Çocukluk Çağı Rutin Aşı Takvimi ve Bağışıklama Uygulamaları

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 3, 148 - 162, 31.12.2024

Ayşe Tekin Yılmaz

https://doi.org/10.34084/bshr.1576419

Öz

Aşı enfeksiyon hastalıklarından korunmanın etkin ve güvenli aynı zamanda da en kolay yollarından biridir. Her gün farklı hastalıklarının tanımlandığı, yeni tedavi yöntemlerine bir yenisinin eklendiği modern tıbbın en parlak dönemlerinden birinin yaşandığı günümüze enfeksiyon hastalıklarının önlenmesinde halen temiz su kaynaklarının sağlanması dışında en etkili yöntem aşı uygulamalarıdır. Aşı uygulamaları aynı zamanda koruyucu sağlık hizmetleri içinde de önemli bir yer tutmaktadır. Aşı sadece bireysel koruma sağlamakla kalmaz toplum genelinde aşı uygulaması belirli oranların üzerine çıkartılabildiğinde toplumsal bağışıklığın da oluşmasını sağlar. Toplumsal bağışıklık sağlanmasından bir sonraki adım ise herhangi bir mikroorganizmanın eradike edilmesi yani neden olduğu hastalığın ortadan kalkmasıdır.
Bu yazıda ülkemizde sağlık bakanlığı tarafınca önerilen ve uygulanan çocukluk çağı aşı programında yer alan aşılardan, uygulama özelliklerinden ve uygulama öncesinde ya da sonrasında dikkat edilmesi gereken durumlardan bahsedilecektir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, aşı takvimi, bağışıklma

Childhood Routine Vaccination Schedule and Immunization Practices

Öz

Vaccination is one of the effective and safest way to protect against infectious diseases. In today's world, where one of the brightest periods of modern medicine is experienced, where different diseases are being identified every day and new treatment methods are being added, the most effective method for preventing infectious diseases, apart from providing clean water resources, is vaccination. Vaccination practices also have an important role in preventive health practice. Vaccination not only provides individual protection, but also provides herd immunity when immunization in the general public can be increased above certain rates.
In this article, we will talk about the vaccines included in the childhood vaccination program recommended and implemented by the Ministry of Health in our country, their applications and the situations that should be taken into consideration before or after vaccination.

