Hayat-Dışı Sigorta Şirketlerinin Performanslarının CRITIC Tabanlı MARCOS Yöntemi ile Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 70 - 83, 30.06.2022

Gözde Koca , Mimar Sinan Bingöl

https://doi.org/10.33905/bseusbed.1106188

Cited By: 7

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’de hayat dışı branşta yer alan 26 sigorta şirketinin performansları Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemlerinden olan CRITIC ve MARCOS yöntemleri ile 2016-2020 yılları arasında incelenmiştir. Sigorta şirketlerinin piyasa performansları FİNNET veri tabanından alınan finansal göstergelerle (personel giderleri, yazılan primler, özsermaye, toplam aktifler, ödenen tazminat ve teknik karşılıklar) değerlendirilmiştir. CRITIC yöntemi ile ele alınan finansal göstergeler ağırlıklandırılmış, MARCOS yöntemi ile ise sigorta şirketlerinin performansları değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonucunda, en önemli finansal gösterge “ödenen tazminat ve teknik karşılıklar” olarak belirlenmiştir. Ele alınan yedi yıl içerisinde en yüksek performans gösteren ilk üç şirket, Allianz Sigorta AŞ, Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketi, Euler Hermes Sigorta AŞ olup; en düşük performans gösteren son üç şirket ise Gulf Sigorta AŞ, Unico Sigorta AŞ, Generali Sigorta AŞ’dir. Elde edilen sonuçlar, şirketlerin sektörel payları ile tutarlılık göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

CRITIC, MARCOS, Performans Sıralama, Hayat Dışı Sigortacılık, Çok Kriterli Karar Verme.

Evaluation of the Performances of Non-Life Insurance Companies with the CRITIC Based MARCOS Method

Öz

In this study, the performances of 26 insurance companies in the non-life branch in Turkey were examined between 2016 and 2020 with the CRITIC and MARCOS methods, which are among the Multi-Criteria Decision Making (MCDM) methods. Market performances of insurance companies are evaluated with financial indicators (personnel expenses, written premiums, equity, total assets, paid compensation and technical provisions) taken from the FINNET database. Financial indicators handled with the CRITIC method were weighted, and the performances of insurance companies were evaluated with the MARCOS method. As a result of the study, the most important financial indicator was determined as “compensation paid and technical provisions.” The top three companies with the highest performance in the seven years discussed are Allianz Sigorta AŞ, Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketi, Euler Hermes Sigorta AŞ; the last three companies with the lowest performance are Gulf Sigorta AŞ, Unico Sigorta AŞ, and Generali Sigorta AŞ. The results obtained are consistent with the sectoral shares of the companies.

Anahtar Kelimeler

CRITIC, MARCOS, Performance Ranking, Non-Life Insurance, Multi-Criteria Decision Making.

