ULUSLARARASI ÖĞRENCİLER İÇİN AKADEMİK TÜRKÇE SOSYAL BİLİMLER KİTABININ OKUNABİLİRLİĞİ

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 250 - 264, 31.12.2022

Mustafa Özgün Harmankaya

https://doi.org/10.48174/buaad.52.10

Cited By: 3

Öz

Metinlerin kolaylık ya da zorluğuna ilişkin yapılacak çıkarımlar için kullanılan nicel ve nitel pek çok yönelim vardır. Okunabilirlik de bunlardan biridir. Metinlerin hece, sözcük ve cümle uzunluğu gibi nicel özelliklerinin dikkate alınarak bir metnin okunurluğunun zorluk veya kolaylığına yönelik bir yargıya ulaşılması anlamına gelen okunabilirlik kavramı, ikinci dil öğretiminde metin kaynaklı sorunları tespit etme bakımından önemli bir sayısal veridir. Bu tür verilerin yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan öğretim materyallerinde yer alan metinlere uygulanarak metinlerin seviyeye uygunluğunun belirlenmesi öğretim sürecini geliştirmek bakımından önemlidir. Buna bağlı olarak bu araştırmada Uluslararası Öğrenciler İçin Akademik Türkçe: Sosyal Bilimler ders kitabının okunabilirlik bakımından incelenmesi amaçlanmıştır. Betimsel araştırma tekniğinin kullanıldığı araştırmada veriler Uluslararası Öğrenciler İçin Akademik Türkçe: Sosyal Bilimler ders kitabından elde edilmiştir. İlgili amaç doğrultusunda araştırmacı tarafından metinlerin hece, sözcük ve cümle uzunlukları belirlenmiş; ulaşılan verilere Ateşman ve Çetinkaya-Uzun okunabilirlik formülleri uygulanmıştır. Ortaya çıkan puanlar, formüllerin karşılığı olan düzeylerle eşleştirilmiş ve kolaylık/zorluk bakımından değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda ilgili kitabın okunabilirlik bakımından Ateşman formülüne göre orta güçlükte, zor ve çok zor metinlerden oluştuğu; Çetinkaya-Uzun formülüne göre ise eğitsel ve engelli düzeydeki metinlerden oluştuğu belirlenmiştir. Kitabın akademik Türkçe öğrenen uluslararası öğrencilerin öğretim sürecinde kullanıldığı ve C1 seviyesindeki metinlere ilişkin gerçekleştirilen okunabilirlik çalışmaları incelendiğinde metinlerin hedef seviyeye uygun olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

okunabilirlik, akademik Türkçe, metin, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi

Readability of Academic Turkish Social Sciences Textbook for International Students

Öz

There are many quantitative and qualitative orientations used for inferences about the ease or difficulty of texts. Readability is one of them. The concept of readability, which means reaching a judgment about the difficulty or ease of readability of a text by taking into account the quantitative characteristics of texts such as syllable, word and sentence length, is an important numerical data in terms of detecting text-related problems in second language teaching. It is important to determine the appropriateness of the texts by applying such data to the texts in the teaching materials used in teaching Turkish as a foreign language, in terms of improving the teaching process. Accordingly, in this research, it is aimed to examine the Academic Turkish for International Students: Social Sciences textbook in terms of readability. In the research in which the descriptive research technique was used, the data were obtained from the Academic Turkish for International Students: Social Sciences textbook. In line with the relevant purpose, the syllable, word and sentence lengths of the texts were determined by the researcher; Ateşman and Çetinkaya-Uzun readability formulas were applied to the obtained data. The resulting scores were matched with the levels corresponding to the formulas and evaluated in terms of ease/difficulty. As a result of the research, it was determined that the related book consisted of medium difficulty, difficult and very difficult texts according to the Ateşman formula in terms of readability; According to the Çetinkaya-Uzun formula, it was determined that it consisted of texts at educational and disability levels. When the book is used in the teaching process of international students learning Turkish academically and the readability studies carried out on the C1 level texts, it has been determined that the texts are suitable for the target level.

