Hava Kalitesinde Cep Parklarının Önemi: Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 98 - 110, 28.11.2024

Makbulenur Onur , Hilal Kahveci

https://doi.org/10.33905/bseusbed.1563302

Öz

Yoğun nüfus, artan yapılaşma ve geçirimsiz yüzeylerin doğal dengenin bozulmasına yol açan etmenler arasındadır. Artan nüfus yoğunluğu, yaşam alanları, ulaşım yolları ve otoparklar için yeşil alanların giderek azalmasına neden olmuştur. Ayrıca, şehirleşme hızı ve buna bağlı çevresel sorunlar, açık yeşil alanların sürdürülebilirliğine en büyük tehditlerden biridir. Hava, su ve toprak kirliliği gibi sorunların doğru bir şekilde tanımlanması, mevcut çevresel sorunların giderilmesi ve gelecekteki sorunların önlenmesi açısından kritik öneme sahiptir. Hava kirliliği, küresel toplum için önemli bir tehdit oluşturmakta ve hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde sağlık sistemleri, ekosistemler ve ekonomiler üzerinde ardışık etkiler yaratmaktadır. Kentler, dünya nüfusunun %50'sine ev sahipliği yapmakta ve bu oranın 2050 yılında %70'e ulaşması beklenmektedir. Hızlı şehirleşme süreci, doğal ve yarı doğal manzaraların geçirimsiz yüzeylere dönüşmesine ve ısı emme oranlarının artmasına neden olmaktadır. Bu çalışma, Dubai’deki Jumeirah Island bölgesine odaklanmaktadır. Bu yapay ada, sosyal yaşamı destekleyen birçok işletmeye ev sahipliği yapmaktadır. Bu bölgelerdeki her kafe, önünde kamuya açık yeşil alanlar ve kendi açık alanları ile birlikte bulunmaktadır. Çalışmada, iki zıt çevresel koşulda 40 ölçüm noktaları oluşturulmuş ve manuel olarak hava kalitesi ölçümleri yapılmıştır Istasyonlar mavi ve kırmızı istasyonlar olarak ikiye ayrılmakta ve birbirine zıt karakterde özelliklere sahiptir. Kırmızı ölçüm noktaları yeşil alanlara, su öğelerine, nitelikli peyzaj dokusuna daha çok sahipken, mavi ölçüm noktaları bu karakterlere daha az oranda sahiptir. Bu karşılaştırma sayesinde çalışma alanındaki bitkisel dokunun ve cep parklarının hava kalitesine olan etkisi incelenmiştir. İncelemeler sonucunda her iki alanında hava kalitesi iyi ve Kabul edilebilir oranlarda çıkarken kırmızı ölçüm noktalarındaki sonuçlar mavi ölçüm istasyonlarına göre daha kaliteli olduğu ortaya çıkmıştır. Çalışmanın sonucunda su öğelerinin, nitelikli peyzaj tasarımının, bitkisel dokunun hava kalitesine etkisi sayısal veriler ile ispatlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hava Kalitesi, Peyzaj ve Hava Kalitesi, Yapay Ada, Dubai

The Importance of Pocket Parks on Air Quality: A Comparative Approach

Öz

Population growth, increasing construction, and impervious surfaces are among the factors leading to the deterioration of the natural balance. Increasing population density has led to a gradual decrease in green areas for living spaces, transport routes and car parks. In addition, the rate of urbanisation and related environmental problems are one of the biggest threats to the sustainability of open green spaces. Accurate identification of problems, such as air, water, and soil pollution is critical to addressing current environmental problems and preventing future problems. Air pollution poses a significant threat to the global community and has sequential impacts on health systems, ecosystems and economies in both developed and developing countries. Cities are home to 50 per cent of the world's population and are expected to reach 70 per cent by 2050. The rapid urbanisation process leads to the transformation of natural and semi-natural landscapes into impervious surfaces and increased heat absorption rates. This study focuses on Jumeirah Island in Dubai. This artificial island is home to many businesses that support social life. Each café in these areas is located with public green areas in front of it and its own open spaces. In the study, 40 measurement points were established in two contrasting environmental conditions and air quality measurements were made manually. The stations are divided into blue and red stations and have contrasting characteristics. While the red measurement points have more green areas, water elements, qualified landscape texture, the blue measurement points have these characters to a lesser extent. Thanks to this comparison, the effect of vegetation texture and pocket parks on air quality in the study area was analysed. As a result of the analyses, the air quality in both areas was found to be good and acceptable, while the results at the red measurement points were found to be of better quality than the blue measurement stations. As a result of the study, the effect of water elements, qualified landscape design and vegetative texture on air quality has been proved with numerical data.

Anahtar Kelimeler

Air Quality, Landscape and Air Quality, Artificial Island, Dubai

Kaynakça

• Barış, M. E. & Koç, N. (1997). Ankara Kentinde Hava Kirliliği Sorununun Çözümünde Peyzaj Mimarlığı Açısından Alınması Gerekli Önlemler. Tarım Bilimleri Dergisi, 3(2) 1-8.
• Hepcan, Ç. C., & Canguzel, A. (2021). Bornova üniversite caddesi yol ağaçlarının hava kalitesi üzerine etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 58(2), 247-252.
• Çinçinoğlu, A. (2001). Antakya Kenti açık ve Yeşil Alan Sisteminin Saptanması ve Peyzaj Mimarlığı Açısından Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Y.Lisans Tezi, Antakya.
• Gülpınar Sekban, D. Ü. (2022). "Spontane Bitkilerin Varlığını Ve Yayılımını Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi." The Journal of Academic Social Science, 134, 309-321.
• Gülpınar Sekban, D. Ü. & Düzgüneş, E. (2021). "Planting Design Approach İn Sustainable Urban Planning." Internatıonal Journal of Buılt Envıronment and Sustaınabılıty, 8(2), Pp.63-71.
• Gürbüz, R. & Arıdağ, L. (2013). Sürdürülebilir Peyzaj Tasarımı İçin Asla Ve Leed Kriterlerinin Karşılaştırılması. Beykent Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi 6(2), 77- 92.
• Karakuş, C. B. & Yıldız, S. (2019). Hava Kalite İndeksi İle Meteorolojik Parametreler Arasındaki İlişkinin Çoklu Regresyon Yöntemi İle Belirlenmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8(2), 698-711.
• Koç, A., Caf, A. & Yılmaz, S. (2017). Kentleşmenin Hava Kalitesi Üzerine Etkisi; Bingöl İli Örneği. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 7(3): 231-238.
• Li, Z., Liu, Q., Yan, K., Xiong, D., Xu, P., Yan, Y. & Lin, L. (2024). Cooling effects of urban parks under various ecological factors. Urban Climate, 58, 102134.
• Liang, L. & Gong, P. (2020). Urban and air pollution: a multi city study of long term efects of urban landscape patterns on air quality trends. Scientifc Reports, 10:18618.
• Sarı, D. & Karaşah, B. (2023). Kampüs yerleşimlerindeki odunsu peyzaj bitkilerinin sağladıkları ekosistem hizmetleri: AÇÜ Seyitler Yerleşkesi Örneği. AÇÜ Orman Fak. Derg. 24 (2): 129-139.
• Şevik, H., Öztürk, S. & Çetin, M. (2016). Peyzaj Çalışmalarında Kullanılan Bitkilerin Zararlı Etkileri (Kastamonu Örneği), Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4, 486-492.
• Yılmaz, S. & Sezen Öz, I. (2004). Erzurum Kentinde Hava Kirliliğine Karşı Halkın Duyarlılığının Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2), 199-206.