Examination and Evaluation of Health Expenditures in Turkey During 2000-2021 Period

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 252 - 267, 31.12.2022

Murat Zorkun , Duran Bülbül

https://doi.org/10.33905/bseusbed.1180587

Cited By: 1

Öz

Health expenditures are expenditures made for the physical and spiritual well-being of a society. Although it varies from country to country, the vast majority of these expenditures are undertaken by the public sector, but it is seen that the share of the private sector is also to an extent that cannot be underestimated. The surplus of the public sector share is a requirement of the understanding of the social welfare state. In addition, there is a correlation between the decency of the public sector in financing health expenditures, increasing human capital to support economic growth and development, regulating income distribution and reducing poverty. Increasing these expenditures, which have multifaceted benefits, is within the goal of all states that accept the welfare state as a principle and desire to improve macroeconomic indicators. The study of health expenditures made in accordance with the stated principles and objectives in the context of Turkey is the main motivation for the preparation of this study. Based on the determined purpose, first of all, general information about health expenditures was given, the importance of expenditures, the relationship between economic growth and development and poverty was mentioned. Then, the indicators related to health expenditures in Turkey were compared with the OECD countries. As a result of the study, it was determined that health expenditures in Turkey remained well below the average of OECD countries. It has been suggested that in order for Turkey to reach the OECD average or even to rise above the average, a significant share of the budget should be allocated to health expenditures.

Anahtar Kelimeler

Health, Health Expenditure, OECD, TÜRKİYE

2000-2021 Dönemi Türkiye’de Sağlık Harcamalarının İncelenmesi ve Değerlendirilmesi

Öz

Sağlık harcamaları, bir toplumun fiziksel ve ruhsal olarak iyi olması amacıyla yapılan harcamalardır. Ülkeden ülkeye değişmekle birlikte bu harcamaların büyük çoğunluğu kamu kesimi tarafından üstlenilmekte ancak özel kesimin payının da azımsanmayacak ölçüde olduğu görülmektedir. Kamu kesimi payının fazlalığı, sosyal refah devleti anlayışının bir gereğidir. Ayrıca sağlık harcamalarının finansmanında kamu kesiminin pay çokluğuyla, beşerî sermayenin artırılarak ekonomik büyüme ve kalkınmanın desteklenmesi, gelir dağılımının düzenlenmesi ve yoksulluğun azaltılması arasında bir korelasyon vardır. Çok yönlü faydaları olan bu harcamaların artırılması, refah devletini ilke kabul eden ve makroekonomik göstergelerin iyileştirilmesini arzulayan bütün devletlerin hedefi dâhilindedir. Belirtilen ilke ve hedefler doğrultusunda yapılan sağlık harcamalarının Türkiye bağlamında incelenmesi bu çalışmanın hazırlanmasında temel motivasyon kaynağıdır. Belirlenen amaçtan hareketle öncelikle sağlık harcamaları ile ilgili genel bilgiler verilmiş, harcamaların öneminden, ekonomik büyüme ve kalkınma ile yoksulluk ilişkisinden bahsedilmiştir. Daha sonra Türkiye’de sağlık harcamaları ile ilgili göstergeler OECD ülkeleri ile karşılaştırılmıştır. Çalışma sonucunda Türkiye’de yapılan sağlık harcamalarının OECD ülkeleri ortalamasının çok altında kaldığı tespiti yapılmıştır. Türkiye’nin OECD ortalamasını yakalaması hatta ortalamanın üstüne çıkması için sağlık harcamalarına bütçeden ciddi anlamda pay ayrılması gerektiği önerisinde bulunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Sağlık, Sağlık Harcamaları, OECD, TÜRKİYE

