The Role of the Locus of Control in Relationship between Burnout and Work Performance in Municipality Servants

Yıl 2021, , 409 - 426, 31.12.2021

İsa İpçioğlu , Vahit Ökmen

https://doi.org/10.33905/bseusbed.1014123

Öz

In this study, it was aimed to investigate the regulatory role of the locus of control in the effect of burnout of employees in the service branches of municipalities, which are public institutions, on their job performance. Accordingly, the independent variable of the research is "Burnout Level"; the dependent variable of the research is "Job Performance"; the Moderator variable of the research was determined as "Locus of Control". The questionnaire, which is among the data collection tools of quantitative research methods, was used to collect data. The questionnaire form consists of 4 parts. SPSS20 statistical program was used to analyze the data obtained in the study. As a result, it has been determined that personal control situations have a regulatory role in the effect of physical exhaustion levels of municipal employees on job performance. Again, according to models created in the effect of burnout levels of municipal employees on work performance, belief in chance and fatalism has no regulatory effect, unfair world belief has a regulatory effect on the effect of physical exhaustion levels on work performance, and mental exhaustion has an unfair world belief and work performance. It has been determined that unfair world belief does not have a regulatory role.

Anahtar Kelimeler

Burnout, Job Performance, Locus of Control

Belediye Çalışanlarında Tükenmişlik ve İş Performansı İlişkisinde Denetim Odağının Rolü

Öz

Bu araştırmada bir kamu kuruluşu olan belediyelerin hizmet kollarında yer alan çalışanların tükenmişlik durumlarının, iş performansı üzerindeki etkisinde denetim odağının düzenleyici rolünün araştırılması amaçlanmıştır. Buna göre araştırmanın bağımsız değişkeni "Tükenmişlik Düzeyi"; araştırmanın bağımlı değişkeni "İş Performansı"; araştırmanın düzenleyici değişkeni ise "Denetim Odağı" olarak belirlenmiştir. Araştırmada veri toplama amacıyla nicel araştırma yöntemleri veri toplama araçları arasında yer alan anket kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde SPSS.20 istatistik programı kullanılmıştır. Sonuç olarak belediye çalışanlarının fiziksel tükenme düzeylerinin iş performansına etkisinde kişisel kontrol durumlarının düzenleyici rolü olduğu tespit edilmiştir. Yine belediye çalışanlarının tükenmişlik düzeylerinin iş performansı üzerindeki etkisinde oluşturulan modellere göre şansa inanma ve kadercilik durumlarının düzenleyici etkisinin olmadığı, fiziksel tükenme düzeylerinin iş performansı üzerindeki etkisinde adil olmayan dünya inancına sahip olma durumunun düzenleyici etkisinin olduğu, ayrıca zihinsel tükenmenin adil olmayan dünya inancı ile birlikte iş performansına etkisi bulunurken, adil olmayan dünya inancının düzenleyici bir rolünün olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, İş Performansı, Denetim Odağı

