Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 1, 205 - 227, 10.06.2013

Arş. Gör. Suat Polat Doç. Dr. Cevdet Kırpık

Öz

Bu araştırmada temel amaç, Erciyes Üniversitesi, Eğitim Fakültesi bazı öğretmen
yetiştirme programları öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumlarını farklı değişkenler
açısından karşılaştırmalı analizini yapmaktır. Bu çalışma betimsel türde olup tarama modeli ile
gerçekleştirilmiştir. Araştırma verilerinin toplanmasında ‘’Çevre Sorunlarına Yönelik Tutum Ölçeği’’
kullanılmıştır. Araştırmada cinsiyet ve yerleşim yeri değişkenleri için t testi; lisans programı, anne ve
baba eğitim durumu değişkenleri için ANOVA kullanılmıştır. ANOVA testi sonucunda ortaya çıkan farkın
hangi gruplar lehine olduğunu belirlemek için TUKEY testi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen
bulgulara göre, öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları ile cinsiyetleri, öğrenim
gördükleri lisans programı, üniversiteye gelmeden önce yaşadıkları yerleşim yeri arasında herhangi bir
farklılık bulunmamıştır. Ancak öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları ile
ebeveynlerinin eğitim düzeyi arasında eğitim düzeyi yüksek ebeveynler lehine bir farklılık bulunmuştur.
Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları orta düzeyde yüksek
bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çevre, çevre sorunları, öğretmen adayları, çevresel tutum, çevre eğitimi

The Attitudes of Pre-Service Teachers towards Environmental Issues

Öz

The main purpose of this study is to make a comparative analysis of the attitudes of
the pre-service teachers from some of the teacher trainee programs in Faculty of Education, Erciyes
University towards environmental issues in terms of different variables. This is kind of a descriptive
study was carried out with scanning model. “Questionnaire of Attitudes towards Environmental Issues”
was used in the study to gather data. T-test for the variables of gender and place of study, degree
program, the parents ANOVA for the variables used in education. ANOVA test of the difference
resulting from the Tukey test was used to determine which groups are in favor. According to the
evidence obtained through the study, there is no difference between the variables such as gender, the
undergraduate program in which they study, the place they lived before attending to university and the
attitudes of pre-service teachers towards environmental issues. But there is a meaningful difference
between the attitudes and variables such as the education levels of their parents on behalf of the
parents with higher education levels. The attitudes of pre-service teachers participated in the study
towards environmental issues were found to be in the middle level.

Anahtar Kelimeler

Environment, environmental issues, pre-service teachers, environmental attitude, environmental education

