Bir Sanayi Sitesinde Küçük Ölçekli İşyerlerinde Çalışanların Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 3, 236 - 247, 31.12.2021

Öznur Sezgin Ersin Uskun

https://doi.org/10.34084/bshr.1008163

Cited By: 1

Öz

Giriş ve amaç: Bireylerin kendi sağlıkları üzerinde sahip oldukları kontrolü artırmayı sağlama süreci sağlığın geliştirilmesi sürecidir. Yeterli sağlık bilgisine ve yeterli düzeyde sağlık okuryazarlığına sahip olmak, bireylerin bu sürece katılımını üst düzeye çıkarır. Çalışanlarda sağlık okuryazarlığı düzeyinin bilinmesi özellikle çalışanların sağlığını geliştirme çalışmalarında hedefe yönelik çalışmalar gerçekleştirilmesi için yararlı olabilir.
Bu çalışmanın amacı; sanayi içinde bulunan küçük ölçekli işyerlerinde çalışanların sağlık okuryazarlığı düzeylerinin ve ilişkili faktörlerin belirlenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel analitik tipteki bu çalışma, 2019 yılında, Akdeniz Bölgesi’nde bulunan bir ilin sanayi sitesindeki küçük ölçekli işyerlerinde gerçekleştirilmiştir. Uygun örnek büyüklüğü hesaplanmış, basit rasgele ve küme örnekleme yöntemleri kullanılarak örnek seçimi yapılmış ve183 kişiye ulaşılmıştır (ulaşma düzeyi %91,5). Yüz yüze görüşme yöntemiyle ve anket kullanılarak veriler toplanmıştır. Sağlık okuryazarlığı, Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (TSOY-32) kullanılarak ölçülmüştür. İstatistik analizde tanımlayıcı istatistikler, ki-kare testi ve lojistik regresyon analizleri kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırma grubunun %54,6’sı 40 yaş ve üstünde, %88,5’i erkek, %48,1’i otomotiv sektöründe çalışanlardan oluşmaktadır. Araştırma grubunun %56,3’ünün sağlık okuryazarlığı düzeyi yetersiz-sınırlı düzeyde, %43,7’sinin yeterli-mükemmel düzeydedir. Tek değişkenli analizlerde, yeterli-mükemmel sağlık okuryazarlığı düzeyine sahip olanların sıklığı, 40 yaş altında, kadın, lise ve üstünde eğitim almış, sosyal statü algısı iyi-mükemmel olanlarda ve çalışma süresi 20 yıl altında olanlarda diğerlerine göre daha yüksek bulunmuştur (sırasıyla p<0,01, p<0,001, p<0,001, p<0,05 ve p<0,001). İleri analizlerde lise ve üstünde eğitim almış olmak, yeterli-mükemmel sağlık okuryazarlığı için önemli bir yordayıcı olarak belirlenmiştir (OR: 2,85; %95 GA: 1,44-5,63 ve p<0,01).
Sonuç: Bu çalışmada elde edilen sağlık okuryazarlığı düzeyi ülkemizde yapılan çalışmalara benzer ancak gelişmiş Avrupa ülkelerinden düşüktür. Sağlık okuryazarlığı ile ilişkili bulunan en önemli faktör eğitim seviyesidir ve literatürle uyumludur. Sanayide çalışan bireylerin formal eğitim seviyesinin artırılması sağlık okuryazarlığının artırılması ve sağlığın geliştirilmesi çabalarına da katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

sağlık okuryazarlığı, çalışan, sanayi

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır.

Proje Numarası

Projeli bir çalışma değildir.

Teşekkür

Bu makale ikinci yazarın (EU) danışmanlığında yürütülmüş birinci yazarın (ÖS) Tıpta Uzmanlık Tezi’nden türetilmiş bir çalışmadır. Çalışmaya verdikleri katkıdan dolayı verilerinin toplandığı Isparta Gül Küçük Sanayi Sitesi çalışanlarına çalışmaya verdikleri katkılardan dolayı teşekkür ederiz.

Health Literacy Level of Workers in Small-Scale Workplaces in An Industrial Site

Öz

Aim: The process of enabling individuals to increase the control they have over their own health is the process of health promotion. Having sufficient health information and sufficient health literacy maximizes the participation of individuals in this process. Knowing the level of health literacy in employees can be useful for carrying out targeted studies, especially in the health promotion of employees. The aim of this study is to determine the health literacy levels of workers in small-scale workplaces in the industry and related factors.
Materials and method: This cross-sectional analytical study was carried out in small-scale workplaces in an industrial estate of a province in the Mediterranean Region in 2019. Sample selection was made by calculating the appropriate sample size and using simple random and cluster sampling methods, and 183 individuals were reached (reach level 91.5%). Data were collected using face-to-face interviews and questionnaires. Health literacy was measured using the Turkish Health Literacy Scale (TSOY-32). Descriptive statistics, chi-square test and logistic regression analyzes were used in statistical analysis.
Results: 54.6% of the research group consisted of 40 years old and over, 88.5% men, 48.1% employees in the automotive sector. The health literacy level of 56.3% of the research group was at an insufficient-limited level, and 43.7% of them at a sufficient-excellent level. n univariate analyzes, the frequency of those with adequate-excellent health literacy was found to be higher in those under 40 years of age, female, with high school or higher education, with good-perfect perception of social status, and with a working period of less than 20 years (respectively p<0). .01, p<0.001, p<0.001, p<0.05 and p<0.001). In further analysis, having a high school or higher education was determined as an important predictor of adequate-perfect health literacy (OR: 2.85; 95% CI: 1.44-5.63, and p<0.01).
Conclusion: The level of health literacy obtained in this study is similar to the studies conducted in our country, but it is lower than that of developed European countries. The most important factor associated with health literacy is the level of education and is compatible with the literature. Increasing the formal education level of individuals working in the industry will also contribute to efforts to increase health literacy and improve health.

