Türkiye'de ulusal aşı takvimi dışında kalan aşıların mevcut durumunu, etkinliğini ve uygulanma protokollerini inceleyen bu derlemede rotavirüs, meningokok, Human Papilloma Virüs (HPV) ve influenza (grip) gibi aşıların enfeksiyon hastalıklarına karşı koruyucu etkisi ve bu aşıların yaygınlaştırılmasının halk sağlığı üzerindeki potansiyel faydaları değerlendirilmiştir. Yapılan araştırmalar bu aşıların çocuklar ve diğer yüksek risk grupları için önemli koruma sağladığını ve mevcut aşılama programlarının genişletilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Türkiye'de bu aşıların ulusal aşı takvimine dahil edilmesi, toplum bağışıklığını arttırarak enfeksiyon hastalıklarının kontrol altına alınmasında kritik bir rol oynayacaktır. Gelecekte, ulusal ve uluslararası sağlık otoritelerinin önerileri doğrultusunda bu aşıların mümkün olduğunca daha geniş kitlelere ulaştırılması hedeflenmelidir.
1. Sağlık Bakanlığı. Türkiye Ulusal Aşı Takvimi. Sağlık Bakanlığı Yayınları. Erişim
adresi: https://asi.saglik.gov.tr/asi/ (Erişim zamanı: Temmuz 2024).
2. World Health Organization. International travel and health. WHO Press, 2022.
3. Kimberlin DW, Barnett ED, Lynfield R. Red Book: 2021 Report of the Committee on
Infectious Diseases. American Academy of Pediatrics, 2021.
4. Smith MJ, Marshall GS. Navigating parental vaccine hesitancy. Pediatr Ann.
2020;49(8). doi:10.3928/19382359-20200721-01.
5. Sağlık Bakanlığı Türkiye Ulusal Aşı Takvimi, Sağlık Bakanlığı Yayınları. Erişim
adresi: https://asi.saglik.gov.tr/asi/asi-takvimi2 (Erişim zamanı: Temmuz 2024).
6. Newcomer SR, Michels SY, Albers AN, et al. Vaccination Timeliness Among US
Children Aged 0-19 Months, National Immunization Survey-Child 2011-2021. JAMA
Netw Open. 2024;7(4):e246440. doi:10.1001/jamanetworkopen.2024.6440.
7. Australian Immunisation Handbook, Catch-up vaccination. Erişim adresi:
https://immunisationhandbook.health.gov.au/contents/catch-up-vaccination (Erişim
zamanı: Temmuz 2024).
8. Arısoy ES, Ciftci E, Hacimustafaoglu M, et al. Clinical Practical Recommendations
for Turkish National Vaccination Schedule for Previously Healthy Children (National
Vaccination Schedule) and Vaccines not Included in the Schedule. J Pediatr Inf 2015;
9 (1): 1-11.
9. Zhang L, Li J, Li Z, et al. Adding new childhood vaccines to China's National
Immunization Program: opportunities and challenges. Lancet Public Health.
2023;8(12). doi:10.1016/S2468-2667(23)00248-7.
10. The Centers for Medicare & Medicaid Services (CMS). Immunization and Vaccine
Resources. Erişim adresi: https://www.cms.gov/priorities/health-equity/minority-
health/resource-center/immunization-vaccine-resources (Erişim zamanı: Temmuz
2024).
11. UNICEF, Immunization. https://data.unicef.org/topic/child-health/immunization/
(Erişim zamanı: Temmuz 2024).
12. Kapuria B, Hamadeh RS, Mazloum F, et al. Immunization as an entry point for
primary health care and beyond healthcare interventions-process and insights from an
integrated approach in Lebanon. Front Health Serv. 2023;3:1251775.
doi:10.3389/frhs.2023.1251775.
13. Dalton M, Sanderson B, Robinson LJ, et al. Impact of COVID-19 on routine
childhood immunisations in low- and middle-income countries: A scoping review.
PLOS Glob Public Health. 2023;3(8):e0002268. doi:10.1371/journal.pgph.0002268.