Anahtar Kelimeler

Childhood, Vaccination Schedule, Immunization

Kaynakça

• 1. World Health Organization. Immunization coverage. 2024. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/immunization-coverage. Erişim: 20 Ekim 2024.
• 2. T.C. Sağlık Bakanlığı. Aşı Portalı. Aşı Takvimi Nedir? Nasıl Oluşturulur? https://asi.saglik.gov.tr/. Erişim: 20 Ekim 2024.
• 3. Stevens CE, Beasley RP, Tsui J, Lee WC. Vertical transmission of hepatitis B antigen in Taiwan. N Engl J Med. 1975 Apr 10;292(15):771-4. doi: 10.1056/NEJM197504102921503. PMID: 1113797.)
• 4. T.C. Sağlık Bakanlığı. Aşı Portalı. Aşı İle Önlenebilir Hastalıklar. Hepatit B Hastalığı. https://asi.saglik.gov.tr/aoh/hepatit-b.html. ( Erişim: 20 Ekim 2024)
• 5. American Academy of Pediatrics. Immunization in Preterm and Low Birth Weight Infants. Kimberlin DW, Banerjee R,Barnett ED, Lynfield R, Sawyer MH [eds). Red Book: 2024-2027 Report of the Committee on Infectious Diseases, 33rd ed, American Academy of Pediatrics; 2024:88-89
• 6. Centre of Disease and Control. Vaccines and Immunization. Child Immunization Schedule Notes. Recommendations for Ages 18 Years or Younger, United States, 2024. https://www.cdc.gov/vaccines/hcp/imz-schedules/child-adolescent-notes. (Erişim: 20 Ekim 2024)
• 7. American Academy of Pediatrics. Immunization in Health Care Personnel. Kimberlin DW, Banerjee R,Barnett ED, Lynfield R, Sawyer MH [eds). Red Book: 2024-2027 Report of the Committee on Infectious Diseases, 33rd ed, American Academy of Pediatrics; 2024:117-118
• 8. T.C. Sağlık Bakanlığı. Aşı Portalı. Aşı İle Önlenebilir Hastalıklar. Hepatit A Hastalığı. https://asi.saglik.gov.tr/aoh/hepatit-b.html. Erişim: 20 Ekim 2024
• 9. World Health Organization. Global tuberculosis report 2023. https://reliefweb.int/report/world/global-tuberculosis-report-2023. Erişim:12 Ağustos 2024.
• 10. T.C. Sağlık Bakanlığı. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Türkiye’de Verem Savaşı 2021 Raporu. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/tuberkuloz-db/Dokumanlar/Raporlar/Turkiyede_Verem_Savasi_2021_Raporu. Erişim 20 Ekim 2024.
• 11. Lugosi L. Theoretical and methodological aspects of BCG vaccine from the discovery of Calmette and Guérin to molecular biology. A review. Tuber Lung Dis. 1992;73(5):252-261. doi:10.1016/0962-8479(92)90129-8 12. Setiabudiawan TP, Reurink RK, Hill PC, et al. Protection against tuberculosis by Bacillus Calmette-Guérin (BCG) vaccination: A historical perspective. Med. 2022;3(1):6-24. doi:10.1016/j.medj.2021.11.006
• 13. T.C. Sağlık Bakanlığı. Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi. Ankara, 2008. https://www.saglik.gov.tr/TR-11080/genisletilmis-bagisiklama-programi-genelgesi.html. Erişim: 20 Ağustos 2024
• 14. Zwerling A, Pai M. The BCG world atlas: a new, open-access resource for clinicians and researchers. Expert Rev Anti Infect Ther. 2011;9(8):559-561. doi:10.1586/eri.11.71
• 15. Zwerling A, Pai M. The BCG world atlas: a new, open-access resource for clinicians and researchers. Expert Rev Anti Infect Ther. 2011;9(8):559-561. doi:10.1586/eri.11.71
• 16. Casanova JL, Blanche S, Emile JF, et al. Idiopathic disseminated bacillus Calmette-Guérin infection: a French national retrospective study. Pediatrics. 1996;98(4 Pt 1):774-778.
• 17. T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlık İstatistikleri Yıllıkları. https://www.saglik.gov.tr/TR-84930/saglik-istatistikleri-yilliklari.html. Erişim: 20 Ekim 2024.
• 18. World Health Organization. Rohingya crisis, situation Report 19. https://www.who.int/bangladesh/emergencies/Rohingyacrisis/situation-report---rohingya-crisis. Erişim: 20 Ekim 2024.
• 19. Badell E, Alharazi A, Criscuolo A, et al. Ongoing diphtheria outbreak in Yemen: a cross-sectional and genomic epidemiology study. Lancet Microbe. 2021;2(8):e386-e396. doi:10.1016/S2666-5247(21)00094-X
• 20. T.C. Sağlık Bakanlığı. Aşı Portalı. Aşı İle Önlenebilir Hastalıklar. Difteri (Kuşpalazı) Hastalığı. https://asi.saglik.gov.tr/aoh/difteri.html. Erişim: 20 Ekim 2024
• 21. Center of Disease Control and Preventation. Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventabla Diseases. Hamborsky J, Kroger A, Wolfe S,eds. In Pink Book 2017. Chapter1 Diphtheria.
• 22. American Academy of Pediatrics. Tetanus. Kimberlin DW, Banerjee R,Barnett ED, Lynfield R, Sawyer MH [eds). Red Book: 2024-2027 Report of the Committee on Infectious Diseases, 33rd ed, American Academy of Pediatrics; 2024:851-52
