Examining the Self-Efficacy of Basic Education Teachers in Supporting Early Literacy Skills

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 104 - 118, 30.06.2024

Osman Gedik , Burak Delican

https://doi.org/10.48174/buaad.1475725

Öz

The study was conducted with the survey model, one of the quantitative research methods. The participants of the study consisted of 303 basic education teachers working in the spring semester of the 2021-2022 academic year. In this study, the data were obtained through the Personal Information Form and the "Self-Efficacy Scale for Supporting Early Literacy Skills" consisting of six sub-dimensions. "Personal Information Form" includes three questions about gender, branch and tenure of the teachers and covers the independent variables. The Self-Efficacy Scale for Supporting Early Literacy Skills was developed in five-point Likert type and was defined with 40 items under the dimensions of visual reading, phonological awareness, listening monitoring, print awareness, basic writing skills, and evaluation of progress.
The data obtained from the scales used in the research were analyzed through SPSS 22 analysis program. As a result of the corrections made, analyzes were made in line with the responses from a total of 303 pre-service teachers participating in the study. The data were analyzed with t-test in terms of gender and branch variables and one-way analysis of variance in terms of tenure variables. According to the findings, the self-efficacy perceptions of preschool and classroom teachers towards supporting the early literacy skills of their students in their classrooms showed a significant difference in favor of female teachers in terms of gender, but did not differ significantly in terms of branch variable. In addition, it was concluded that teachers' self-efficacy perceptions towards supporting students' early literacy skills differed significantly in favor of teachers with less tenure compared to teachers with more tenure.

Anahtar Kelimeler

early literacy, self-efficacy, teacher

Erken Okuryazarlık Becerilerinin Desteklenmesinde Temel Eğitim Öğretmenlerinin Öz Yeterliklerinin İncelenmesi

Öz

Erken okuryazarlık, bireylerin formel olarak okuma yazma eğitimine başlamadan önce okuma yazmaya ilişkin kazanılması beklenen bilgi, beceri ve tutumların tamamını ifade etmektedir. Dolayısıyla öğrencilerin okul öncesi ve ilkokul çağlarında bu becerilerinin desteklenmesi görevini okul öncesi ve sınıf öğretmenleri üstlenmektedir Bu araştırma temel eğitim öğretmenleri olan okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin sınıflarında bulunan öğrencilerinin erken okuryazarlık becerilerini desteklemeye yönelik öz yeterlik algılarını incelenmeyi amaçlamıştır. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli ile yürütülmüştür. Çalışmanın katılımcıları 2021-2022 yılı bahar yarıyılında görev yapan 303 temel eğitim öğretmenidir. Araştırmada veriler “Kişisel Bilgi Formu” ve “Erken Okuryazarlık Becerilerinin Desteklenmesine Yönelik Öz Yeterlik Algısı Ölçeği” veri araçları ile toplanmıştır. Araştırmada veriler cinsiyet ve branş değişkenleri açısından t-Testi, görev süresi değişkeni açısından ise tek yönlü varyans analizi ile analiz edilmiştir. Bulgulara göre, okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin sınıflarında bulunan öğrencilerinin erken okuryazarlık becerilerinin desteklenmesine yönelik öz yeterlik algıları, branş değişkeni açısından anlamlı olarak farklılaşmamasına karşın cinsiyet değişkeni açısından kadın öğretmenlerin lehine anlamlı olarak farklılaştığı görülmüştür. Ayrıca öğretmenlerin görev yaptıkları süre değişkeni açısından öz yeterlik algıları görev süresi az olan öğretmenlerin lehine anlamlı olarak farklılaştığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