14. Lv SR, Wang MK, Yu XL. Impact of COVID-19 pandemic on routine childhood
vaccinations. World J Virol. 2024;13(2):90271. doi:10.5501/wjv.v13.i2.90271.
15. Rotavirus vaccines: WHO position paper - July 2021. Weekly Epidemiological
Record. 2021;96(28):301-320.
16. van Dongen JAP, Rouers EDM, Schuurman R, et al. Rotavirus Vaccine Safety and
Effectiveness in Infants With High-Risk Medical Conditions. Pediatrics.
2021;148(6):e2021051901. doi:10.1542/peds.2021-051901.
17. Bergman H, Henschke N, Hungerford D, et al. Vaccines for preventing rotavirus
diarrhoea: vaccines in use. Cochrane Database Syst Rev. 2021;11(11):CD008521.
Published 2021 Nov 17. doi:10.1002/14651858.CD008521.pub6.
18. Sosyal Pediatri Derneği. Sağlıklı Çocuklarda Rutin Dışı Aşıların Uygulanmasına
İlişkin Önerileri (22.01.2024). Erişim adresi:
https://www.sosyalpediatri.org.tr/uploads/2024/sospedasi24.pdf (Erişim zamanı:
Temmuz 2024).
19. Basta NE, Mahmoud AA. Meningococcal vaccines: lessons learned from the use of
polysaccharide and polysaccharide conjugate vaccines. Vaccine. 2021;39(29):3858-
3866.
20. Presa J, Serra L, Weil-Olivier C. et al. Preventing invasive meningococcal disease in
early infancy. Hum Vaccin Immunother. 2022;18(5):1979846.
doi:10.1080/21645515.2021.1979846.
21. Ladhani SN, Campbell H, Amin-Chowdhury Z. Timing of meningococcal vaccination
with 4CMenB in children with invasive meningococcal group B (MenB) disease in
England. Vaccine. 2022;40(10):1493-1498. doi:10.1016/j.vaccine.2021.12.010.
22. Rybak A, Ouldali N, Varon E, et al. Vaccine-preventable Pediatric Acute Bacterial
Meningitis in France: A Time Series Analysis of a 19-Year Prospective National
Surveillance Network. Pediatr Infect Dis J. 2024;43(1):74-83.
doi:10.1097/INF.0000000000004134.
23. Brisson M, Kim JJ, Canfell K, et al. Impact of HPV vaccination and cervical screening
on cervical cancer elimination: A comparative modelling analysis in 78 low-income
and lower-middle-income countries. Lancet. 2020;395(10224):575-590.
24. Arbyn M, Xu L, Simoens C, et al. Prophylactic vaccination against human
papillomaviruses to prevent cervical cancer and its precursors. Cochrane Database
Syst Rev. 2018;5(5):CD009069. doi:10.1002/14651858.CD009069.pub3.
25. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). HPV Vaccination: What Everyone
Should Know. Erişim adresi: https://www.cdc.gov/hpv/parents/vaccine.html. (Erişim
zamanı: Temmuz 2024).
26. Grohskopf LA, Alyanak E, Ferdinands JM, et al. Prevention and Control of Seasonal
Influenza with Vaccines: Recommendations of the Advisory Committee on
Immunization Practices, United States, 2020–21 Influenza Season. MMWR Recomm
Rep. 2020;69(8):1-24.
27. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı. İnfluenza Aşısı Uygulama Rehberi. Erişim
adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/influenza-asi-uygulama-rehberi. (Erişim zamanı:
Temmuz 2024).
28. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Influenza Vaccination: A
Summary for Clinicians. Erişim adresi:
https://www.cdc.gov/flu/professionals/vaccination/vax-summary.htm. (Erişim zamanı:
Temmuz 2024).
29. Siddiqui FA, Padhani ZA, Salam RA, et al. Interventions to Improve Immunization
Coverage Among Children and Adolescents: A Meta-analysis. Pediatrics.
2022;149(Suppl 5):e2021053852D. doi:10.1542/peds.2021-053852D.
