The Examination of Differences in Tax Ethics, Tax Perception and Tax Awareness of High School Students With and Without Accounting and Finance Education: A Research Sample

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 54 - 67, 30.06.2020

Fatih Özcan Nermin Akyel

https://doi.org/10.33905/bseusbed.709290

Öz

Citizens having tax morality, positive tax perception and tax awareness will make it easier for the government to collect taxes and will avert tax evading. The fact that high school students who have received accounting and finance education are both taxpayer candidates and professional accountant candidates who play an active role in the taxation process also make these students' level of tax morality, tax perception and tax awareness important as well. The purpose of this study is to reveal the differences in tax morality, tax perception and tax awareness of high school students who are trained in accounting and finance and high school students who do not receive accounting and finance education. To obtain the data, face-to-face survey method was used and discriminant analysis were carried out to determine the students' tax morality, tax perception and tax awareness differences.As a result of the analysis, it was determined that there was no significant difference between high school students who received accounting education and high school students who did not receive accounting education in terms of tax morality, tax perception and tax awareness. . It is concluded that accounting and finance education in high schools does not have a contribution on tax morality, tax perception and raising tax awareness.

Muhasebe ve Finansman Eğitimi Alan ve Almayan Lise Öğrencilerinin Vergi Ahlâkı, Vergi Algısı ve Vergi Bilinci Farklılıklarının İncelenmesi: Bir Uygulama Örneği

Öz

Vatandaşların vergi ahlâkına, olumlu vergi algısına ve vergi bilincine sahip olmaları devletin vergi toplamasını kolaylaştıracak ve vergi kaçırmanın önüne geçecektir. Muhasebe eğitimi alan lise öğrencilerinin hem vergi mükellefi adayı hem de vergilendirme sürecinde etkin rol oynayan muhasebe meslek mensubu adayı olması, bu öğrencilerin vergi ahlâkı, vergi algısı ve vergi bilinci düzeylerini ayrıca önemli kılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, muhasebe ve finansman alanında eğitim alan lise öğrencileriyle muhasebe ve finansman eğitimi almayan lise öğrencilerinin vergi ahlâkı, vergi algısı ve vergi bilinci farklılıklarını ortaya koymaktır. Araştırmanın örneklemini, Kocaeli ili Gebze ilçesindeki dört lisede eğitim gören 721 öğrenci oluşturmaktadır. Bu liselerden ikisinde muhasebe eğitimi verilmekte, diğer ikisinde muhasebe eğitimi verilmemektedir. Verilerin elde edilmesi için yüz yüze anket yöntemi kullanılmış ve SPSS 22.0 istatistik programıyla elde edilen veriler analiz edilmiştir. Öğrencilerin vergi ahlâkı, vergi algısı ve vergi bilinci farklılıklarını tespit etmek için, “Bağımsız Örneklem T Testi” ve “Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA)” kullanılmıştır. Yapılan analizlerin sonucunda, muhasebe eğitimi alan lise öğrencileriyle muhasebe eğitimi almayan lise öğrencileri arasında vergi ahlâkı, vergi algısı ve vergi bilinci bakımından anlamlı farklılıklar olmadığı tespit edilmiştir. Liselerde verilen muhasebe eğitiminin, vergi ahlâkı, vergi algısı ve vergi bilincine olumlu katkısının olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vergi Algısı, Vergi Ahlâkı, Vergi Bilinci, Muhasebe Eğitimi, Lise

Kaynakça

• Akdoğan, Abdurrahman (2011) Kamu Maliyesi, 11. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Dura, İsmail Hakkı (2019) “Vergi Bilinci Nedir, Nelerden Etkilenir?”, Vergi Sorunları Dergisi, http://www.vergisorunlari.com.tr/yazi/i-hakki-dura/vergi-bilinci-nedir-nelerden-etkilenir/137 [Erişim Tarihi: 09.03.2020].
• Edizdoğan, Nihat ve diğerleri (2013) Kamu Maliyesi, 5. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Erge, Sultan (2016) “Vergi Bilinci ve Vergi Ahlâkı; Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Lise ve Ön Lisans Öğrencileri Üzerinde Nitel Bir Çalışma”. Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 12, ss. 232-244.
• Gebze İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü (2020) http://gebze.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_03/15111532_2018-2019_sayYsal_bilgiler_2.pdf [Erişim Tarihi: 10.03.2020]. Gelirler İdaresi Başkanlığı (GİB) (2019) “Tablo: 1 Genel Bütçe Gelirleri Tahsilatı (1923- 2018)” https://www.gib.gov.tr/fileadmin/user_upload/VI/GBG/Tablo_1.xls.htm [Erişim Tarihi: 08.03.2020].
• Gür, Esra (2019) Ortaöğretim Öğrencilerinde Vergi Bilinci ve Vergi Ahlâkı: Bingöl İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• IBM (2020) “ANOVA Seçenekleri” https://www.ibm.com/support/knowledgecenter/tr/SSEP7J_10.1.1/com.ibm.swg.ba.cognos.ug_cr_rptstd.10.1.1.doc/c_id_obj_anova.html [Erişim Tarihi: 12.03.2020].
• Karaca, Rukiye (2015) Vergi Bilinci ve Vergi Algısı: Kütahya İlinde İlköğretim Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Karacan, Can İlker (2019) Ön Lisans Öğrencilerinin Vergiye Bakışı ve Vergi Bilinç Düzeyi: Sakarya İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Karaot, Ali (2010) İlköğretim Çağındaki Öğrencilerin Vergi Bilinç Düzeyi; İzmir İli Aliağa İlçesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Kumbaşlı, Ensar (2016) Vergi Bilinci ve Vergi Ahlâkının Gelişmesinde Maliye Bölümü Eğitiminin Rolü. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Mesleki Eğitim ve Öğretim Sistemini Güçlendirme Projesi (MEGEP) (2020) “Haftalık Ders Çizelgeleri ve Öğretim Programları”, http://www.megep.meb.gov.tr/?page=ogretimProgramlari [Erişim Tarihi: 08.03.2020].
• Sürmen, Yusuf (1992) “Vergi Bilincinin Geliştirilmesinde Muhasebecinin Rolü”. Sayıştay Dergisi, 7, ss. 25-29.
• Taytak, Mustafa (2010) “İlköğretim II. Kademe Öğrencilerinde Vergi Bilincinin Tespiti: Ampirik Bir Araştırma”. Maliye Dergisi, 158, ss.496-512.
• Taytak, Mustafa (2016) “Vergi Kültürünü Belirleyen Faktörler ve Mükelleflerin Demografik Özelliklerinin Vergi Kültürü Üzerindeki Etkisi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5.7, ss.1933-1957.
• Türk Dil Kurumu (TDK) Sözlükleri (2020). https://sozluk.gov.tr/?kelime=
• Yıldız, Gülşah ve Bakır, Zeynep (2019) “Lise Öğrencelerine Yönelik Vergi Bilinci: Eskişehir Örneği”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 6.4, ss. 294-307