Öğretmenlerin Ruhsal Zekâsı ve Örgütsel Bağlılıkları: İş Memnuniyetinin Aracılık Rolü

Yıl 2016, , 496 - 511, 18.06.2016

Ahmet Cezmi Savaş , Necati Çobanoğlu

https://doi.org/10.14686/buefad.v5i2.5000175441

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin ruhsal zekâları ve örgütsel bağlılıkları ilişkisinde iş memnuniyetinin bir aracılık etkisinin olup olmadığını ortaya koymaktır. Bu amaçla Malatya ilinde devlet ilkokullarında görev yapan sınıf öğretmenleri arasında basit seçkisiz yöntem ile seçilen 155 öğretmen araştırmaya dâhil edilmiştir. Veriler İş Doyum Ölçeği, Ruhsal Zekâ Ölçeği ve Örgütsel Bağlılık Ölçeği ile toplanmıştır. Toplanan veriler SPSS 17 programı kullanılarak çoklu doğrusal regresyon yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuç olarak öğretmenlerin sahip oldukları ruhsal zekâ onların iş memnuniyeti düzeylerini ve örgütsel bağlılık düzeylerini olumlu yönde etkilediği görülmektedir. Ayrıca ruhsal zekânın örgütsel bağlılığa etkisinde iş memnuniyetinin aracılık etkisi bulunmuştur. Öneri olarak yöneticiler, okullarda öğretmenlerin iş memnuniyetini ve örgütsel bağlılığını artırmak için onların ruhsal zekâ düzeylerini göz önünde bulundurmalıdır. 

