Investigation of the values and architectural features for the protection of Bilecik İlyasbey/Yarhisar Village

Yıl 2020, , 309 - 341, 30.12.2020

Gizem Kuçak Toprak

https://doi.org/10.33905/bseusbed.785179

Öz

Mimarlık kültürel değişimlerin, dönüşümlerin, gelişmelerin takip edilebilmesi açısından önemli araçlardan biridir. Bu nedenle mimari öğelerin, kentlerin korunması ve yaşatılması bilgilerin aktarılması ve üzerine yeni bilgilerin konması ile ileriye götürülerek yaşatılması açısından oldukça önemlidir. Bu çalışma, Türk Evi ve kırsal mimari özellikleri açısından önemli değerlere sahip olduğu fark edilen Bilecik İlyasbey/Yarhisar Köyü’nün korunması, yaşatılması için değerlerinin ve mimari özelliklerinin ortaya çıkarılmasını hedeflemektedir. İlyasbey/Yarhisar Köyü’nün konu edilmesinin en temel sebepleri; İlyasbey/Yarhisar Bucağı’nın merkezi olan köyün geçmişte Osmanlı Dönemi’nde Ertuğrul Sancağı’na bağlı Yarhisar Nahiyesi’nin 1915 yılında merkezi olması; tarihsel süreçte tanıklık ettiği olaylar; doğal güzellikleri; üretim alanlarının verimliliğinin devam ediyor olması ve kırsal ve konut mimarisi açısında Türk Mimarisinin özelliklerini ve önemli örneklerini barındırıyor olmasıdır. İlyasbey/Yarhisar Köy’ü kırsal mimarisi ve konut yapıları üzerinde detaylı kuramsal ve alan çalışması gerçekleştirilmiş ve köyün tarihi, coğrafyası, demografik yapısı, kültürel özellikleri ile birlikte şekillenen, Türk Evi ile olan bağlantısı çözümlenmiştir. Bu bağlantının köyün devamlılığı, sürdürülebilirliği için katkı sunması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilecik, İlyasbey Village, Turkish House, Rural Architecture

İlyasbey/Yarhisar Köyü’nün (Bilecik) Değerleri Ve Kırsal Mimari Özellikleri

Öz

Mimarlık kültürel değişimlerin, dönüşümlerin, gelişmelerin takip edilebilmesi açısından önemli araçlardan biridir. Bu nedenle mimari öğelerin, kentlerin korunması ve yaşatılması bilgilerin aktarılması ve üzerine yeni bilgilerin konması ile ileriye götürülerek yaşatılması açısından oldukça önemlidir. Bu çalışma, Türk Evi ve kırsal mimari özellikleri açısından önemli değerlere sahip olduğu fark edilen Bilecik İlyasbey/Yarhisar Köyü’nün korunması, yaşatılması için değerlerinin ve mimari özelliklerinin ortaya çıkarılmasını hedeflemektedir. İlyasbey/Yarhisar Köyü’nün konu edilmesinin en temel sebepleri; İlyasbey/Yarhisar Bucağı’nın merkezi olan köyün geçmişte Osmanlı Dönemi’nde Ertuğrul Sancağı’na bağlı Yarhisar Nahiyesi’nin 1915 yılında merkezi olması; tarihsel süreçte tanıklık ettiği olaylar; doğal güzellikleri; üretim alanlarının verimliliğinin devam ediyor olması ve kırsal ve konut mimarisi açısında Türk Mimarisinin özelliklerini ve önemli örneklerini barındırıyor olmasıdır. İlyasbey/Yarhisar Köy’ü kırsal mimarisi ve konut yapıları üzerinde detaylı kuramsal ve alan çalışması gerçekleştirilmiş ve köyün tarihi, coğrafyası, demografik yapısı, kültürel özellikleri ile birlikte şekillenen, Türk Evi ile olan bağlantısı çözümlenmiştir. Bu bağlantının köyün devamlılığı, sürdürülebilirliği için katkı sunması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilecik, İlyasbey/Yarhisar Köyü, Türk evi, kırsal mimari