30. Committee On Infectious Diseases. Recommendations for Prevention and Control of
Influenza in Children, 2023-2024. Pediatrics. 2023;152(4):e2023063772.
doi:10.1542/peds.2023-063772.
31. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı. Suçiçeği Aşısı. Erişim adresi:
https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/sucicegi-asi.html. (Erişim zamanı: Temmuz 2024).
32. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Recommended Child and
Adolescent Immunization Schedule, United States. Erişim adresi:
https://www.cdc.gov/vaccines/schedules/hcp/imz/child-adolescent.html (erişim tarihi:
Temmuz 2024).
33. Marin M, Güris D, Chaves SS, et al. Prevention of varicella: recommendations of the
Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm Rep.
2020;59(RR-5):1-25.
34. Lopez AS, Zhang J, Brown C, et al. Varicella outbreak surveillance in public schools
in Houston, Texas, 2005-2010. Pediatr Infect Dis J. 2021;40(2):135-139.
35. Aslan MT, Özer Aslan İ, Özdemir Ö. Could BCG Vaccination Indeed Have a Key
Role for Reducing the Spread and Mortality of COVID-19 Worldwide? Sakarya Med
J 2021;11(2):467-469.
36. Aslan MT, Özer Aslan İ, Özdemir Ö. Does Measles Vaccination Have Any Impact on
Morbidity and Mortality of COVID-19?, J Biotechnol and Strategic Health Res.
2020;4(3):338-340.
37. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı. Ulusal Aşı Takvimi. Erişim adresi:
https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/asi-takvimi. (Erişim zamanı: Temmuz 2024).
38. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Immunization Schedules. Erişim
adresi: https://www.cdc.gov/vaccines/schedules/ (Erişim zamanı: Temmuz 2024).
What to Know About Pediatric Vaccines Outside the National Schedule: Current Approach
In the review examining the current status, effectiveness, and application protocols of vaccines outside the national vaccination calendar in Türkiye, the protective effect of vaccines such as rotavirus, meningococcus, HPV, and influenza against infectious diseases and the potential benefits of disseminating these vaccines on public health were evaluated. Studies show that these vaccines protect children and other high-risk groups and that vaccination programs should be expanded. Including these vaccines in the national vaccination calendar in Türkiye will play a critical role in controlling infectious diseases by increasing population immunity. In the future, these vaccines should be aimed to be delivered to as wide a population as possible, in line with the recommendations of national and international health authorities.
1. Sağlık Bakanlığı. Türkiye Ulusal Aşı Takvimi. Sağlık Bakanlığı Yayınları. Erişim
adresi: https://asi.saglik.gov.tr/asi/ (Erişim zamanı: Temmuz 2024).
2. World Health Organization. International travel and health. WHO Press, 2022.
3. Kimberlin DW, Barnett ED, Lynfield R. Red Book: 2021 Report of the Committee on
Infectious Diseases. American Academy of Pediatrics, 2021.
4. Smith MJ, Marshall GS. Navigating parental vaccine hesitancy. Pediatr Ann.
2020;49(8). doi:10.3928/19382359-20200721-01.
5. Sağlık Bakanlığı Türkiye Ulusal Aşı Takvimi, Sağlık Bakanlığı Yayınları. Erişim
adresi: https://asi.saglik.gov.tr/asi/asi-takvimi2 (Erişim zamanı: Temmuz 2024).
6. Newcomer SR, Michels SY, Albers AN, et al. Vaccination Timeliness Among US
Children Aged 0-19 Months, National Immunization Survey-Child 2011-2021. JAMA
Netw Open. 2024;7(4):e246440. doi:10.1001/jamanetworkopen.2024.6440.
7. Australian Immunisation Handbook, Catch-up vaccination. Erişim adresi:
https://immunisationhandbook.health.gov.au/contents/catch-up-vaccination (Erişim
zamanı: Temmuz 2024).