Anahtar Kelimeler

health literacy, employee, industry

Proje Numarası

Projeli bir çalışma değildir.

Kaynakça

• World Health Organization (WHO). First International Conference on Health Promotion, Ottawa, 21 November 1986. http://www.who.int/healthpromotion/conferences/ previous/ottawa/en/ adresinden 26 Nisan 2021’de erişildi.
• ECOSOC. “Ministerial Declaration – 2009 High-Level Segment: Implementing the internationally agreed goals and commitments in regard to global public health. http://www.un.org/en/ecosoc/julyhls/pdf09/ministerial_declaration-2009.pdf adresinden 26 Nisan 2021’de erişildi.
• 9th Global Conference on Health Promotion Shanghai 2016. Policy brief 4: Health literacy. http://www.who.int/healthpromotion/conferences/9gchp/policy-briefs/en/ adresinden 26 Nisan 2021’de erişildi.
• Resolution adopted by the General Assembly. 2014. “Outcome document of the high-level meeting of the General Assembly on the comprehensive review and assessment of the progress achieved in the prevention and control of non-communicable diseases.” http://www.who.int/healthpromotion/conferences/9gchp/health-literacy-ncds/en/ adresinden 26 Nisan 2021’de erişildi.
• Nutbeam D, McGill B. Improving health literacy in clinical and community populations. In: Okan O, Bauer U, Levin-Zamir D, Pinheiro P, Sørensen K, Editors. International Handbook Research , practice and policy across the lifespan, 1st ed., Bristol: Policy Press, 2019, s. 219–32.
• Kickbusch I, Pelikan JM, Apfel F, ve ark. Health literacy the solid facts. Kickbusch I, Pelikan JM, Apfel F, Tsouros AD, editors. WHO Regional Office for Europe. Copenhagen, Denmark, WHO Regional Office for Europe, 2013.
• Mantwill S, Diviani N. Health literacy and health disparities: A global perspective. In: Okan O, Bauer U, Levin-Zamir D, Pinheiro P, Sørensen K, editors. International Handbook Research , practice and policy across the lifespan. 1st ed., Bristol, Policy Press, 2019, s. 139–52.
• Nutbeam D.Health Promotion Glossary. Health Promot International 1998;13(4): 349-364. doi: 10.1093/heapro/13.4.349
• Abacıgil F, Harlak H, Okyay P. Avrupa Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği Türkçe Uyarlaması. In: T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. 1. Baskı, Ankara, T.C. Sağlık Bakanlığı, 2016, s. 21-41.
• Okyay P, Abacıgil F, Harlak H. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği Türkçe-32. In: T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. 1. Baskı, Ankara, T.C. Sağlık Bakanlığı, 2016, 43-61.
• Kutner M, Greenberg E, Jin Y, et al. The Health Literacy of America’s Adults: Results From the 2003 National Assessment of Adult Literacy (NCES 2006–483). U.S. Department of Education. Washington, DC: National Center for Education Statistics, 2006.
• Sørensen K, Pelikan JM, Röthlin F, et al. Health literacy in Europe: comparative results of the European health literacy survey (HLS-EU). Eur J Public Health. 2015; 25(6): 1053-8. doi: 10.1093/eurpub/ckv043
• Durusu Tanrıöver M, Yıldırım HH, Demiray N, Çakır B, Akalın HE. Türki̇ye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması. 1. Baskı, Ankara, Sağlık-Sen Yayınları, 2014.
• Sektörler [Internet]. https://www.myk.gov.tr/index.php/en/ulusal-meslek-standard/182 adresinden 31 Ağustos 2019’da erişildi.
• World Health Organization (WHO). Global Recommendations on Physical Activity for Health. Switzerland, WHO, 2010.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. Ulusal Kanser Tarama Standartları [Internet]. https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-tarama-standartlari adresinden 21 Eylül 2021’de erişildi.
• Hayran M, Hayran M. Sağlık Araştırmaları İçin Temel İstatistik. Ankara, Omega Araştırma, 2011.
• Lee SYD, Tsai TI, Tsai YW, et al. Health literacy, health status, and healthcare utilization of taiwanese adults: Results from a national survey. BMC Public Health. 2010; 10(614): 1-8. doi: 10.1186/1471-2458-10-614
• Mahmoud T, Aliasghar HM, Shahram R, et al. Health literacy in Iran: findings from a national study. Payesh 2016; 1: 95-102.
