İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Mülteci Akranlarının Sorunlarına Yönelik Algılarının Öğrenci Resimleriyle İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 348 - 365, 31.12.2021

Feyza Karataş , Salih Ceylan

https://doi.org/10.33905/bseusbed.950758

Öz

Bu araştırmada ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin, sınıflarındaki mülteci akranlarının sorunlarına yönelik farkındalık düzeyleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim (fenomenoloji) deseni kapsamında yürütülmüştür. Çalışma grubunu 2018-2019 eğitim öğretim yılı Burdur ili merkez ilçede bulunan ikisinin yüksek sosyoekonomik düzeyli, ikisinin düşük sosyoekonomik düzeyli olduğu düşünülen dört farklı ilkokulda okuyan ve sınıfında mülteci akranları bulunan 21’i kız, 29’u erkek toplam 50 ilkokul dördüncü sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Veriler öğrencilerin çizdiği resimlerle toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucu tema ve kodlar içeren bir tablo oluşturulmuştur. Ayrıca araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetine göre ve okudukları okulların sosyoekonomik düzeyine göre iki farklı tablo daha oluşturulmuştur. Araştırmanın sonucunda çoğunlukla savaş ve göç konulu resimler çizildiği görülmüştür. Genellikle mültecilerin sığındıkları ülkelerde refaha kavuştukları bunun yanı sıra uyum problemleri de yaşadıkları resmedilmiştir. Erkek öğrencilerin resimlerinde savaş, ölüm ve esaret tasviri daha fazla yer alırken kız öğrencilerin resimlerinde sığındıkları ülkede refah içinde yaşayan mülteciler ve barış tasvirleri daha fazladır. Üst sosyoekonomik düzeyli okullarda okuyan öğrencilerin resimlerinde özgürlük, çaresizlik, korku, zorbalık, önyargı, sağlık, modernite, geri kalmışlık, temizlik, pislik ve beslenme problemi ile karşılaşılmış, alt sosyoekonomik düzeyli okullarda okuyan öğrencilerin resimlerinde ise kıyafet yardımı, aile kaybı, özlem, onay, kısıtlanma, ceza ve iletişim problemi ile karşılaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Mülteci Çocuklar, Mülteci Çocukların Sorunları, Çocuk Resimleri

Investigation of Primary School 4th Grade Students' Perceptions of the Problems of Their Refugee Peers by Considering Student Drawings

Öz

In this research, the awareness levels of the students in the fourth grade of primary school towards the problems of their refugee peers were tried to be revealed. The research was conducted within the scope of phenomenological pattern which is one of the qualitative research methods. The study group consists of 50 primary school fourth grade students, 21 females and 29 males, who have refugee peers in their class in four different primary schools, two of them are thought to be high socioeconomic status and two of them are thought to be low socioeconomic status, in the 2018-2019 academic year in the central district of Burdur province. The data were collected in using drawings of students. Content analysis was used for data analysis. As a result of the analysis of the data, a table with themes and codes was created. In addition, two different tables were created according to the gender of the students participating in the research and the socioeconomic level of the schools they study. As a result of the research, it was seen that pictures were drawn mostly about war and migration. Generally, refugees are portrayed as having prosperity in their countries of refuge, as well as adaptation problems. In the paintings of male students, the depiction of war, death and bondage is more, while in the paintings of female students, there are more depictions of refugees living in prosperity in the country of refuge and peace. In the pictures of students studying in high socioeconomic level schools were encountered the problems of freedom, helplessness, fear, bullying, prejudice, health, modernity, backwardness, cleanliness, scum and nutrition and in the pictures of students studying in low socioeconomic level schools were encountered clothing aid, family loss, longing, approval, restraint, punishment and communication problems.