Kaynakça

• Acar, M. (2019). Finansal Performansın Belirlenmesinde ve Sıralanmasında Topsis Çok Kriterli Karar Verme Yönteminin Kullanılması: Bist Sigorta Şirketleri Uygulaması. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11 (21), 136-162.
• Akyüz, G., Tosun, Ö., & Aka, S. (2020). Performance Evaluation of Non-Life Insurance Companies with Best-Worst Method and Topsis. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 16 (1), 108-125.
• Akyüz, Y., & Kaya, Z. (2013). Türkiye'de Hayat Dışı ve Hayat/Emeklilik Sigorta Sektörünün Finansal Performans Analiz ve Değerlendirilmesi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13 (26), 355-371.
• Ali, J. (2021). A novel score function-based CRITIC-MARCOS method with spherical fuzzy information. Computational and Applied Mathematics, 40 (8), 1-27.
• Altan, İ. M., & Yıldırım, M. (2019). Sigorta Sektörünün Hayat Dışı Branşının Finansal ve Teknik Performanslarının Analizi. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 4 (7), 36-46.
• Altan, M. S. (2010). Türk sigortacılık sektöründe etkinlik: Veri zarflama analizi yöntemi ile bir uygulama. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (1), 185-204.
• Arsu, T., & Ayçin, E. (2021). Evaluation of OECD Countries with Multi-Criteria Decision-Making Methods in terms of Economic, Social and Environmental Aspects. Operational Research in Engineering Sciences: Theory and Applications, 4 (2), 55-78.
• Aydın, Y. (2019). Türkiye'de hayat\emeklilik sigorta sektörünün finansal performans analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (1), 107-118.
• Aydın, Y. (2021). Bütünleşik Bir ÇKKV Modeli ile Sigorta Şirketlerinin Piyasa Performansının Analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (32), 53-66.
• Bawa, S. K., & Chattha, S. (2013). Financial performance of life insurers in Indian insurance industry. Pacific Business Review International, 6 (5), 44-52.
• Bülbül, S. E., & Köse, A. (2016). Türk sigorta sektörünün PROMETHEE yöntemi ile finansal performans analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38 (1), 187-210.
• Cummins, J. D., Weiss, M. A., Xie, X., & Zi, H. (2010). Economies of scope in financial services: A DEA efficiency analysis of the US insurance industry. Journal of Banking & Finance, 34 (7), 1525-1539.
• Çakır, S. (2016). Türk sigortacılık sektöründe çok kriterli karar verme teknikleri (ÇKKV) ile performans ölçümü: BIST uygulaması. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20 (1), 127-147.
• Çınaroğlu, E. (2021). CRITIC Temelli MARCOS Yöntemi ile Yenilikçi ve Girişimci Üniversite Analizi. Journal of Entrepreneurship and Innovation Management, 10 (1), 111-133.
• Demir, G. (2022). Hayat Dışı Sigorta Sektöründe Kurumsal Performansın PSI-SD Tabanlı MABAC Metodu ile Ölçülmesi: Anadolu Sigorta Örneği. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 7 (1), 112-136.
• Demir, G., & Arslan, R. (2021). Türkiye’de Hayat Dışı Sigorta Şirketlerinin Performansının LBWA-PIV ÇKKV Modeliyle Analizi. 3. International Baku Scientific Research Congress October 15-16, 2021 / Baku, Azerbaijan.
• Diakoulaki, D., Mavrotas, G., & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The critic method. Computers & Operations Research, 22 (7), 763-770.
• Dinler, S. (2021). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Hayat Dışı Sigorta Şirketlerinin Gri İlişkisel Analizi ile Performansının Değerlendirilmesi. Oltu Beşerî ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (2), 200-212.
• Dwivedi, R., Prasad, K., Jha, P. K., & Singh, S. (2021). An Integrated CRITIC-MARCOS Technique for Analysing the Performance of Steel Industry. In Data-Driven Optimization of Manufacturing Processes (pp. 115-127). IGI Global.
• Gençtürk, M., Senal, S., & Aksoy, E. (2021). COVID-19 Pandemisinin Katılım Bankaları Üzerine Etkilerinin Bütünleşik CRITIC-MARCOS Yöntemi ile İncelenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (92), 139-160.
• Işık, Ö. (2019). Türkiye'de hayat dışı sigorta sektörünün finansal performansının CRITIC tabanlı TOPSIS ve MULTIMOORA yöntemiyle değerlendirilmesi. Business & Management Studies: An International Journal, 7 (1), 542-562.
• Işık, Ö. (2021). AHP, CRITIC VE WEDBA Yöntemlerini İçeren Entegre Bir ÇKKV Modeli ile AXA Sigorta Şirketinin Finansal Performansının Analizi. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi (IJBEMP), 5 (2), 892-908.
• Klumpes, P. J. M. (2004). Performance benchmarking in financial services: Evidence from the UK life insurance industry. The Journal of Business, 77 (2), 257-273.
• Köse, A., & Dikme, B. (2021). Türk Sigorta Sektöründe Hayat Dışı Branşlarda Faaliyet Gösteren Şirketlerin Performanslarının Değerlendirilmesi. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13 (24), 171-188.
• Kula, V., Kandemir, T., & Baykut, E. (2016). Borsa İstanbul’da işlem gören sigorta ve BES şirketlerinin finansal performansının gri ilişkisel analiz yöntemi ile incelenmesi. AKÜ İİBF Dergisi, 18 (1), 37-53.
• Mitrović Simić, J., Stević, Ž., Zavadskas, E. K., Bogdanović, V., Subotić, M., & Mardani, A. (2020). A novel CRITIC-Fuzzy FUCOM-DEA-Fuzzy MARCOS model for safety evaluation of road sections based on geometric parameters of road. Symmetry, 12 (2006), 1-28.
• Özcan, A. İ. (2011). Türkiye’de hayat dışı sigorta sektörünün 2002-2009 dönemi itibariyle etkinlik analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (1), 61-78.
• Pala, O. (2022). BIST Sigorta Endeksinde CRITIC ve MULTIMOOSRAL Tekniklerine Dayalı Finansal Analiz. İzmir İktisat Dergisi, 37 (1), 218-235.
• Stević, Ž., Das, D. K., & Kopić, M. (2021). A Novel Multiphase Model for Traffic Safety Evaluation: A Case Study of South Africa. Mathematical Problems in Engineering, https://doi.org/10.1155/2021/5584599.
• Stević, Ž., Miškić, S., Vojinović, D., Huskanović, E., Stanković, M., & Pamučar, D. (2022). Development of a Model for Evaluating the Efficiency of Transport Companies: PCA–DEA–MCDM Model. Axioms, 11 (140), 1-33. https://doi.org/10.3390/axioms11030140.
• Tayyar, N., Yapa, K., Durmuş, M., & Akbulut, İ. (2018). Referans İdeal Metodu ile Finansal Performans Analizi: BİST Sigorta Şirketleri Üzerinde Bir Uygulama. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7 (4), 2490-2509.
• Turgutlu, E., Kök, R., & Kasman, A. (2007). Türk sigortacılık şirketlerinde etkinlik: Deterministik ve şans kısıtlı veri zarflama analizi. İktisat İşletme ve Finans, 22 (251), 85-102.
• Ünal, E. A. (2019). Bütünleşik Entropi ve EDAS Yöntemleri Kullanılarak Bist Sigorta Şirketlerinin Performansının Ölçülmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (4), 555-566.
• Vadlamannati, K. C. (2008). Do insurance sector growth and reforms affect economic development? Empirical evidence from India. Margin: The Journal of Applied Economic Research, 2 (1), 43-86.