• Nakayama K, Osaka W, Togari T, et al. Comprehensive health literacy in Japan is lower than in Europe: a validated Japanese-language assessment of health literacy. BMC Public Health 2015;15(505): doi:10.1186/s12889-015-1835-x
• Liu H, Zeng H, Shen Y, et al. Assessment tools for health literacy among the general population: A systematic review. Int J Environ Res Public Health. 2018; 15(8): 1711. doi: 10.3390/ijerph15081711.
• Güner MD, Ekmekci PE. Health Literacy Level of Casting Factory Workers and Its Relationship With Occupational Health and Safety Training. Work Heal Saf. 2019; 67(9):452–60. doi: 10.1177/2165079919843306
• Duong TV, Aringazina A, Baisunova G, et al. Measuring health literacy in Asia: Validation of the HLS-EU-Q47 survey tool in six Asian countries. J Epidemiol. 2017; 27(2): 80–6. doi: 10.1016/j.je.2016.09.005.
• Tiller D, Herzog B, Kluttig A, et al. Health literacy in an urban elderly East-German population - results from the population-based CARLA study. BMC Public Health. 2015; 15(883): doi: 10.1186/s12889-015-2210-7
• Protheroe J, Whittle R, Bartlam B, et al. Health literacy, associated lifestyle and demographic factors in adult population of an English city: a cross-sectional survey. Health Expect. 2017; 20(1): 112–9. doi: 10.1111/hex.12440
• Akboğa Kale Ö, Baradan S. Genel Eğitim Düzeyi ile İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği İlişkisi. 4. Proje ve Yapım Yönetimi Kongresi. Kasım, 3-5 Kasım, Eskişehir, Türkiye, 2016.
• Kripalani S, Henderson LE, Chiu EY, et al. Predictors of medication self-management skill in a low-literacy population. J Gen Intern Med. 2006; 21(8): 852–6. doi: 10.1111/j.1525-1497.2006.00536.x.
• Waldrop-Valverde D, Jones DL, Jayaweera D, et al. Gender differences in medication management capacity in HIV infection: The role of health literacy and numeracy. AIDS Behav. 2009; 13(1): 46–52. doi: 10.1007/s10461-008-9425-x
• Kalichman S, Cherry J, Cain D. Nurse-delivered antiretroviral treatment adherence intervention for people with low literacy skills and living with HIV/AIDS. J Assoc Nurses AIDS Care 2005; 16(5): 3–15. doi: 10.1016/j.jana.2005.07.001
• Davis TC, Wolf MS, Bass PF, et al. Literacy and misunderstanding prescription drug labels. Ann Intern Med. 2006; 145(12): 887–94. doi: 10.7326/0003-4819-145-12-200612190-00144
• Rehber B. Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER) 2015. 1. Baskı, Ankara, T.C. Sağlık Bakanlığı (Yayın No: 1031), 2019.
• Ueno M, Takeuchi S, Oshiro A, et al. Relationship between oral health literacy and oral health behaviors and clinical status in Japanese adults. J Dent Sci. 2013; 8(2): 170–6. doi: 10.1016/j.jds.2012.09.012
• Lee JY, Divaris K, Baker AD, et al. The relationship of oral health literacy and self-efficacy with oral health status and dental neglect. Am J Public Health. 2012; 102(5): 923–9. doi: 10.2105/AJPH.2011.300291.
• Pandit AU, Tang JW, Bailey SC, et al. Education, literacy, and health: Mediating effects on hypertension knowledge and control. Patient Educ Couns. 2009; 75(3): 381–5. doi: 10.1016/j.pec.2009.04.006
• McNaughton CD, Jacobson TA, Kripalani S. Low literacy is associated with uncontrolled blood pressure in primary care patients with hypertension and heart disease. Patient Educ Couns. 2014; 96(2): 165–70. doi.org/10.1016/j.pec.2014.05.007
• White S, Chen J, Atchison R. Relationship of preventive health practices and health literacy: A national study. Am J Health Behav. 2008; 32(3): 227–42. doi: 10.5555/ajhb.2008.32.3.227
• Kobayashi LC, Wardle J, von Wagner C. Limited health literacy is a barrier to colorectal cancer screening in England: Evidence from the English Longitudinal Study of Ageing. Prev Med (Baltim) 2014; 61(100): 100–5. doi: 10.1016/j.ypmed.2013.11.012
• Andrus MR, Roth MT. Health literacy: a review. Pharmacotherapy 2002; 22(3): 282-302. doi: 10.1592/phco.22.5.282.33191
• Scott TL, Gazmararian JA, Williams MV, et al. Health literacy and preventive health care use among Medicare enrollees in a managed care organization. Med Care 2002; 40(5): 395-404. doi: 10.1097/00005650-200205000-00005