• 23. American Academy of Pediatrics. Pertussis. Kimberlin DW, Banerjee R,Barnett ED, Lynfield R, Sawyer MH [eds). Red Book: 2024-2027 Report of the Committee on Infectious Diseases, 33rd ed, American Academy of Pediatrics; 2024:656
• 24. Saadatian-Elahi M, Plotkin S, Mills KHG, et al. Pertussis: Biology, epidemiology and prevention. Vaccine. 2016;34(48):5819-5826. doi:10.1016/j.vaccine.2016.10.029
• 25. T.C. Sağlık Bakanlığı. Aşı Portalı. Aşı İle Önlenebilir Hastalıklar. Boğmaca Hastalığı. https://asi.saglik.gov.tr/aoh/bogmaca-hastaligi.html. Erişim: 20 Ekim 2024
• 26. Polio Global Eradication Initiative. Polio Now. https://polioeradication.org/polio-today/polio-now .Erişim:17 Temmuz 2024
• 27. T.C. Sağlık Bakanlığı. Aşı Portalı. Aşı İle Önlenebilir Hastalıklar. Çocuk Felci (Poliomiyelit) Hastalığı. https://asi.saglik.gov.tr/aoh/poliomyelit.html. Erişim: 20 Ekim 2024.
• 28. American Academy of Pediatrics. Poliovirüs Infections. Kimberlin DW, Banerjee R,Barnett ED, Lynfield R, Sawyer MH [eds). Red Book: 2024-2027 Report of the Committee on Infectious Diseases, 33rd ed, American Academy of Pediatrics; 2024:688
• 29. T.C. Sağlık Bakanlığı. Aşı Portalı. Aşı İle Önlenebilir Hastalıklar. Haemophilus İnfluenzae Tip B (HİB) Hastalığı. https://asi.saglik.gov.tr/aoh/hib-hastaligi.html Erişim: 20 Ekim 2024
• 30. GBD 2016 Lower Respiratory Infections Collaborators. Estimates of the global, regional, and national morbidity, mortality, and aetiologies of lower respiratory infections in 195 countries, 1990-2016: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016. Lancet Infect Dis. 2018;18(11):1191-1210. doi:10.1016/S1473-3099(18)30310-4
• 31. Dagan R, Ben-Shimol S. Pneumococcal vaccines. In: Vesikari T, Van Damme P, eds. Pediatric Vaccines and Vaccinations. Cham, Switzerland: Springer. 2017:197-213.
• 32. T.C. Sağlık Bakanlığı. Aşı Portalı. Aşı İle Önlenebilir Hastalıklar. Pnömokokal Hastalık. https://asi.saglik.gov.tr/aoh/pnomokokal-hastalik.html Erişim: 20 Ekim 2024
• 33. Patel MK, Goodson JL, Alexander JP Jr, et al. Progress Toward Regional Measles Elimination - Worldwide, 2000-2019. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2020;69(45):1700-1705. Published 2020 Nov 13. doi:10.15585/mmwr.mm6945a6
• 34. Maldonado YA, Shetty AK. Mumps virus. Principles and Practice of Pediatric Infectious Diseases. Long SS, Prober CG, Fischer M (ed), 5. bası, Philadelphia: Elsevier. 2018:6080-6097
• 35. Mclean HQ, Hickman CJ, Seward JF. Mumps. World Health Organization (WHO), Immunization, Vaccines and Biologicals. The Immunological Basis for Immunization Series, Module 16. Geneva: WHO. 2010:1-33 https://apps.who.int/iris/bitstream/handle Erişim: 14 Ağustos 2024
• 36. World Health Organization. Measles vaccines: WHO position paper - April 2017. Wkly Epidemiol Rec. 2017;92:205–227
• 37. T.C. Sağlık Bakanlığı Aşı Portalı. https://asi.saglik.gov.tr Erişim: 14 Ağustos 2024
• 38. Plotkins: Moss WJ, Strebel M. Measles vaccines. Plotkin SA, Orenstein WA, Offit PA, Edwards KM (ed). Plotkin’s Vaccines, 8. basım. Philadelphia: Saunders Elsevier, 2024:648-60.
• 39. Clemmans N, Hickman C, Lee A. Mumps. Roush SW, Baldy LM, Kirkconnell Hall MA (ed). Manual for the Surveillance of Vaccine-Preventable Diseases. Centers for Disease Control and Prevention, 2018; Ch. 9:1-18 https://www.cdc.gov/vaccines/pubs/surv-manual/chpt09- mumps.html
• 40. Stowe J, Kafatos G, Andrews N, et al. Idiopathic thrombocytopenic purpura and the second dose of MMR. Arch Dis Child. 2008;93(2):182-183. doi:10.1136/adc.2007.126003
• 41. American Academy of Pediatrics. Measles. Kimberlin DW, Banerjee R,Barnett ED, Lynfield R, Sawyer MH [eds). Red Book: 2024-2027 Report of the Committee on Infectious Diseases, 33rd ed, American Academy of Pediatrics; 2024:583
• 42. King GE, Markowitz LE, Patriarca PA, et al. Clinical efficacy of measles vaccine during the 1990 measles epidemic. Pediatr Infect Dis J. 1991;10(12):883-888. doi:10.1097/00006454-199112000-00001
• 43. American Academy of Pediatrics. Varicella-Zoster Virus Infections. Kimberlin DW, Banerjee R,Barnett ED, Lynfield R, Sawyer MH [eds). Red Book: 2024-2027 Report of the Committee on Infectious Diseases, 33rd ed, American Academy of Pediatrics; 2024:939