Kütüphane Bireysel Çalışma Odaları İçin Bir Tasarım Önerisi: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Örneği

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 39 - 53, 31.05.2023

Merve Buldaç , Turgut Kalay

https://doi.org/10.35193/bseufbd.1129749

Öz

Yaşamla ilgili her türlü eylem için mekân/iç mekân olgusundan bahsetmek mümkündür. Barınma gereksinimiyle ortaya çıkan iç mekân deneyimi, zamanla değişen bireysel ve toplumsal istekler, gereksinimler ve beğeniler doğrultusunda şekil değiştirmeye başlamış, insanların her türlü eylemlerini gerçekleştirebildikleri ve zaman geçirdikleri her alanda iç mekân deneyimi gerçekleşmeye başlamıştır. Bunlardan biri de kütüphane mekânları olmuştur. Farklı türlere sahip olan kütüphane mekânlarından çalışma kapsamında da incelenen üniversite kütüphanelerinin, kullanıcıların uzun süreli gereksinimlerine cevap verebilecek nitelikte mekânlar olmaları en birincil tasarım hedefleri arasında yer almaktadır. Kütüphaneler, güvenli ve sessiz mekânlar olmasının yanında, bilgiye ulaşma noktasında rahat ve kolay olanaklar sunmaktadır. Kütüphane mekânının önemli bölümlerinden biri olan bireysel çalışma odaları, kullanıcılar tarafından sıklıkla tercih edilmektedirler. Fiziksel ve ruhsal anlamda kişiye daha rahat çalışma ve motivasyon ortamı sunabilmesi için, tasarım ölçütleri göz önünde bulundurularak doğru bir kurguyla çözülmeleri önem taşımaktadır. Bu görüşten yola çıkarak çalışmanın örneklem alanını oluşturan Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Şehit Astsubay Ömer Halisdemir Kütüphanesi bireysel çalışma odalarının, kullanıcı üzerinde yarattığı fiziksel ve ruhsal etkilerinin irdelenmesi planlanmaktadır. Araştırmada, katılımcı/gönüllü olan kullanıcılarla birlikte stapel ölçeğine uygun olarak hazırlanmış bir anket çalışması ve yerinde gözlemle fiziksel ve ruhsal etkilerin ölçülmesi ve elde edilen bulgular neticesinde tasarım önerisi geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Öğrencilerin ve akademik personelin çalışmasına imkân tanıyan bireysel çalışma odalarının; iç mekânı oluşturan bileşen ve yapılar üzerinden fiziksel etki değerleri ve kullanıcı üzerinde oluşan algı ve hisler üzerinden ölçülen ruhsal etki değerleri neticesinde olumlu ve olumsuz yönleri ortaya konularak, mevcut düzenin iyileştirilmesi gerekçesiyle bu çalışma yapılmak istenmektedir.

Anahtar Kelimeler

İç Mimarlık, Üniversite Kütüphaneleri, Bireysel Çalışma Odası, Stapel Ölçeği, Tasarım Önerisi

Destekleyen Kurum

Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

2021-05

A Design Proposal for Library Individual Study Rooms: the Case of Kütahya Dumlupınar University

Öz

It is possible to talk about the concept of space/indoor space for all kinds of actions related to life. One of them was the library spaces. Individual study rooms, which are one of the important parts of the library space, are frequently preferred by users. In order to provide a more comfortable working and motivational environment for the person in the physical and spiritual sense, it is important that they are solved with the right setup, taking into account the design criteria. Based on this view, it is planned to examine the physical and mental effects of the individual study rooms of the Kütahya Dumlupınar University Şehit Astsubay Ömer Halisdemir Library, which constitutes the sample area of the study. In the research, it is aimed to measure the physical and mental effects with on-site observation and a questionnaire prepared in accordance with the staple scale, together with the participant/voluntary users, and to develop a design proposal as a result of the findings. Individual study rooms that allow students and academic staff to work; This study is desired to be carried out on the grounds of improving the existing order by revealing the positive and negative aspects as a result of the physical impact values on the components and structures that make up the interior, and the psychological impact values measured on the perception and feelings on the user.

Anahtar Kelimeler

Interior Design, University Libraries, Individual Study Room, Stapel Scale, Design Proposal