erken okuryazarlık, öz yeterlik, öğretmen

Kaynakça

• Adams, M. J. (1990). Learning to read: Thinking and learning about print. Cambridge: MIT Press.
• Akoğlu, G. (2015). Okul öncesi dönemde dil gelişimi ve erken okuryazarlık. F. Turan ve A. İ. Yükselen (Ed.), Çocuk gelişimi 2 okulöncesi döneminde gelişim içinde (ss. 53-72). Ankara: Hedef.
• Akyol, H. (2015). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. (15. Baskı). Ankara: Pegem.
• Altun, D., & Erden, F. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının erken okuryazarlık ile ilgili görüşleri ve staj uygulamaları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 241-261.
• Bay, D. (2008). Ana sınıfı öğretmenlerinin okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına ilişkin yeterlilik algılarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Baydık, B. (2003). Filizlenen okuryazarlık ve desteklenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 4(2), 77-89. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000208
• Bayraktar, V. (2013). Okuma-yazmaya hazırlık eğitim programının anasınıfına devam eden 6 yaş grubu çocukların yazı farkındalığı becerilerine ve ilkokul birinci sınıftaki ses farkındalığı ve okuma-yazma becerilerine etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Büyüköztürk. Ş., Kılıç Çakmak. E., Akgün. Ö.E., Karadeniz. Ş. ve Demirel. F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (25.Baskı). Ankara: Pegem.
• Cabell, S. Q., Justice, L. M., Konold, T. R., & McGinty, A. S. (2011). Profiles of emergent literacy skills among preschool children who are at risk for academic difficulties. Early Childhood Research Quarterly, 26(1), 1-14. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2010.05.003
• Coyne, M. D., & Harn, B. A. (2006). Promoting beginning reading success through meaningful assessment of early literacy skills. Psychology in the Schools, 43(1), 33-43. https://doi.org/10.1002/pits.20127
• Creswell. J. W. (2013). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (4th ed.). Boston: Pearson.
• Çabuk, B. (2014). Anasınıfı ve sınıf öğretmenlerinin okuma yazmaya hazırlık etkinlikleriyle ilgili algı ve bilgi düzeyleriyle mesleki yeterliklerine ilişkin algı düzeylerinin karşılaştırılması. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çelenk, S. (2003). İlkokuma-yazma öğretiminde kuluçka dönemi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 36(1-2), 75-80.
• Delican, B. (2018). Okuma yazmaya hazırbulunuşluğu belirleme aracının geliştirilmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Delican, B., & Ateş, S. (2022). Development of a self-efficacy scale for supporting early literacy skills. International Journal of Progressive Education, 18(2), 259-274.
• Denli, H. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin erken okuma yazma inançları ile okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına ilişkin yeterlik algıları. Yüksek Lisans Tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bolu.
• Dickinson, D. K., & Caswell, L. (2007). Building support for language and early literacy in preschool classrooms through in-service professional development: Effects of the literacy environment enrichment program (LEEP). Early Childhood Research Quarterly, 22(2), 243-260. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2007.03.001
• Ege, P. (2006). Çocuklarda okuryazarlık gelişimi. Çoluk Çocuk Dergisi, 65, 6-10.
• Ergül, C., Karaman, G., Akoğlu, G., Tufan, M., Dolunay Sarıca, A., & Bahap-Kudret, Z. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin "erken okuryazarlık" kavramına ilişkin bilgi düzeyleri ve sınıf uygulamaları. İlköğretim Online, 13(4), 1449-1472.
• Frankel, K. K., Becker, B. L., Rowe, M. W., & Pearson, P. D. (2016). From “what is reading?” to what is literacy? Journal of Education, 196(3), 7-17. https://doi.org/10.1177/002205741619600303
• French, G. (2013). Early literacy and numeracy matters. An Leanbh Óg, 7, 31-45.
• Hsieh, W. Y., Hemmeter, M. L., McCollum, J. A., & Ostrosky, M. M. (2009). Using coaching to increase preschool teachers’ use of emergent literacy teaching strategies. Early Childhood Research Quarterly, 24(3), 229-247. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2009.03.007
• Kurudayıoğlu, M., & Tüzel, S. (2010). 21. yüzyıl okuryazarlık türleri, değişen metin algısı ve Türkçe eğitimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 15(28), 283-298.
• Morrow, L. M. (2007). Developing literacy in preschool. Guilford Press.
• Oudeans, M. K. (2003). Integration of letter-sound correspondences and phonological awareness skills of blending and segmenting: A pilot study examining the effects of instructional sequence on word reading for kindergarten children with low phonological awareness. Learning Disability Quarterly, 26(4), 258-280. https://doi.org/10.2307/1593638
• Öğretir-Özçelik, A. D. (2018). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının okuma yazmaya hazırlık çalışmalarına ilişkin görüş ve algılamalarının belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(3), 825-843. https://doi.org/10.17152/gefad.399656
• Pavelko, S. L., Lieberman, R. J., Schwartz, J., & Hahs-Vaughn, D. (2018). The contributions of phonological awareness, alphabet knowledge, and letter writing to name writing in children with specific language impairment and typically developing children. American Journal of Speech-Language Pathology, 27(1), 166-180. https://doi.org/10.1044/2017_AJSLP-17-0084
• Pilten, G., & Temur, T. (2009). Ön okur-yazarlık ve okul öncesi dönem. T. Temur (Ed.). İlk okuma yazma öğretimi içinde (ss.25-35). Ankara: Pegem.
• Sonnenschein, S., Thompson, J. A., Metzger, S. R., & Baker, L. (2013). Relations between preschool teachers’ language and gains in low income English language learners’ and English speakers’ vocabulary, early literacy and math skills. HS Dialog: The Research to Practice Journal for the Early Childhood Field, 16(4), 64-87. https://doi.org/10.55370/hsdialog.v16i4.130
• Spivey, B. L. (2012). Six early literacy skills predict reading and writing success. Handy Handouts.
• Şimşek, Ö. (2011). 60-72 aylık çocukların yazı farkındalığının ve yazmaya hazırlık becerilerinin gelişiminde okuma yazmaya hazırlık programının etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (6th Ed.). Pearson New International Edition.
• Tracey, D. H., & Morrow, L. M. (2017). Lenses on reading: An introduction to theories and models. Guilford Publications.
• Turna, C. (2021). Erken okuryazarlık ve özel gereksinimli çocuklar. E. Laçin (Ed.). Özel gereksinimli öğrenciler için okuma ve okumanın gelişimi içinde (ss. 23-51). Ankara: Nobel.
• Türköz, H. K. (2022). Okul öncesi öğretmenlerin erken okuryazarlık becerilerine yönelik yeterliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Wagner, R. K., Torgesen, J. K., & Rashotte, C. A. (1994). Development of reading-related phonological processing abilities: New evidence of bidirectional causality from a latent variable longitudinal study. Developmental Psychology, 30(1), 73-87. https://doi.org/10.1037/0012-1649.30.1.73
• Whitehurst, G. J., Arnold, D. S., Epstein, J. N., Angell, A. L., Smith, M., & Fischel, J. E. (1994). A picture book reading intervention in day care and home for children from low-income families. Developmental Psychology, 30(5), 679-689. https://doi.org/10.1037/0012-1649.30.5.679
• Wilson, S. B., & Lonigan, C. J. (2010). Identifying preschool children at risk of later reading difficulties: Evaluation of two emergent literacy screening tools. Journal of Learning Disabilities, 43(1), 62-76. https://doi.org/10.1177/0022219409345007