Kaynakça

• Aran, K. (2000). Barınaktan Öte: Anadolu’da Kır Yapıları. Tepe Mimarlık Kültürü Merkezi.
• Aşıkpaşazade, 1400-, Haz: Yavuz, K., & Saraç, M. A. Y. (2007). Osmanoğulları’nın Tarihi : Tevarih-i Al-i Osman. Gökkubbe.
• Atsız, H. N. (2012). Aşıkpaşaoğlu Tarihi. Ötüken Neşriyat.
• ATASE Arşivleri. (n.d.). İSH. Kol. K:661, G:63, B:63-1; ATBD, C.41, B:2304:165-166.
• Baykara, T. (1988). Anadolu’nun Tarihi Coğrafyasına Giriş. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Bektaş, C. (2007). Türk Evi. 30-46, 143-149, Bileşim Yayınları.
• Bilecik Belediyesi. (2019). Kurtuluş Savaşı Sonrası Bilecik.
• Bilecik Valilik İl Özel İdaresi. (n.d.). İlyasbey/Yarhisar Köyü Kadostro Haritası.
• Bilgin, T. (2015). Milli Mücadele Döneminde Bilecik (1st ed.). Bilecik Şeyh Edibali Üniversitesi Yayınları.
• Çekül Vakfı. (2012). Anadolu’da Kırsal Mimarlık.Çekül Vakfı, İstanbul.
• Demiryürek, H. (2015). Ertuğrul Sancağı. Bilecik Şeyh Edibali Üniversitesi Yayınları.
• Devecioğlu, C. (1993). İstiklal Savaşında Bilecik, Yayınlanmamış Hatıra.
• Emecen, F. (n.d.). BİLECİK . TDV İslâm Ansiklopedisi. Retrieved June 2, 2020, from https://islamansiklopedisi.org.tr/bilecik.
• Eskişehir Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü. (n.d.-a). İlyasbey Köyü Cami Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon Raporu.
• Eskişehir Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü. (n.d.-b). İlyasbey Köyü Hamamı Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon Raporu.
• Güler, T. (2014). Orhun’dan Tuna’ya Uluğ Türkler (1st ed.). Ötüken Neşriyat.
• Güney, N. (1935). Bilecik Tarih ve Coğrafya Etüdü.
• Kağıtçıbaşı, E., & Yaşar, E. (2006). Bursa’nın Ekonomik Tarihi (1326-1900). Bursa Ticaret ve Sanayi Odası.
• Kuban, D. (1995). Türk Hayatlı Evi. Mısırlı Matbaacılık A.Ş.
• Özcan, M. (2003). Tarih Işığında Yunan Mezalimi. IQ Yayıncılık.
• Pitcher, D. E. (2019). Osmanlı İmparatorluğu’nun Tarihsel Coğrafyası (çev. BAhar Tırkancı) (5. Baskı). Yapı Kredi Yayınları.
• Ramsay, W. M. (1887). The Cities and Bishoprics of Phrygia. The Journal of Hellenic Studies, 8, 461–519. https://doi.org/10.2307/623488.
• T.C. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı. (1310). Belge No: DH.MKT.1310.N.29.
• T.C. Başbakanlık Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı. (1341). Belge: HRT.h., 1083.
• T.C. Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Daire Başkanlığı. (n.d.). BOA, DH. EUM. KLU. 15/73. Retrieved June 16, 2020, from https://katalog.devletarsivleri.gov.tr/Sayfalar/eSatis/BelgeGoster.aspx?. ItemId=20719394&Hash=EDEC9C5F2EE88AFEF18CE3B36BAA726CFFF0B08154CCFAEC92C90B1C57BB3FE6&Mi=2&A=2.
• T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Bilecik İl Tarım ve Orman Müdürlüğü. (2020). Coğrafi Yapı. https://bilecik.tarimorman.gov.tr/Sayfalar/Detay.aspx?SayfaId=34.
• TBMM Kütüphanesi Açık Erişim Koleksiyonu. (1310). Hüdavendigar Vilayet Salnamesi.
• TBMM Kütüphanesi Açık Erişim Koleksiyonu. (1921). TBMM ZC. C.7, D.1, İç.1, 10 Ocak, 1921:247.
• Tuğlacı, P. (1985). Osmanlı Şehirleri. Milliyet Yayınları.
• TUİK. (n.d.). Bilecik İlyasbey Köyü Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. Retrieved July 22, 2020, from https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr.
• Umar, B. (1993). Türkiye’deki Tarihsel Adlar. İnkılarp Kitabevi.
• Umar, B. (1999). İlkçağda Türkiye Halkı (1st ed.). İnkılarp Kitabevi.