Kaynakça

• Akbulut, E. (2020). Sağlık Harcamaları ve Gelir Dağılımı İlişkisi: Türkiye ve OECD Ülkeleri Karşılaştırmalı Analizi. Maliye Araştırmaları Dergisi, 6(3), 137-155.
• Alhassan, G. N. vd. (2020). Does Life Expectancy, Death Rate and Public Health Expenditure Matter in Sustaining Economic Growth under COVID‐19: Empirical Evidence from Nigeria?. Journal of Public Affairs, 1-11.
• Altay, A. (2007). Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Açılımlar ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi. Sayıştay Dergisi, 64, 33-58.
• Altunakar Mercan, S. Ş., & Geyik, O. (2019). Yeni Sağlık Reformunun Sağlık Harcamaları Üzerine Etkisi. III. International Symposium on Economics, Politics and Administration, 843-849.
• Altunöz, U. (2020). Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme ile İlişkisinin OECD Ülkeleri İçin Analizi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 12(1), 85-105.
• Atabey Ertürk, S. (2016). Sağlık Sistemleri ve Sağlık Politikası (2. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Aydın, B. (2022). Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. (Ed.) Erdoğan Tarakçı, İ. ve Uysal, B. “Sağlık Yönetimi Güncel Konular Üzerine Akademik Değerlendirmeler” (1. Baskı). İstanbul: Efe Akademik Yayıncılık.
• Balçık, P. Y. (2021). Yaşlı Nüfus ile Sağlık Harcamaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Panel Veriye Dayalı Bir Uygulama. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(26), 315-324.
• Bayır, M., & Kavan, H. (2021). Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelere Yönelik Karşılaştırmalı Ekonometrik Bir Analiz.
• Boachie, M. K. (2017). Health and Economic Growth in Ghana: An Empirical Investigation. Fudan Journal of the Humanities and Social Sciences, 10(2), 253-265.
• Boz, C., & Sur, H. (2016). Avrupa Birliği Üyesi ve Aday Ülkelerin Sağlık Harcamaları Açısından Benzerlik ve Farklılık Analizi.Sosyal Güvence Dergisi, 5(9), 23-46.
• Boz, S. S. (2013). Kamu Özel İşbirliği (PPP) Modeli. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4(2), 277-332.
• Çavmak, Ş., & Çavmak, D. (2017). Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Tarihsel Gelişimi ve Sağlıkta Dönüşüm Programı. Sağlık Yönetimi Dergisi, (1), 48-57.
• Çevik, A., & Yüksel, C. (2021). Yarı Kamusal Mallar ve Asimetrik Bilgi Arasındaki İlişki Bağlamında Sağlık Hizmetleri. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(21), 85-107.
• Eneji, M. A. vd. (2013). Health Care Expenditure, Health Status and National Productivity in Nigeria (1999-2012).Journal of Economics and International Finance, 5(7), 258-272.
• Erol, H., & Özdemir, A. (2014). Türkiye’de Sağlık Reformları ve Sağlık Harcamalarının Değerlendirilmesi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 4(1), 9-34.
• Gençoğlu, P. vd. (2020). Seçilmiş OECD Ülkelerinde Sağlık Harcamalarının Sürdürülebilirliğinin Panel Birim Kök Testleri İle Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 1283-1297.
• Kasapoğlu, A. (2016). Türkiye’de Kamu Hizmetlerinin Dönüşümü. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 19(2), 131-174.
• Kaya, G. (2019). Sağlık Harcamalarının Milli Gelire Etkisi ve Bilecik İli Özelinde Türkiye’de Sağlık Harcamaları. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bilecik.
• Khan, H.N. vd. (2016). Health Care Expenditure and Economic Growth in SAARC Countries (1995-2012): A Panel Causality Analysis. Applied Research in Quality of Life, 11(3), 639-661.
• Kocabadak, Y. (2021). Kriz ve Salgın Dönemlerinde Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Manavgat, G. vd. (2021). COVID-19 Pandemisinin Türkiye’de Hanehalkı Yoksulluğu, Sağlık Harcamaları ve Sağlıkta Finansal Koruma Üzerindeki Olası Etkileri.Eurasian Journal of Health Technology Assessment (EHTA), 5(1), 27-44.
• OECD (2022). OECD Health Statistics 2022. [Erişim Tarihi: 26.08.2022.https://www.oecd.org/health/health-data.htm]
• Öztürk, Y. E., & Kıraç, R. (2019). Sağlık ve Hastalık. Scientific Developments, 382-389.
• Piabuo, S. M., & Tieguhong, J. C. (2017). Health Expenditure and Economic Growth-A Review of the Literature and An Analysis Between the Economic Community for Central African States (CEMAC) and Selected African Countries. Health Economics Review, 7(1), 1-13.
• Sayım, F. (2017). Türkiye’de Sağlık Ekonomisi İstatistikleri ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi.Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7(15), 13-30.
• Sevinç, Ş. & Yılmaz, F. Ö. (2020). Türkiye’de Sağlık Hizmetleri Finansman Yöntemleri.Selçuk Sağlık Dergisi, 1(2), 118-132.
• Sökmen, F. Ş. (2021). BRICS-T Ülkelerinde Sağlık Harcamaları Ekonomik Büyümeyi Etkiliyor mu? Ampirik Bir İnceleme. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13(24), 1-10.
• T. C. Cumhurbaşkanlığı Stratejik Bütçe Başkanlığı (2021). Milli Gelir ve Üretim. [Erişim Tarihi: 26.08.2022 https://www.sbb.gov.tr/ekonomik-ve-sosyal-gostergeler/#1540021349004-1497d2c6-7edf]
• Tıraşoğlu, M. & Yıldırım, B. (2012). Yapısal Kırılma Durumunda Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges), 2(2), 111-117.
• TÜİK (2021). Sağlık Harcamaları İstatistikleri, 2020.[Erişim Tarihi: 10.08.2022 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Saglik-Harcamalari-Istatistikleri-2020-37192]
• WHO (2020). Global Spending on Health: Weathering the Storm.[Erişim Tarihi: 23.07.2022 https://www.who.int/publications/i/item/9789240017788]
• _______(2021). COVID-19 Weekly Epidemiological Update. [Erişim Tarihi: 17.08.2022 https://www.who.int/publications/m/item/weekly-epidemiological-update-on-covid-19---14-december-2021]
• _______(2022). WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard. [Erişim Tarihi: 25.11.2022 https://covid19.who.int/]