Dönen Makinelerde Eksenel Kaçıklık ve Dengesizliğin Titreşim Analizi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 100. Yıl Özel Sayı, 256 - 269, 23.03.2020

Nejdet Alçelik Menderes Kam

https://doi.org/10.35193/bseufbd.669289

Cited By: 4

Öz

Dönen makine parçalarına dinamik kuvvetlerin etki etmesiyle bu parçalar üzerinde farklı frekans ve genlikte titreşim oluşabilmektedir. Çok küçük boyuttaki titreşimler rezonansa neden olurken büyük boyutlu titreşimler gürültünün oluşmasına neden olmaktadır. Dönen makine üzerinde eksen kaçıklığı ve dengesizlik ihmal edilemeyecek öneme sahip arızalardır. Eksen kaçıklığı ve dengesizliğin sebep olduğu titreşimler dönen miller aracılığı ile rulmanlı yataklara aktarılır. Bu çalışmada 1380 d/d sabit devirde dönen bir elektrik motorundan hareket alan yatak ekseni kaçık imal edilmiş bir dönen makine-mil sisteminin eksenel kaçıklığının ve dengesizliğinin titreşime olan etkileri deneysel olarak incelenmiştir. Dönen makine üzerinde 8 adet deney yapılmış ve elde edilen veriler, dört kanallı VIBROTEST 80 model FFT analizi yapabilen veri toplama cihazı ile alınmıştır. Titreşim verilerinin toplam ortalaması, ortalama karekök alma (RMS) yöntemi ile belirlenmiştir. Alınan bu veriler ışığında titreşim değerlerinin tahammül edilebilir sınırlar içinde olup olmadığı değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dengesizlik, Dönen Makine, , Eksen Kaçıklığı, Titreşim

Kaynakça

• [1] Toprak, T.& Belek T. (1991). Endüstriyel Tesislerde Makine Performansının İzlenmesi ve Bilgisayar Destekli Bakım Planlaması. Brüel & Kjaer Teknik Personel Eğitimi Kurs Notları., İTÜ Makina Fakültesi.
• [2] Altuntaş, Ö. (2007). Hava Araçlarında Dönel Makinaların Titreşimi ve Önemi. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• [3] Orhan, S. (2003). Dönen Makinelerde Oluşan Arızalar ve Titreşim İlişkisi. Teknoloji, Yıl 6, sayı 3-4, 41-48.
• [4] Karahan, M. M. F. (2005). Titreşim Analizi ile Makinalarda Arıza Teşhisi. Yüksek Lisans Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• [5] Engür, A. İ. (2007). Kestirimci Bakımda Titreşim Analizi. Mühendis ve Makine, Cilt:48, Sayı: 570.
• [6] Şanverdi, S. (2012). Dönen Makinalarda Sıvı Halkalı Dengeleme Sistemleri: Modelleme ve Analiz. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• [7] Uysal, V.& Morgül, Ö. K. (2015). Dönen makinelerdeki dengesizlik (balanssızlık) arızasının titreşim analizi ve faz açısı yardımıyla teşhisi. SAÜ Fen Bil Der 19. Cilt, 3. Sayı, s. 245-256.
• [8] Kaplan, K., Bayram S., Kuncan M., & Ertunç, H.M. (2012). Otomatik Kontrol Ulusal Toplantısı”, TOK- 2012, 11-13 Ekim, Niğde.
• [9] Kalyoncu, M. (2006). Titreşim Analizi ile Makina Elemanları Arızalarının Belirlenmesi. Mühendis ve Makine, Cilt: 47 Sayı: 552.
• [10] Gohar, R., & Akturk, N. (1998). Vibrations associated with ball bearings. ImechE, 43-64.
• [11] Karadoğan, H., & Belek, T. (1988). Endüstriyel vantilatörlerde uyarıcı dinamik bakım. 3. Ulusal Makina Teorisi Sempozyumu, DEU, İzmir, 94-105.
• [12] Hariharan, V., & Srinivasan, P. (2009). Vibration analysis of misaligned shaftball bearing system. Indian Journal of Science and Technology, 2 No.9, 45-50.
• [13] Xu, M., & Marangonı R.D. (1994). Vibration analysis of a motor-flexible coupling-rotor system subject to misalignment and unbalance, Part I: theoretical model analysis. Journal of Sound and Vibration, 663– 679.
• [15] Köse, K. R. (2003). Makina Arızalarının Belirlenmesinde Titreşim Analizi. Mühendis ve Makine, Cilt:45 Sayı:538.
• [16] Sinha, J.K., Lees A.W., & Friswell M.I. (2004). Estimating unbalance and misalignment of a flexible rotating machine from a single run-down. Journal of Sound and Vibration, 272, 967–989.
• [17] Orhan S. (2002). Rulmanlarla Yataklanmış Dinamik Sistemlerin Titreşim Analizi ile Kestirimci Bakımı. Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• [18] Kalkat, M., & Yiğiter N. (2000). Kütle dengesizliğinden kaynaklanan şaft Mekanik titreşimlerinin yapay sinir ağları ile analizi. Niğde Üniversitesi Mühendislik Bilimler Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, 51-59.
• [19] Kumar, K.B., Diwakar G., & Satynarayana, M. R. S. (2012). Determination of Unbalance in Rotating Machine Using Vibration Signature Analysis. International Journal of Modern Engineering Research (IJMER), 2(5), 3415-342.
• [20] Taghizadeh-Alisaraei A., Ghobadian B., & Tavakoli-Hashjin T, Mohtasebi S.S. (2012). Vibration analysis of a diesel engine using biodiesel and petrodiesel fuel blends. Fuel;102: 414–422.
• [21] Uludamar, E., Tosun E., & Aydın K. (2016). Experimental and regression analysis of noise and vibration of a Compression ignition engine fuelled with various biodiesels. Fuel; 177:326–333.
• [22] Sarıdemir S, 2013, ‘‘The effect of dwell angle on vibration characteristics of camshaft bearing housings’’, Journal of Mechanical Science and Technology; 27 (12):3571-77
• [23] Sarıdemir, S., & Saruhan, H. (2014). Experimental analysis of maximum valve lift effects in cam-follower system for internal combustion engines. Journal of Mechanical Science and Technology; 28 (9): 3443- 3448.
• [24] Sarıdemir, S., Alçelik, N., & Uygur, İ. (2016). Biyodizel-Dizel Yakıt Karışımlarının Motor Titreşimine Olan Etkisinin İncelenmesi. Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi, Cilt: 13, No: 4, (103- 110).
• [25] Analizsimulasyon.com internet sitesi (2019). Dönen Parçaların Titreşim ve Akustik Açıdan İncelenmesi. http://analizsimulasyon.com/donen-parcalarin-titresim-ve-akustik-acidan-incelenmesi/ (29.12.2019).
• [26] Ayan, Ö. A. (2019). Döner Makine Elemanların Titreşim Analizi ile Kestirimci Bakımı. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• [27] Kam, M. (2016). Kriyojenik İşlem Görmüş Millerin Dinamik Davranışlarının Deneysel Analizi. Doktora Tezi, Düzce Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Düzce.
• [28] Esen, İ., Mızrak, C., & Polat, R. (2011). Yuvarlanmalı Yataklarda Eksen Kaçıklığının Rulman Üzerine Etkilerinin İncelenmesi. 15. Ulusal Makine Teorisi Sempozyumu, Niğde Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, 16-18.