Mustafa Gökçeoğlu as a Researcher of Turkish Cypriot Folk Culture

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 206 - 226, 31.12.2024

Mehmet Çevik

https://doi.org/10.48174/buaad.1584032

Öz

In this study, Mustafa Gökçeoğlu, a Turkish Cypriot folklore researcher and writer, has tried to reveal what kind of a researcher profile he has as a folklorist, based on his books on Turkish Cypriot folk culture, all of which are based on field research. For this purpose, firstly, Gökçeoğlu’s biography is briefly discussed and his publications are given. Then, the findings about Gökçeoğlu’s folklore researcher profile are presented. These findings were reached by analyzing his books from various perspectives such as content, method, approach, perspective and style. In this framework, 10 features of Gökçeoğlu’s profile as a folklore researcher were identified. These features are as follows:
1. Gökçeoğlu is a very productive researcher and writer.
2. Gökçeoğlu is an important folklore researcher who has conducted folklore studies, written books, articles and presented papers within the framework of folklore; however, he is not a professional folklorist.
3. Gökçeoğlu has also done very important work in the fields of linguistics and lexicography; however, he does not have a professional identity in linguistics or lexicography.
4. Gökçeoğlu has conducted research and publications by prioritizing “scientific” standards and not with “academic” concerns, but with the concern of identifying the products of his own culture and transferring them to the future.
5. Although Gökçeoğlu does not have a “professional” identity in the fields of folklore, linguistics and lexicography, he is a researcher who has carried out innovative and pioneering works that are not seen in many professionals.
6. In some of his works, Gökçeoğlu has transcribed the folk literature texts as he compiled them, with the dialects of Cyprus, and in others with Turkey Turkish, with the standard written language; however, in both cases, he has done this as a conscious choice.
7. Gökçeoğlu has simultaneously focused on both field research and literature studies for the products he has produced.
8. When it comes to folk culture research, Gökçeoğlu is actually both a learner and a teacher.
9. In addition to his research books, Gökçeoğlu has also written and published short stories and poems, which naturally have deep reflections of his identity as a folk culture researcher.
10. Some of Gökçeoğlu’s works have been criticized by some researchers with a strict attitude in terms of “scientific” standards.
By evaluating these characteristics, it has been concluded that Gökçeoğlu’s research on Turkish Cypriot folk culture was carried out with the aim of contributing to the effort to transfer the cultural values of the society to future generations. In fact, it has been determined that this conclusion, that is, Gökçeoğlu’s aim of conducting research and publishing them, is also decisive in the emergence of all the characteristics of the researcher profile he exhibits. Within the framework of all these, it has been underlined that Mustafa Gökçeoğlu has made important determinations in terms of Turkish Cypriot cultural history and folklore research on the one hand; but on the other hand, and very importantly, he has created a very important corpus of texts and data for future studies.

Anahtar Kelimeler

Cyprus, Turkish Cypriot folklore, folklore, Mustafa Gökçeoğlu

Kıbrıs Türk Halk Kültürü Araştırmacısı Olarak Mustafa Gökçeoğlu

Öz

Bu çalışmada, Kıbrıslı Türk halk bilimi araştırmacısı ve yazar olan Mustafa Gökçeoğlu’nun (1942-2022) Kıbrıs Türk halk kültürüyle ilgili, tamamı alan araştırmalarına dayanan kitaplarından hareketle, halk bilimci olarak nasıl bir araştırmacı profiline sahip olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda önce, Gökçeoğlu’nun yaşamöyküsü kısaca ele alınmış ve yayınlarının künyesi verilmiştir. Ardından da bu yayınların içerik, yöntem, yaklaşım, bakış açısı, üslup gibi çeşitli açılardan değerlendirilmesiyle ulaşılan tespitlerden hareketle Gökçeoğlu’nun halk bilimi araştırmacılığına dair bulgular aktarılmıştır. Bu çerçevede Gökçeoğlu’nun halk bilimi araştırmacısı olarak sahip olduğu profile dair 10 madde tespit edilmiş ve bu maddelerin her biri örneklerle gerekçelendirilerek açıklanmıştır. Bulguların değerlendirilmesiyle, Gökçeoğlu’nun Kıbrıs Türk halk kültürüyle ilgili araştırmalarını, mensubu olduğu toplumun kültürel değerlerinin gelecek kuşaklara aktarılması çabasına katkı sunmak amacıyla gerçekleştirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Aslında bu sonucun, yani Gökçeoğlu’nun araştırma yapıp bunları yayımlama amacının da onun sergilediği araştırmacı profiline dair tüm özelliklerin ortaya çıkmasında belirleyici olduğu tespit edilmiştir. Tüm bunlar çerçevesinde de Mustafa Gökçeoğlu’nun Kıbrıs Türk kültür tarihi ve halk bilimi araştırmaları açısından, bir taraftan önemli belirlemelerde bulunduğu; ama diğer taraftan ve çok önemlisi, yapılacak çalışmalar için çok önemli bir metin ve veri külliyatı meydana getirmiş olduğu gerçeğinin altı çizilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs, Kıbrıs Türk folkloru, halk bilimi, Mustafa Gökçeoğlu