Anahtar Kelimeler

ruhsal zekâ, iş memnuniyeti, örgütsel bağlılık, aracılık etkisi, öğretmenler

Kaynakça

• Akgemici, T. ve Bekiş, T. (2013). Liderlikte ruhsal zekâ üzerine bir alan araştırması. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13(26), 283- 300.
• Allen, N.J. & Meyer, J.P. (1991). A tree-component conceptualitazation of organizational commitment. Human Resource Management Review,1(1), 61-89.
• Aydıntan, B. (2009). Ruhsal zekânın dönüştürücü liderlik üzerine etkisini araştıran uygulamalı bir çalışma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 257-274.
• Baron, R.M. ve Kenny, D.A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Baycan, A. (1985). An analysis of the several aspects of job satisfaction between different occupational groups. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bekiş, T. (2006). Liderlikte ruhsal zekâ üzerine uygulamalı bir çalışma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Bateman, T. S., & Strasser, S. (1984). A longitutudinal antecedents of organizational commitment. Academy of Management Journal, 27(1), 95–112.
• Bozdağ, M. (2005). Ruhsal zekâ. İstanbul: Nesil.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem.
• Cherati, H., Mahdavi, I., & Rezaeian J., (2013). The mediating role of job satisfaction between spiritual ıntelligence and organizational commitment. International Journal of Research in Organizational Behavior and Human Resource Management, 1(1), 1-11.
• Rastgar, D. A. A., Davoudi, S. M. M., Oraji, S. I. A. V. A. S. H., & Abbasian, M. E. H. D. I. (2012). A study of the relationship between employees’ spiritual intelligence and job satisfaction: A survey in Iran’s banking industry. Spectrum,1(2), 57-74.
• Sarah, C., Macaulay, S., & Coldicott, H. (2004). Change management excellence: using the four intelligences for successful organizational change. London: Kogan Page Limited.
• Çetinkanat, C. (2000). Örgütlerde güdülenme ve iş doyumu. Ankara: Anı.
• Dolu, B. (2011). Bankacılık sektöründe çalışanların örgütsel bağlılık düzeyleri üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Tezsiz Yüksek Lisans Bitirme Projesi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Drahma R. S., & Kanaga L. (2014). Relationship between spiritual intelligence and job satisfaction- a conceptual study. Global Journal for Research Analysis, 3(3), 95-97.
• Frazier, P.A., Tix, A.P. ve Barron, K.E. (2004). Testing moderator and mediator effects in counseling psychology research. Journal of Counseling Psychology, 51(1), 115-134.
• Ghorbani, M., Haghighi, M., Mohammdali Tajrishi, I., Rasteh-moghadam, A. (2012). The relationship between spiritual intelligence and organizational commitment in public sector. Quarterly Journal of Management and Development Process, 25(3), 67-92.
• Gibson, J. L., Ivancevich, J. M. & Donnelley, J. H. (2000). Organizations- behaviour- structure- processes.10th. Edition. Boston: McGraw- Hill.
• Gökçe, A.T. (2014). Okullarda bilgi uçurma: iş doyumu ve örgütsel bağlılık ilişkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 261-282
• Grusky, O. (1966). Career mobility and organizational commitment. Administrative Science Quarterly, 10(4), 488–503.
• Hajizadeh, R., Delavaryan, F., Mehrabifar, F., Taherifar, P. (2015). The relationship between spiritual intelligence and job satisfaction of teachers in special schools in Kerman province. Applied Mathematics In Engineering, Management and Technology, 3(1), 492- 497
• Hoy, W. K., & Miskel, C. W. (1987). Educational administration:theory, research, and practice. New York: Random House.
• Hoy, W. K., Tarter, C. J., & Kottkamp, R. B. (1991). Open schools / healthy schools: Measuring organizational climate (1 st ed.). Newbury Park: SAGE Publications.
• Izgar, H. (2008). Okul yöneticilerinde iş doyumu ve örgütsel bağlılık. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi. 25, 317- 334.
• Jose, P.E. (2003). MedGraph-I: A programme to graphically depict mediation among three variables: The internet version version 2.0. Victoria Univesity of Wellington, Wellington, New Zealand. Retrieved [13.09.2010] from http://www.victoria.ac.nz/staff/paul-jose- files/medgraph/medgraph.php.
• Kalantarkousheh, S. M., Sharghi N., Soleimani M., & Ramezani S. (2013). The role of spiritual ıntelligence on organizational commitment in employees of universities in tehran province, ıran. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 140, 499 – 505.
• Karakuş, M. (2005). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel adanmışlık düzeyleri –Elazığ ili örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel.
• Karataş, S. ve Güleş, H. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş tatmini ile örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 74-89.
• Kaur M. (2013). Spiritual intelligence of secondary school teachers in relation to their job satisfaction. International Journal of Educational Research and Technology, 4(3), 104 – 109.
• Korkmaz, M. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel iklim ve örgüt sağlığının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 117-139.
• Lee, I. C. (2013). The influences of school supervisors' leadership styles upon organizational effectiveness: using organizational commitment and organizational change as mediators. The Journal of Human Resource and Adult Learning, 9(2), 105-123.
• Malik, M. E., & Naeem, B. (2011). Role of spirituality in job satisfaction and organizational commitment among faculty of institutes of higher learning in Pakistan. African Journal of Business Management, 5(4), 1236.
• Mowday, R. T., Steers, R. M., & Porter, L. W. (1979). The measurement of organizational commitment. Journal of Vocational Behavior, 14(2), 224-247.
• Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T., & Boulian, P. V. (1974). Organizational commitment, job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians. Journal of applied psychology, 59(5), 603.
• Ravikumar T., & Dhamodharan D., (2014). Impact of spiritual ıntelligence on organizational commitment and job satisfaction of employees in banking sector. The International Journal Research Journal of Economics &Business Studies, 5(3), 1-9
• Robbins, S. P., & Coulter, M. (2003). Management (7th ed.). New Jersey: Prentice Hall.
• Selamat, N., Nordin, N., & Adnan, A. A. (2013). Rekindle teacher's organizational commitment: the effect of transformational leadership behavior. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 90, 566-574.
• Serin M. K. ve Buluç, B. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(3), 435-459
• Sezgin, F. (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bir yordayıcısı olarak okul kültürü. Eğitim ve Bilim, 35(156), 142-159
• Sığrı, Ü. ve Basım, N. (2006). İş görenlerin iş doyumu ile örgütsel bağlılık düzeylerinin analizi: kamu ve özel sektörde karşılaştırmalı bir araştırma. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(12), 131- 154
• Şahin, S., Aydoğdu, B. ve Yoldaş, C. (2011). Duygusal zekâ ve iş doyumu arasındaki ilişkiler: Eğitim müfettişleri üzerinde bir araştırma. İlköğretim Online, 10(3), 974-990.
• Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
• Tengilimoğlu, D. (2005). Hizmet işletmelerinde liderlik davranışları ile iş doyumu arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 23-45.
• Turan, S., Karadağ, E. ve Bektaş, F. (2011). Üniversite yapısı içerisinde öğrenen örgüt ve örgütsel bağlılık ilişkisi üzerine bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 627-638
• Valentine, S., Godkin, L., & Lucero, M. (2002). Ethical context, organizational commitment, and person-organization fit. Journal of Business Ethics, 41(4), 49-360.
• Yılmaz, A., & Ceylan, Ç. B. (2011). İlköğretim okul yöneticilerinin liderlik davranış düzeyleri ile öğretmenlerin iş doyumu ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(2), 277-394.
• Weiss, D.J., Dawis, R.W., England, G.W., & Lofquist, L.H. (1967). Manual for the minnesota satisfaction quesitionnaire. Washington: Minnesota Studies.
• Wigglesworth, C. (2011). Integral theory (also called AQAL theory) and its relationship to spiritual intelligence and the SQi assessment. http://www.deepchange.com/resources. Erişim: 23.12.2015
• Williams, L. J., & Anderson, S. E. (1991). Job satisfaction and organizational commitment as predictors management, 17(3), 601-617. citizenship and in-role
• behaviors.Journal of
• Zohar, D. (2004). How the Bush administration has deminished America’s spiritual capital. Tikkun, 19(5), 40-44.
• Zohar, D. ve Marshall, İ. (2000). Ruhsal zekâmızla bağlantı kurmak. Burak Erdemli ve Kemal Budak (Çev.). İstanbul: Meta.