8. Arısoy ES, Ciftci E, Hacimustafaoglu M, et al. Clinical Practical Recommendations
for Turkish National Vaccination Schedule for Previously Healthy Children (National
Vaccination Schedule) and Vaccines not Included in the Schedule. J Pediatr Inf 2015;
9 (1): 1-11.
9. Zhang L, Li J, Li Z, et al. Adding new childhood vaccines to China's National
Immunization Program: opportunities and challenges. Lancet Public Health.
2023;8(12). doi:10.1016/S2468-2667(23)00248-7.
10. The Centers for Medicare & Medicaid Services (CMS). Immunization and Vaccine
Resources. Erişim adresi: https://www.cms.gov/priorities/health-equity/minority-
health/resource-center/immunization-vaccine-resources (Erişim zamanı: Temmuz
2024).
11. UNICEF, Immunization. https://data.unicef.org/topic/child-health/immunization/
(Erişim zamanı: Temmuz 2024).
12. Kapuria B, Hamadeh RS, Mazloum F, et al. Immunization as an entry point for
primary health care and beyond healthcare interventions-process and insights from an
integrated approach in Lebanon. Front Health Serv. 2023;3:1251775.
doi:10.3389/frhs.2023.1251775.
13. Dalton M, Sanderson B, Robinson LJ, et al. Impact of COVID-19 on routine
childhood immunisations in low- and middle-income countries: A scoping review.
PLOS Glob Public Health. 2023;3(8):e0002268. doi:10.1371/journal.pgph.0002268.
14. Lv SR, Wang MK, Yu XL. Impact of COVID-19 pandemic on routine childhood
vaccinations. World J Virol. 2024;13(2):90271. doi:10.5501/wjv.v13.i2.90271.
15. Rotavirus vaccines: WHO position paper - July 2021. Weekly Epidemiological
Record. 2021;96(28):301-320.
16. van Dongen JAP, Rouers EDM, Schuurman R, et al. Rotavirus Vaccine Safety and
Effectiveness in Infants With High-Risk Medical Conditions. Pediatrics.
2021;148(6):e2021051901. doi:10.1542/peds.2021-051901.
17. Bergman H, Henschke N, Hungerford D, et al. Vaccines for preventing rotavirus
diarrhoea: vaccines in use. Cochrane Database Syst Rev. 2021;11(11):CD008521.
Published 2021 Nov 17. doi:10.1002/14651858.CD008521.pub6.
18. Sosyal Pediatri Derneği. Sağlıklı Çocuklarda Rutin Dışı Aşıların Uygulanmasına
İlişkin Önerileri (22.01.2024). Erişim adresi:
https://www.sosyalpediatri.org.tr/uploads/2024/sospedasi24.pdf (Erişim zamanı:
Temmuz 2024).
19. Basta NE, Mahmoud AA. Meningococcal vaccines: lessons learned from the use of
polysaccharide and polysaccharide conjugate vaccines. Vaccine. 2021;39(29):3858-
3866.
20. Presa J, Serra L, Weil-Olivier C. et al. Preventing invasive meningococcal disease in
early infancy. Hum Vaccin Immunother. 2022;18(5):1979846.
doi:10.1080/21645515.2021.1979846.
21. Ladhani SN, Campbell H, Amin-Chowdhury Z. Timing of meningococcal vaccination
with 4CMenB in children with invasive meningococcal group B (MenB) disease in
England. Vaccine. 2022;40(10):1493-1498. doi:10.1016/j.vaccine.2021.12.010.
22. Rybak A, Ouldali N, Varon E, et al. Vaccine-preventable Pediatric Acute Bacterial
Meningitis in France: A Time Series Analysis of a 19-Year Prospective National
Surveillance Network. Pediatr Infect Dis J. 2024;43(1):74-83.
doi:10.1097/INF.0000000000004134.
23. Brisson M, Kim JJ, Canfell K, et al. Impact of HPV vaccination and cervical screening
on cervical cancer elimination: A comparative modelling analysis in 78 low-income
and lower-middle-income countries. Lancet. 2020;395(10224):575-590.
