal of Sport Medicine. 43(3), 208-212.
• Murphy N., Carbone P. (2008). Promoting the participation of children with disabilities in sports, recreation, and physical activities. American Academy of Pediatrics Council on Children with Disabilities. 121(5), 1057-1061
• İlhan EL. (2008). Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklarda beden eğitimi ve sporun sosyalleşme düzeylerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 16(1), 315-324.
• Siperstein G., Glick G., Parker R. (2009). Social inclusion of children with intellectual disabilities in a recreational setting. Intellectual and Developmental Disabilities. 47(2), 97-107.
• Solish A., Perry A., Minnes P. (2010). Participation of children with and without disabilities in social, recreational and leisure activities. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities. 23(3), 226-236.
• Brookman L., Boettcher M., Klein E., Openden D., Koegel R., Koegel LK. (2003). Facilitating social ınteractions in a community summer camp setting for children with autism. Journal of Positive Behavior Interventions. 5(4), 249-252.
• Chu C.-H., Pan CY. (2012). The effect of peer- and sibling-assisted aquatic program on interaction behaviors and aquatic skills of children with autism spectrum disorders and their peers/siblings. Research in Autism Spectrum Disorders. 6(3), 1211-1223.
• Esentürk OK., İlhan EL., Yarımkaya E. (2022a). Otizm spektrum bozukluğu Olan bireylerde uyarlanmış beden eğitimi ve spor. EL. İlhan., E. Yarımkaya., O. K. Esentürk (Ed.), Özel gereksinimli bireyler için uyarlanmış beden eğitimi ve spor içinde. Pegem Akademi.
• Yarımkaya E., İlhan EL., Uzunçayır D. (2022b). Uyarlanmış beden eğitimi ve spor. EL. İlhan., E. Yarımkaya., OK. Esentürk (Ed.), Özel gereksinimli bireyler için uyarlanmış beden eğitimi ve spor içinde. Pegem Akademi.
• Yarımkaya E., İlhan EL., Karasu, N. (2017). Akran aracılı uyarlanmış fiziksel aktivitelere katılan otizm spektrum bozukluğu olan bir bireyin iletişim becerilerindeki değişimlerin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 18(2), 225-252.
• Yarımkaya E., İlhan, EL. (2020). The effect of peer-mediated physical activities on communication deficits of children with autism spectrum disorders. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 14(2), 233-245.