Anahtar Kelimeler

Child, Children Drawings, Problems of Refugee Children, Refugee Children

Kaynakça

• Acun, İ., Tarman, B. ve Dinç, E. (Ed.). (2014). İnternet destekli etkin insan hakları demokrasi ve vatandaşlık eğitimi. Pegem Akademi.
• Akgül, M. Ş. (2018). İlkokul 3. ve 4. sınıf öğrencilerinin çocuk hakları konusundaki bilinç düzeylerinin belirlenmesi: bir ölçek geliştirme çalışması (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Akın, S. (2017). Geyikli park. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Akpınar, T. (2017). Türkiye’deki Suriyeli mülteci çocukların ve kadınların sosyal politika bağlamında yaşadıkları sorunlar. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), 16-29.
• Akyüz, E. (2010). Çocuk hukuku. Pegem Akademi.
• Ardıç Çobaner, A. (2015). Çocuk hakları bağlamında Suriyeli mülteci çocukların haberlerde temsili. Marmara İletişim Dergisi, 24, 27-54. doi: 10.17829/midr.20152419996
• Balta, E. E., (2018). Çocuk kitaplarında mülteciler ve kültürleşme stratejileri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(2), 487-498.
• Buyurgan, S. ve Usal, Y. (2018). Türkiye’de yaşayan Suriyeli ilkokul öğrencilerinin “savaş” kavramına yönelik resimlerinin analizi. International Journal of Social Science, 68, 41-54. doi: http://dx.doi.org/10.9761/JASSS7622
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E. ve Akgün, Ö. E. (2012). Örnekleme yöntemleri. https://scholar.google.com.tr/scholar?q=nitel+ara%C5%9Ft%C4%B1rmalarda+%C3%B6rnekleme+y%C3%B6ntemleri&hl=tr&as_sdt=0&as_vis=1&oi=scholart adresinden 16.10.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Demirel, Ş., Çeçen, M. A., Seven, S., Tozlu, N. ve Uludağ, M. E. (2010). Edebi metinlerle çocuk edebiyatı. Pegem Akademi.
• Gümüşten, D. (2017). Mülteci çocukların eğitimi ve uyumlarına yönelik yapılan müdahale programları üzerine bir derleme. Nesne Psikoloji Dergisi, 5(10), 247-264. doi: 10.7816/nesne-05-10-03
• Karaman Kepenekçi, Y. (2008). Eğitimciler için insan hakları ve vatandaşlık. Ekinoks Yayınevi.
• Köksal, H. (Ed.). (2012). Yenilikçi tarih öğretimi etkinlik örnekleri. Harf Eğitim Yayıncılığı.
• MEB. (2018). İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersi öğretim programı (ilkokul 4. sınıf). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Mol, S. (2018). Okul öncesi dönemdeki çocukların doğa algılarının resimler yoluyla incelenmesi (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Nas, R. (2006). Çocuk insandır (çocuk eğitimi). Ezgi Kitabevi Yayınları.
• Nayır, F. ve Karaman Kepenekçi, Y. (2011). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında çocukların katılım hakları. http://ilkogretim-online.org.tr sayfasından erişilmiştir, 10(1), 160-168.
• Şahin, S. ve Polat, O. (2012). Türkiye’de ve dünyadaki gelişmiş ülkelerde çocuk katılım hakkı algısının ve uygulamalarının karşılaştırılması. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 4(1), 275-282.
• Şimşek, T. (2007). Çocuk edebiyatı. Suna Yayınları. TDK. Güncel sözlük.
• UNHCR. (2019a). Türkiye: kilit veriler ve sayılar. https://www.unhcr.org/tr/unhcr-turkiye-istatistikleri adresinden 26.04.2019 tarihinde erişilmiştir.
• UNHCR. (2019b). Türkiye’deki mülteci ve sığınmacılar. https://www.unhcr.org/tr/turkiyedeki-multeciler-ve-siginmacilar adresinden 26.04.2019 tarihinde erişilmiştir.
• UNHCR. (2019c). Türkiye’de UNCHR. https://www.unhcr.org/tr/turkiyede-unhcr adresinden 26.04.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Yavuzer, H. (2011). Resimleriyle çocuk. Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.