Kaynakça

• Akçam, Z. (2002). Kıbrıs Türk halk bilimi bibliyografyası (1928-2002). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Aksüt, S. (2014). Dr. Ferhat Aslan, Naki Tezel’in İstanbul’dan derlediği masallar (inceleme-metin), İstanbul, Bilge Kültür Sanat, 2012, 640 s.. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, LI (2014/2), ss. 147-152.
• Altun, I. & Keser, U. (2013). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin unutulan barış elçileri; Marunîler, yapılanlar ve yapılamayanlar üzerine kesitsel bir bakış. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 2013 (2) (Temmuz-Aralık) (Kıbrıs Özel Sayısı-II), ss. 52-75.
• Avşaroğlu, A. (2008). Mustafa Gökçeoğlu’nun yaşam öyküsü ve Kıbrıs halk edebiyatı’ndaki yeri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yakın Doğu Üniversitesi.
• Balcı, M. (2008). Mustafa Gökçeoğlu’nun hayat hikayesi ve eserleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Girne Amerikan Üniversitesi.
• Başgöz, İ. (2017). Gemerek nire Bloomington nire. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Boyraz, Ş. (2010). Halkbiliminin çalışma kadrosuna yeni bir başlık: cep telefonu mesajları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10, ss. 121-132.
• Bozkurt, İ. (2019). Kıbrıs Türk edebiyat tarihi’ni yazmak. İ. Bozkurt vd. (Edt.), Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571-2017), Ankara: Kıbrıs Türk Edebiyatı Araştırma ve Tanıtma Projesi Yayını, ss. 1-4.
• Bozkurt, İ. & Karakartal, O. & Onuş, E. & Ezilmez, H. (2019). Kıbrıs Türk edebiyatı tarihi (1571-2017). C. 1, Ankara: Kıbrıs Türk Edebiyatı Araştırma ve Tanıtma Projesi Yayını.
• Burke, P. (1996). Yeniçağ başında Avrupa halk kültürü. (Çev.: Göktuğ Aksan), Ankara: İmge Kitabevi.
• Çevik, M. (2015). Gülme kuramları bağlamında Kıbrıs Türk fıkraları. II. Uluslararası Kıbrıs Türk Edebiyatı ve Edebiyatçıları Sempozyumu-Bildiriler Kitabı, (Haz.: Mehmet Çevik), Ankara: Uluslararası Eğitim Öğretim Matbaacılık Ltd. Şti., ss. 85-100.
• Çevik, M. (2018). Kıbrıs Türk fıkralarında “Kıbrıslı/Türk” tipi. Üçüncü Uluslararası KIBATEK Kıbrıs Türk Edebiyatı ve Edebiyatçıları Sempozyumu, 5-7 Mart 2018, Lefkoşa/KKTC, s. 75-93.
• Çevik, M. (2019). Kıbrıs ve Türkiye arasında kültürel bir köprü: fıkra türü. Turnalar, 21 (73), ss. 44-50.
• Ekici, M. (2013). Halk bilgisi (folklor) derleme ve inceleme yöntemleri. Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Gökbulut, B. & Yeniasır, M. (2013). Kıbrıs Türk halk masalları üzerine yapılan çalışmalarının incelenmesi. Millî Folklor, 25 (97), ss. 231-243.
• Gülensoy, T. (2010). Kıbrıs’ta Türkoloji çalışmaları ve Mustafa Gökçeoğlu. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 2010/1, ss. 214-216.
• Gümüşatam, G. (2009). Kıbrıs ağzı üzerine hazırlanan sözlükler ve bu sözlüklerdeki yöntem sorunları. Turkish Studies, 4 (4), ss. 481-504.
• Gümüşatam, G. (2016). Kıbrıs Türk söz varlığının belgelenmesinde Bener Hakkı Hakeri’nin çalışmaları. folklor/edebiyat, 22 (88), ss. 165-178.
• Nesim, A. (2011). Kıbrıs Türk edebiyatında roman hakkında birkaç söz. S. Atun (Edt.), Kıbrıs Türk Romanı-Örneklemeli Tarihçe, KKTC: SAMTAY Vakfı, ss. 17-18.
• Sonyel, S. R. (1978). İngiltere dışişleri bakanlığı belgelerine göre: Osmanlı padişahı Abdülhamit 48 saat içinde Kıbrıs’ı İngilizlere nasıl kiraladı. Belleten, 42, ss. 725-744.
• Taşçı, K. (2021). Naki Tezel’in ‘Türk Masalları’ kitabında toplumsal cinsiyet rolleri ve kadın-erkek ilişkileri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Siirt Üniversitesi.
• İnternet Kaynakları:
• URL-1: https://www.kibrisgenctv.com/sair-arastirmaci-yazar-mustafa-gokceoglu-hayatini-kaybetti (Erişim tarihi: 24.4.2024)
• URL-2: https://www.yeniduzen.com/kultur-dairesi-sair-ve-arastirmaci-yazar-mustafa-gokceoglu-icin-taziye-mesaji-yayiml-150056h.htm (Erişim tarihi: 24.4.2024)
• URL-3: http://www.haberatorkibris.com/sair-arastirmaci-yazar-mustafa-gokceoglu-hayatini-kaybetti-67439h.htm (Erişim tarihi: 24.4.2024)
• URL-4: https://www.mykibris.com/sanat/haber/sair-arastirmaci-yazar-mustafa-gokceoglu-vefat-etti-iste-odulleri-kitaplari-arastirmalari-12901 (Erişim tarihi: 24.4.2024)
• URL-5: https://www.kibrispostasi.com/c35-KIBRIS_HABERLERI/n412613-gokceoglu-hayatini-kaybetti (Erişim tarihi: 24.4.2024)