24. Arbyn M, Xu L, Simoens C, et al. Prophylactic vaccination against human
papillomaviruses to prevent cervical cancer and its precursors. Cochrane Database
Syst Rev. 2018;5(5):CD009069. doi:10.1002/14651858.CD009069.pub3.
25. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). HPV Vaccination: What Everyone
Should Know. Erişim adresi: https://www.cdc.gov/hpv/parents/vaccine.html. (Erişim
zamanı: Temmuz 2024).
26. Grohskopf LA, Alyanak E, Ferdinands JM, et al. Prevention and Control of Seasonal
Influenza with Vaccines: Recommendations of the Advisory Committee on
Immunization Practices, United States, 2020–21 Influenza Season. MMWR Recomm
Rep. 2020;69(8):1-24.
27. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı. İnfluenza Aşısı Uygulama Rehberi. Erişim
adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/influenza-asi-uygulama-rehberi. (Erişim zamanı:
Temmuz 2024).
28. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Influenza Vaccination: A
Summary for Clinicians. Erişim adresi:
https://www.cdc.gov/flu/professionals/vaccination/vax-summary.htm. (Erişim zamanı:
Temmuz 2024).
29. Siddiqui FA, Padhani ZA, Salam RA, et al. Interventions to Improve Immunization
Coverage Among Children and Adolescents: A Meta-analysis. Pediatrics.
2022;149(Suppl 5):e2021053852D. doi:10.1542/peds.2021-053852D.
30. Committee On Infectious Diseases. Recommendations for Prevention and Control of
Influenza in Children, 2023-2024. Pediatrics. 2023;152(4):e2023063772.
doi:10.1542/peds.2023-063772.
31. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı. Suçiçeği Aşısı. Erişim adresi:
https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/sucicegi-asi.html. (Erişim zamanı: Temmuz 2024).
32. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Recommended Child and
Adolescent Immunization Schedule, United States. Erişim adresi:
https://www.cdc.gov/vaccines/schedules/hcp/imz/child-adolescent.html (erişim tarihi:
Temmuz 2024).
33. Marin M, Güris D, Chaves SS, et al. Prevention of varicella: recommendations of the
Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm Rep.
2020;59(RR-5):1-25.
34. Lopez AS, Zhang J, Brown C, et al. Varicella outbreak surveillance in public schools
in Houston, Texas, 2005-2010. Pediatr Infect Dis J. 2021;40(2):135-139.
35. Aslan MT, Özer Aslan İ, Özdemir Ö. Could BCG Vaccination Indeed Have a Key
Role for Reducing the Spread and Mortality of COVID-19 Worldwide? Sakarya Med
J 2021;11(2):467-469.
36. Aslan MT, Özer Aslan İ, Özdemir Ö. Does Measles Vaccination Have Any Impact on
Morbidity and Mortality of COVID-19?, J Biotechnol and Strategic Health Res.
2020;4(3):338-340.
37. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı. Ulusal Aşı Takvimi. Erişim adresi:
https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/asi-takvimi. (Erişim zamanı: Temmuz 2024).
38. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Immunization Schedules. Erişim
adresi: https://www.cdc.gov/vaccines/schedules/ (Erişim zamanı: Temmuz 2024).
Toplam 38 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
Birincil Dil
Türkçe
Konular
Bulaşıcı Hastalıklar, Sağlık Hizmetleri ve Sistemleri (Diğer)
Aslan MT. Ulusal Takvim Dışındaki Pediatrik Aşılar Hakkında Bilinmesi Gerekenler: Güncel Yaklaşım. J Biotechnol and Strategic Health Res. Aralık 2024;8(3):163-171. doi:10.34084/bshr.1529254
Dergimiz Uluslararası hakemli bir dergi olup TÜRKİYE ATIF DİZİNİ, TürkMedline, CrossREF, ASOS index, Google Scholar, JournalTOCs, Eurasian Scientific Journal Index(ESJI), SOBIAD ve ISIindexing dizinlerinde taranmaktadır. TR Dizin(ULAKBİM), SCOPUS, DOAJ için başvurularımızın sonuçlanması beklenmektedir.