REFLECTIONS FROM THE DIVAN OF A KALENDERI POET

Yıl 2016, Cilt: 1 Sayı: 1, 58 - 70, 30.12.2016

Orhan Kılıçarslan

Öz

In the tradition of classical literature, poets created a great deal of literary works.
The environment in which poets live, their emotions, thoughts and even their
affiliations influenced their literary works as well as poetic power of poets. The
sayings on Kalandar philosophy in many parts of the Divan of Hayâlî Bey, who
was close to Kanuni for a long period of time, a sultan affiliated to Sunnite
doctrine strictly, enable the interpretation of his affiliation and world of thought
to have a significant place.
This study examines the reflections of the philosophy Hayali Bey, one of the
leading poets of the 16th century based on his Divan and literary works. Kalandar
elements found in the poems of this great 16th century poet have been
reinterpreted

Anahtar Kelimeler

Hayâlî Bey, Kalandars, Divan, the 16th Century

KALENDERİ BİR ŞAİRİN DİVANI‟NDAN YANSIMALAR

Öz

Klasik edebiyat geleneği içerisinde şairler pek çok eserler vücuda getirmişlerdir. Şairlerin şiir kudreti kadar içinde bulundukları çevre ve sahip oldukları duygu ve düşünce dünyası, mensubiyetleri de onların sanatı üzerinde etkili olmuştur. Kanuni gibi Sünni akideye sıkı sıkıya bağlı bir padişahın yakın çevresinde uzun yıllar bulunan şairlerden olan Hayâlî Bey ve onun Divan’ının pek çok yerinde geçen Kalenderî öğretiye ilişkin söyleyişler, onun sahip olduğu mensubiyet ve düşünce dünyasının yorumlanmasını daha önemli bir noktaya taşımıştır.

Bu makalede 16. yüzyıl içerisinde önde gelen şairlerden olan Hayâlî Bey, Divan’ı ve edebiyat kaynaklarında geçen bilgiler çerçevesinde mensup olduğu meşrebin şiire yansımaları üzerinden bir değerlendirme gerçekleştirilmiş, Divan’da tespit edilen unsurlar çerçevesinde 16. yüzyılın bu büyük şairinin şiirlerinde yer alan Kalenderî unsurların yeni yorumları yapılmıştır

Anahtar Kelimeler

Hayâlî Bey, Kalenderîlik, Dîvân, 16. yüzyıl

Kaynakça

• AKALIN, Ş.H. (2009). Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• AYVERDİ, Z. İ. (2011). Kubbealtı Lügatı. İstanbul: Kubbealtı Vakfı Yayınları.
• AZAMAT, N. (1988). “Kalenderîyye ”, TDVİA, c. 4, İstanbul: Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları
• CEBECİOĞLU, E. (1997). Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü. Ankara: Rehber Yayınları.
• ÇAĞRICI, M. (2001). ‘’Kanaat’’. TDVİA. (c.24). İstanbul: Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• ÇAVUŞOĞLU, M, TANYERİ, M. A. (1981). Hayretî Dîvan, Tenkidli Basım, İstanbul.
• DEVELLİOĞLU, F. (2013). Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lügat, İstanbul: Aydın Kitabevi.
• GÖLPINARLI, A. (1997). Türkiye’de Mezhepler ve Tarikatler. İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• GÖLPINARLI, A. (t.y). ‘’Kalenderiye’’. TA, XXI, 157-161.
• HUART, CL. (1977). ‘’Kalenderiye’’. İslam Ansiklopedisi, İstanbul: MEB Yayınları, 6, 128-129.
• KILIÇ, F. (2010). Âşık Çelebi Meşairü’ş-şuarâ, İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yayınları.
• OCAK, A. Y. (1999). Osmanlı İmparatorluğu'nda Marjinal Sûfilik: Kalenderîler (XIV-XVII. Yüzyıllar), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• PARLATIR, İ. (2006). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Ankara: Yargı Yayınevi.
• Şemsettin Sami. (2007). Kamus-ı Türki, İstanbul, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• ŞENTÜRK, A. A. (2015). Manzum Metinler Işığında Bir Kalender Dervişinin Profili, Turkish Studies Academic Journal, Volume 10 Issue 8, Ankara.
• TARLAN, A. N. (1945). Hayâlî Bey Divanı, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.