Kaynakça

• Ak, B. (2009). Verilerin düzenlenmesi ve gösterimi. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Ahn, T. (2015). Locus of control and turnover. Economic Inquiry, 53 (2), 1350-1365.
• Allen, D. G., & Griffeth, R. W. (1999). Job performance and turnover: A review and integrative multi-route model. Human Resource Management Review, 9 (4), 525-548.
• Arslan, S. (2016). Genç İnsanların Yaşlılığa Dair Bakış Açısının Denetim Odağı ve Dışa Dönük Kişilik Yapısıyla İlişkisinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Aziz, S., & Tariq, N. (2013). Role of organization type, job tenure, and job hierarchy in decisional procrastination and perceived locus of control among executives. Pakistan Journal of Psychological Research, 28 (1), 25-50.
• Bakker, A., Demerouti, E. ve Verbeke, W. (2004). Using the Job Demands– Resources Model to Predict Burnout and Performance. Human Resource Management, 43(1), pp: 83-104.
• Bilgin, A. (2010). Üniversite öğrencilerinin çeşitli değişkenlere ve denetim odağına göre problem çözme beceri algıları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Byrne, B.M. (1992). Investigating causal links to burnout for elementary, intermediate, and secondary teachers. San Francisco, CA: American Educational Research Conference.
• Cemaloğlu, N. ve Şahin D. (2007) Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (2): 465-484.
• Chhabra, B. (2013). Locus of Control as a moderator in the relationship between job satisfaction and organizational commitment: a study of Indian IT Professionals. Organizations and Markets in Emerging Economies, 4 (8), 25-41.
• Coleman, D.F., Irving, G.P., & Cooper, C.L. (1999). Another look at the locus of control-organizational commitment relationship: it depends on the form of commitment. Journal of Organizational Behavior, 20, 995-1001.
• Cordes, C. L., & Daugherty, T. W. (1993). A Review and An Integration of Research on Job Burnout. Academy of Management Review,18 (4), 621-656.
• Çapri, B. (2006). Tükenmişlik Ölçeğinin Türkçe Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 62-77.
• Çöl, G. (2008), Algılanan Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkileri, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9 (1), 35-46.
• Dağ İ. (1991).Rotter'iniç-dış control odağı ölçeğinin (RİDKOÖ) üniversite öğrencileri için güvenirliği ve geçerliği. Psikoloji Dergisi, 7(26):10-16.
• Demerouti, E., Bakker, A., andLeiter, M. (2014). Burnoutand Job Performance: The Moderating Role of Selection, Optimization, and Compensati on Strategies. Journal of Occupational Health Psychology. 19(1), 96-107
• Demirkol, İ. (2006). Avukatlarda İş Doyumu, Tükenmişlik ve Denetim Odağının Bazı Demografik Değişkenler Bağlamında İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Mersin: Mersin Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Derelioğlu, Y. (2004). Üniversite Öğrencilerinde Eleştirel Düşünme ile Denetim Odağı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Dibekoğlu, Z. (2006). Okul Yöneticilerinin Denetim Odaklarına Göre Tükenmişlik Düzeyleri (Sakarya İli Örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Sakarya Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Ertan, H. (2008). Örgütsel bağlılık, iş motivasyonu ve iş performansı arasındaki ilişki: Antalya'da beş yıldızlı otel işletmelerinde bir inceleme. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Friedman, N., Geiger, D., & Goldsmith, M. (1997). Bayesian network classifiers. Mach Learn 29, 131–163.
• Haye, K. M., Swearer S. M., Brey, K. M. & Turner, R. K. (2003). Examining locus of control and aggression along the bully/victim continuum. Annual meeting of American Psychological Association, Toronto, Canada.
• Kır, A. (2018). Örgütsel sessizlik, tükenmişlik sendromu ve çalışan performansı ilişkisi,(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Kirkman, B.L.,& Rosen, B. (1999). Beyond self-management: antecedents and consequences of teamempowerment. Academy of Management Journal. 42 (1), 58-74.
• Kram, K. E. 1996. A relational approach to career development. In D. T. Hall (Ed.), The career is dead-long living the career: A relational approach to careers.
• Kutanis, R.Ö. ve Karakiraz, A. (2013) Akademisyenlerde Tükenmişliğin Kopenhag Tükenmişlik Envanteri (CBI) ile Ölçülmesi: Bir Devlet Üniversitesi Örneği. İşletme Bilimi Dergisi, 1 (2), 13-30.
• Kyriacou, C. (1987). Teacher stress and burnout: An international review. Educational research, 29 (2), 146-152.
• Lunenburg, F. C., & Cadavid, V. (1992). Locus of control, pupil control ideology, and dimensions of teacher burnout. Journal of Instructional Psychology, 19 (1), 13.
• Maslach, C., Schaufeli, W. B., & Leiter, M. P. (2001). Job Burnout. Annual Review of Psychology (52), 397- 422.
• Mazur, P. J., & Lynch, M. D. (1989). Differential impact of administrative, organizational, and personality factors on teacher burnout. Teaching and Teacher Education, 5(4), 337-353.
• McIntyre, T. C. (1984). The relationship between locus of control and teacher burnout. British Journal of Educational Psychology, 54(2), 235-238.
• Mowday, R. T. (1984). Strategies for adapting to high rates of employee turnover. Human resource management, 23(4), 365-380.
• Ören, N. (1991). Denetim odağı ve kendini kabul arasındaki ilişkiler. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1 (2), 20-28.
• Öztürk, H. (2014). İstanbul’daki Özel Hastanelerde Çalışan Hemşirelerin Mobbing ve Tükenmişlik Sendromu Düzeylerinin Tespitine Yönelik Bir Araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İstanbul.
• Pines, A., & Aronson, E. (1988). Career burnout: Causes and cures. Free press.
• Sigler, T. H., Pearson, C. M. (2000). Creating an Empowering Culture: Examining the Relationship Between Organizational Culture and Perceptions of Empowerment. Journal of Quality Management, 5, 27-52.
• Steptoe, A., & Wardle, J. (2001). Locus of control and health behaviour revisited: a multivariate analysis of young adults from 18 countries. British Journal of Psychology, 92 (4), 659-672.
• Tatlıcı, M., & Kirimoğlu, H. (2008). Atletizm Antrenörlerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 34-47.
• Taycan O, Kutlu L., Çimen S., & Aydın N. (2006). Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde Depresyon ve Tükenmişlik Düzeyinin Sosyodemografik Özelliklerle İlişkisi, Anatolian Journal of Pschiatry, 7, 100-108.
• Taylor, M. (2010). Does locus of control predict young adult conflict strategies with superiors? An examination of control orientation and the organizational communication conflict instrument. North American Journal of Psychology, 12 (3), 445-458.
• Tükel, R., & Gök, Ş. (1996). Kontrol Odağının Yaş, Anksiyete ve Depresyon ile İlişkisi, Türk Psikiyatri Dergisi, 7 (1), 11-16.
• Tümkaya, S. (2000). İlkokul Öğretmenlerindeki Denetim Odağı ve Tükenmişlikle İlişkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (8), 61-68.
• Van Scotter, J. R. (2000). Relationships of task performance and contextual performance with turnover, job satisfaction, and affective commitment. Human resource management review, 10 (1), 79-95.
• VanderZee, K. I., Buunk, B. P., & Sanderman, R. (1997). Social support, locus of control, and psychological well‐being. Journal of Applied Social Psychology, 27 (20), 1842-1859.
• Young, K. M., & Cooper, C. L. (1995). Occupational stress in the ambulance service: a diagnostic study. Journal of Managerial Psychology. 10 (3), 29-36.