Şırnak İli İdil ilçesinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Bazı Ampelografik Özelliklerinin Tespiti

Yıl 2019, Cilt: 6, 190 - 203, 30.09.2019

Mehmet Settar Ünal , Murat Yıldırım

Öz

2017-18
yıllarında yapılan bu çalışmada, ilk aşamada Şırnak ili
idil ilçesinde yetiştirilen 20 üzüm çeşidine ait
sürgün ucu, sürgün, genç ve olgun yaprak özellikleri, kullanım amacı, salamura
yaprak üretimine uygunluğu ve çeşit sinonimleri olmak üzere toplam 40 karakter belirlenmiştir.
İncelemeye alınan özelliklerin değerlendirilmesinde IBPGR, OIV ve UPOV
tarafından hazırlanıp 1983 yılında yayınlanan 'Descriptors for Grape' adlı
yayın ile 1989 yılında yayınlanan 'Minimal Descriptor List for Grapevine
Varieties' adlı yayından yararlanılmıştır. İncelenen çeşitlerde sürgün ucunun
açık, sülüklerin sürgün üzerindeki dizilişinin kesikli bulunması bu çeşitlerin V. vinifera L. türüne ait olduklarını
göstermiştir. Tüm çeşitlerde olgun yaprak diş şekli testere; olgun yaprak üst
yüzü yatık tüysüz olarak bulunmuştur. Sürgün ucu, sürgün, genç ve olgun yaprağa
ait diğer özellikler çeşitler arasında farklılıklar göstermiş; bunların aynı
çeşitte, hatta aynı omcada bile değişebileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Bağcılık, Üzüm, Ampelografi, Şırnak

Kaynakça

• [1] Şehirali, S. ve Özgen, M., 1987. Bitkisel Gen Kaynakları. A. Ü. Zir. Fak. Yayınları, Ankara, No: 1020, Ders Kitabı: 294, 239s. [2] Barış, 1989. Türkiye Bağcılığı. Seminer Notu. Bağcılık Araş. Enst., Tekirdağ, 20s.
• [3] Ünal, M.S., 2000. Malatya ve Elâzığ İlleri Bağcılığı İle Malatya İlinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. (Doktora Tezi), Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bit. Anabilim Dalı, Adana.
• [4] Anonim, 2019. https:// biruni. tuik. gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr 16.5.2019
• [5] Anonim, 1983a. Descriptor for Grape. IBPGR Secretariat. Rome Symposiumon Grape Breeding, Geilwerlerhof.
• [6] Anonim,1989. Minimal Descriptor List For Grapevine Varieties. 5th International Symposiumon Grape Breeding, Geilwerlerhof.
• [7] Ünal, M.S. (2018a). İdil/Şırnak İlçesinin Ekonomik Olarak Bağcılığa Uygunluğunu İklim Verileri Açısından Değerlendirme. Şehr-i Nuh Uluslararası Multidisipliner Çalışmalar Kongresi, 1, 9 (Tam Metin Bildiri/Sözlü Sunum) (Yayın No: 4397131).
• [8] Uzun, H.İ., 1986. Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özellikleri, Kateşol Oksidaz İzoenzim Bantlarından Teşhisleri Ve Sıcaklık Toplamları Üzerinde Araştırmalar (Doktora Tezi), Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bit. Anabilim Dalı, İzmir.
• [9] Ünal, M.S.,2018b. İdil Bölgesi Üzüm Çeşitlerinin Salamura Yaprak Yapımına Uygunluğunun Araştırılması. Şehri Nuh Uluslararası Multidisipliner Çalışmalar Kongresi, 1, 6 (Tam Metin Bildiri/Sözlü Sunum)(Yayın No:4396916).
• [10] Dursun, A., 1994. Delice İlçesi Bağcılığı ve Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografık Özellikleri. (Yük. Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bit. Anabilim Dalı, Ankara. [11] Gider, S., 1995. Kalecik Karası Üzüm Çeşidinin Klon Seleksiyonuyla Elde Edilmiş Klonlarının Ankara Şartlarında Ampelografik Özelliklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bit. Anabilim Dalı, Ankara.
• [12] Dilli, Y., 1997. Harran Ovası Şartlarında Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Nitelikleri İle Verim Ve Kalite Unsurlarının Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi), Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bit. Anabilim Dalı, Şanlı Urfa.
• [13] Çoban, H., Küey, E., 2006. Manisa’da (Yuntdağı) Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 43 (2): 41–52.
• [14] Gürsöz, S., 1993. GAP Alanına Giren Güneydoğu Anadolu Bölgesi Bağcılığı ve Özellikle Şanlıurfa İlinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografık Nitelikleri İle Verim ve Kalite Unsurlarının Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma. (Doktora Tezi), Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bit. Anabilim Dalı, Adana.
• [15] Kaplan, N., 1994. Diyarbakır ve Mardin İllerinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografîk Özelliklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bit. Kongresi, Sebze-Bağ-Süs Bitkileri, Ç.Ü. Zir. Fak. Bahçe Bit. Böl., Cilt: II, 529-532s.
• [16] Morton, L.T., 1979. A Practical Ampelography (Translated and Adapted From P. Galet). Cornel University Pres, Ithaca and London. 248s.
• [17] Anonim, 2001. 2.Edition Of The OIV Descriptor List For Grape Varieties And Vitis Species. Organisation Internationale de la Vigne et du Vin, Paris.
• [18] Altın, H., 1991. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Araştırma Bağında Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinde Ampelografik Özellikler ve Fenolojik Safhaların Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi), Çukurova .Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bit. Anabilim Dalı, Adana.
• [19] Kara, Z., 1990. Tokat Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografık Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar. (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bit. Anabilim Dalı, Ankara.
• [20] Oraman, N., 1959. Ampelografi. Ankara Üni. Zir. Fak. Yayın No:154, Ankara, 154 s.
• [21] Galet, P., 1956-1964. Cepages et Vignobles de France. Tome 1-1V, Imprimerie Paul Dehan, Montpellier.
• [22] Marasalı, B. 1986. Ankara Şartlarında Yetiştirilen Bazı Yerli Standart Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar. (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bit. Anabilim Dalı, Ankara.
• [23] Demir, İ. 1987. Ankara Şartlarında Yetiştirilen Yabancı Kökenli Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bit. Anabilim Dalı, Ankara.
• [24] Oraman, N., 1937. Ankara Vilayeti Bağcılığı Ve Ankara'da Yetişen Başlıca Üzüm Çeşitlerinin Ampelografisi. Yüksek Ziraat Ens. Sayı: 61, 206s.
• [25] Uyak, C., 2010. Siirt Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özeliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. (Doktora Tezi), Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bit. Anabilim Dalı, Van.
• [26] Fidan, Y., 1985. Özel Bağcılık. A. Ü. Zir. Fak. Yayınları, No: 930, Ders Kitabı No: 265, Ankara, 400s.
• [27] Anonim,1983b. Bağcılıkla İlgili Müessese Yayınları ve Seminer Notları. Tar. ve Köyişl. Bak., Zir. İşi. Gen. Müd., Bağ. Araş. Enst. Yayınları, Tekirdağ, Cilt: 2, No: 24, 92s.
• [28] Sabır, A., 2008. Bazı Üzüm Çeşit ve Anaçlarının Ampelografik ve Moleküler Karakterizasyonu. (Doktora Tezi), Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bit. Anabilim Dalı, Adana.