Proje Numarası

2021-05

Kaynakça

• Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi: 05.05.2021).
• Aristoteles (1984). Physics, The Complete Works of Aristotle. Jonathan Barnes, (Ed.) Translatedby R. P. Hardieand R. K. Gaye, Princeton, N. J., Princeton University.
• Kılıç, E. (2011). Aristoteles ile Farabi’nin Mekân Anlayışlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı, İstanbul.
• Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi. (I. Ergüden, Çev.) İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Kuban, D. (2016). Mimarlık Kavramları: Tarihsel Perspektif İçinde Mimarlığın Kuramsal Sözlüğüne Giriş. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları.
• Çakmaklı, D. (1992). Bina-Kentsel Çevre İlişkisi. Bina Bilgisi Ders Notu, İstanbul: Yıldız Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Baskı İşliği.
• Gür, Ş. (1996). Mekân Örgütlenmesi. Trabzon: Gür Yayıncılık.
• Kaptan, B. (2001). İç Mekânın Niteliğini Belirleyen Ögelerin Görsellik Kazanmasını Sağlayan Oluşumlar. Anadolu Sanat, 11, Eskişehir.
• Özdemir, İ. (1994). Mimari Mekânın Değerlendirilmesinde Mekân Örgütlenmesi Kavramı: Konutta Yaşama Mekânları. Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Ocak, Trabzon.
• Balkaş, B. (2005). Üniversitelerde Kütüphane Binaları Kullanım Verimliliğinin Yapı Biyolojisi Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hazırlar, M. (2004). Halk Kütüphanelerinde İç Mimari. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, B. (1996). Halk Kütüphanesi Kullanımı Sosyo-Ekonomik Bir Çözümleme. İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği.
• Atılgan, D. (1991). Eğitim ve Kütüphane. Türk Kütüphaneciliği, 5(2), 69-72.
• Suna, Ç. (2006). İlköğretim öğrencilerinin okuma ilgi ve alışkanlıklarının analitik olarak incelenmesi ve değerlendirilmesi (yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Karslı Tuğlu, U., & Özker, S. (2021). Kütüphaneden öğrenme merkezine: Bilgi çağında dönüşümü kütüphane mekânları üzerinden okumak. IDA: International Design and Art Journal, 3(2), 272-283.
• Wilson, L.R. & Tauber, M. (1956). TheUniversity Library; The Organisation, Administration and Functions of Academic Librarians. New York: Columbia University.
• Çelik, A. & Uçak, N. (1993). Üniversite Kütüphaneleri Üzerine. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 10(2), 115-121.
• Çakın, İ. (2000). Üniversitelerimizin bilgiye erişim sorunları ile ulusal akademik ağ ve bilgi merkezi. Bilgi Dünyası, 1(1), 26–41.
• Tamdoğan, O. G. (2009). Bilgi üretiminde yazın ürünleri ve kütüphaneler: Atıfların tespiti ve analizi yoluyla araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 23(2), 254-277.
• Emsen, H.,H., & Örmecioğlu, H., T. (2020). Üniversite Kütüphanelerinin Mekânsal Tasarımının Kullanıcı Üzerindeki Etkisine İlişkin İstatistiki Bir Çalışma: Akdeniz Üniversitesi Merkez Kütüphanesi Örneği. Türk Kütüphaneciliği, 34(2), 187-207.
• Altay Öztürk, M. (2019). Kamusal mekân olarak sağlık bilimleri üniversitesi Antalya eğitim ve araştırma hastanesi genel mekânlarının evrensel tasarım prensipleri ışığında incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Hojjati, S. A. (2019). Evrensel tasarım çerçevesinde bir inceleme: Trabzon Kaşüstü Kanuni Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı, Trabzon.
• Bekar, İ. (2021). Kütüphane İç Mekânlarının Evrensel Tasarım İlkeleri Bağlamında Değerlendirilmesi: Karadeniz Teknik Üniversitesi Faik Ahmet Barutçu Kütüphanesi. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 6(1), 178-194.
• Thompson, G. (1989). Planingand Design of Library Buildings. London: Butterworth Architecture.
• State Library of Queensland Guidelines and Standarts for Queensland Public Libraries-Library Buildings, (1997). State Library of Queensland”, Queensland, https://www.slq.qld.gov.au/alerts (Erişim tarihi: 05.05.2021).
• Küçükcan, B. (2021). Kütüphane Binaları: Bilginin Yönetildiği Mekânları Tasarlamak. Bilgi Merkezlerinde Yönetim I, Hiper Yayın, İstanbul.
• Balanlı, A. & Küçükcan, B. (1995). Üniversite Kütüphanelerinin Tasarımında Çevresel Etmenler. 21. Yüzyılda Üniversite Kütüphanelerimiz Sempozyumu, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Orhan, A. (2001). Yapıların Boyutsal-Biçimsel Özellikleri ile İnsan Sağlığı İlişkisi (basılmamış bilim uzmanlığı tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kandişer, S. (2003). Kütüphanelerde Doğal Aydınlatma Sistemi ve Tasarım Kararlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Konya, A. (1986). Libraries: a design guide. London: Architectural Press.
• Küçükcan, B. (2007). Üniversitelerde Kütüphane Binaları Kullanım Verimliliğinin Yapı Biyolojisi Açısından İncelenmesi. İstanbul: Türk Kütüphaneciler Derneği.
• Edwards, B. & Fisher, B. (2002). Libraries and Learning Resource Centres. Oxford: Architectural Press.
• Bruxvoort, D. (2016). Library as third place: A strategic frame work. SCONUL Focus, 68, 13-14.
• Buldaç, M. (2019). Ceza Yargılamalarında Duruşma Salonlarının Fiziksel ve Ruhsal Değerler Açısından İrdelenmesi ve Türkiye İçin Bir Tasarım Önerisi. Sanatta Yeterlik Tezi, Anadolu Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Eskişehir.
• Örnekleme Teknikleri, https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/12176/mod_resource/content/1/örnekleme%20Teknikleri.pdf (Erişim tarihi: 27.01.2023).