Anahtar Kelimeler

readability, academic Turkish, text, teaching Turkish as a foreign language

Kaynakça

• Ateşman, E. (1997). “Türkçede Okunabilirliğin Ölçülmesi”. Dil Dergisi, 58, 71-74.
• Aydın, E. (2021). “Yabancılar İçin Hazırlanmış Türkçe Okuma Kitaplarının Okunabilirlik Durumları”. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 4(2), 206-226.
• Bağcı, H., & Ünal, Y. (2013). “İlköğretim 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Düzeyi”. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3), 12-28.
• Baki, Y. (2019). “Türkçe Dersi 8. Sınıf Kitabındaki Metinlerin Okunabilirliği”. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 5(1), 30-46.
• Baş, B., & İnan Yıldız, F. (2015). “2. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Metinlerin Okunabilirlik Açısından İncelenmesi”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(11), 52-61.
• Bezirci, B., & Yılmaz, A. E. (2010). “Metinlerin Okunabilirliğinin Ölçülmesi Üzerine Bir Yazılım Kütüphanesi ve Türkçe İçin Yeni Bir Okunabilirlik Ölçütü”. DEÜ Mühendislik Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, 12(3), 49-62.
• Biçer, N., & Alan, Y. (2017). “Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Yeni Hitit 3 ve İstanbul C1+ Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Düzeylerinin Karşılaştırılması”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 1130-1139.
• Bora, A. (2019). “Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Yönünden İncelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi. Erzincan: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Erkan Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (23. Bs). Pegem Akademi.
• Çakıroğlu, O. (2015). “İlkokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Düzeylerinin Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrenciler Açısından Değerlendirilmesi”. İlköğretim Online, 14(2), 671-681.
• Çetinkaya, G. (2010). “Türkçe Metinlerin Okunabilirlik Düzeylerinin Tanımlanması ve Sınıflandırılması”. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Çetinkaya, G., & Uzun, L. (2011). “Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Özellikleri”. İçinde H. Ülper (Ed.), Türkçe Ders Kitabı Çözümlemeleri (2. Bs, Ss. 141-156). Pegem Akademi.
• Dale, E., & Chall, J. S. (1948). “A Formula For Predicting Readability”. Educational Research Bulletin, 27(1), 11-28.
• Erişik, H. (2021). “Yabancılar İçin Türkçe Okuma Kitaplarının Okunabilirliği: Türkçenin Sesi Yunus Emre Örneği”. Journal Of Sustainable Educational Studies, 2(3), 1-14.
• Erol, H. F. (2015). “Yabancı Dil Olarak Türkçe Ders Kitaplarında Okunabilirlik”. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 50(50), 29-38.
• Flesch, R. (1948). “A New Readability Yardstick”. Journal Of Applied Psychology, 32(3), 221-233.
• Gunning, R. (1968). The Technique Of Clear Writing (Rev. Ed). Mcgraw-Hill.
• Karşılayan, S. (2022). “Ak Başat Türkçe A1-A2 Kitabındaki Metinlerin Okunabilirlik Sayısı ve Metinlerdeki Ses Birimlerin Okumaya Etkisi”. Türk Dünyası ve Türkçe Öğretimi, 1(1), 1-17.
• Korkmaz, C. B. (2019). “Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Metin Uyarlama”. İçinde E. Boylu & L. Iltar (Ed.), Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Politika, Program, Yöntem ve Öğretim (Ss. 215-238). Pegem Akademi.
• Moralı, G., Halitoğlu, V., Gökduman, E., & Acar, Y. (2018). Uluslararası Öğrenciler İçin Akademik Türkçe:Sosyal Bilimler. Erciyes Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi (ERSEM).
• Mutlu, H. H. (2020). “Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarında (İstanbul Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Seti, Yedi İklim Öğretim Seti) Yer Alan Metinlerin Okunabilirlik Düzeylerinin İncelenmesi”. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(22), 371-386.
• Okur, A., & Arı, G. (2013). “6, 7, 8. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirliği”. İlköğretim Online, 12(1), 202-226.
• Okur, A., Arı, G., Ersoyol, F., & Okur, E. K. (2013). “5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirliği”. Sakarya University Journal Of Education, 3(2), 65-79.
• Özçetin, K., & Karakuş, N. (2020). “5. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Yönünden İncelenmesi”. Türkiye Eğitim Dergisi, 5(1), 175-190.
• Özdemir, S., & Daştan, E. (2022). Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler İçin Türkçe Kitaplarındaki Okuma Metinlerinin Okunabilirlik Düzeyleri. İçinde J. V. Andrei & M. E. Kalgı (Ed.), Internatıonal Aegean Conferences. ISPEC Publications.
• Smith, E. A., & Senter, E. A. (1967). Automated Readability İndex (S. 14) [Final Report]. University Of Cincinnati.
• Şimşek, R. (2021). “Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Kullanılan A1 Düzeyi Ders Materyallerinin Okunabilirlik Açısından Değerlendirilmesi”. International Journal Of Language Academy, 9(3), 72-82.
• Tosunoğlu, M., & Özlük, Y. Ö. (2011). “Okunabilirlik ve İlköğretim 1. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Düz Yazı Metinlerinin Okunabilirlik Açısından Değerlendirilmesi”. Millî Eğitim, 189, 219-230.
• Yılmaz, F., & Temiz, Ç. (2014). “Yabancılara Türkçe Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarındaki Metinlerin Okunabilirlik Durumları”. International Journal Of Languages’ Education And Teaching, 2, 81-91.
• Zorbaz, K. Z. (2007).” Türkçe Ders Kitaplarındaki Masalların Kelime-Cümle Uzunlukları ve Okunabilirlik Düzeyleri Üzerine Bir Değerlendirme”. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 87-101.
• Zorbaz, K. Z., & Köroğlu, M. (2016). “Gazi TÖMER Yabancılar İçin Türkçe Öğretim Setindeki Metinlerin Kelime-Cümle Uzunlukları ve Okunabilirlik Düzeyleri”. Turkish Studies-International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 11(3), 2509-2524.