Kaynakça

• Akbaş, T., (2007). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarında Çevre Olgusunun Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Aksu, Y. ve Erduran Avcı, D. (2009). Fen ve Teknoloji ile Sınıf Öğretmenlerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutum ve Görüşlerinin Belirlenmesi. Burdur İli Örneği, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 59-80.
• Aksu, Y. (2009). Fen ve Teknoloji İle Sınıf Öğretmenlerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Alım, M. (2006). Avrupa Birliği Üyelik Sürecinde Türkiye’de Çevre ve İlköğretimde Çevre Eğitimi. Atatürk Üniversitesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Coğrafya Eğitimi A.B.D. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (2), 600.
• Altın, M. (2001). Biyoloji Öğretmen Adaylarında Çevre Eğitimi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Atasoy, E. (2005). Çevre İçin Eğitim: İlköğretim Öğrencilerinin Çevresel Tutum ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Çalışma. Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Basile, C. G. (2000). Environmental Education as A Catalyst for Transfer of Learning in Young Children. The Journal of Environmental Education, 32(1), 21–27.
• Çabuk, B. ve Karacaoğlu, C. (2003). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıkların İncelenmesi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 36 (1-2), 189-198.
• Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Tematik Paneli (2003). Vizyon ve Öngörü Raporu. Ankara.
• Domka, L. (2004). Environmental Education at Pre-School. International Research in Geographical and Environmental Education, 13(3), 258-263.
• Erol, H.G. (2005). Sınıf Öğretmeliği İkinci Sınıf Öğrencilerinin Çevre ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Erol, H.G. ve Gezer, K. (2006). Sınıf Öğretmeliği İkinci Sınıf Öğrencilerinin Çevre ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. International Journal Of Environmental and Science Education, 1(1), 65 – 77.
• Kabaş, D. (2004). Kadınların Çevre Sorunlarına İlişkin Bilgi Düzeyleri ve Çevre Eğitimi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kahyaoğlu, M. , Daban, Ş. ve Yangın, S. (2008). İlköğretim Öğretmen Adaylarının Çevreye Yönelik Tutumları. Diyarbakır Üniversitesi, Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 11, 42- 52.
• Karadayı, G., (2005). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Küresel, Ulusal ve Yerel Çevre Sorunları Hakkındaki Görüşleri (Sakarya İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karalar, İ. (1995). Çevresel Etki Değerlendirmesi. Yeni Türkiye Çevre Özel Sayısı, Temmuz- Ağustos, 1. s. 5.
• Kaya, E. , Akıllı, M. ve Sezek, F. (2009). Lise Öğrencilerinin Çevreye Karşı Tutumlarının Cinsiyet Açısından İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 43- 54.
• Kocakurt, Ö. ve Güven, S. (2005). Çevre, Aile ve Çocuk. Eğitim ve Bilim Dergisi, 30, 34–38.
• Littledyke, M. (2004). Primary Children’s Views on Science and Environmental Issues: Examples of Environmental Cognitive and Moral Development. The Journal of Environmental Education Research, 10(2), 217–235.
• Malkoç, H. (2011). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumlarının ve Bilişsel Farkındalık Becerilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Palmer, J. A. (1995). Environmental Thinking in The Early Years: Understanding and Misunderstanding of Concepts Related to Waste Management. The Journal of Environmental Education Research. 1(1), 35-45.
• Paraskevopoulos, S., Padeliadu, S. and Zafiropoulos, K. (1998). Environmental Knowledge of Elementary School Students in Greece. The Journal of Environmental Education, 29(3), 55-60.
• Shepardson, D. P. (2005). Student Ideas: What Is An Environment?. The Journal of Environmental Education, 36(4), 49-58.
• Şahin Nevin, F. (2004). Yüksek Öğretimde Öğrenci Merkezli Çevre Eğitimi Dersine Yönelik Bir Uygulama. Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 113-128.
• Şama, E., (1997). Üniversite Gençliğinin Çevre ve Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları (Gazi Eğitim Fakültesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma). Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Şama, E., (2003). Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99-110.
• Şimşekli, Y. (2001). ”Bursa’da Uygulamalı Çevre Eğitimi’’ Projesine Seçilen Okullarda Yapılan Etkinliklerin Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 73-82. Yöneticisi ve Görevli Öğretmenlerin Katkısı Yönünden
• Özbey, F. R. (2002). Küreselleşme Sürecinde Sürdürülebilir Turizm Kalkınması. Uluslararası Bilim Konferansı, Eskişehir, s. 2-3.
• Özdemir, A. ( 2003). İlköğretim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Çevre Bilgi ve Bilinçlerinin Araştırılması. Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Özmen, D., Çetinkaya, A. ve Nehir, S., (2005). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 4(6), 330- 344.
• Öztürk, C. ve Oltuoğlu, R. (2003). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebi Ürünler ve Yazılı Materyaller (2.baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Taşkın, Ö. ve Şahin, B. (2008). Çevre Kavramı ve Altı Yaş Okul Öncesi Çocuklar. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi 1 (23), 10.
• Taşkın, Ö. 2004. Postmaterialism, New Environmental Paradigm and Ecocentric Approach: “A Qualitative and Quantitative Study of Environmental Attitudes of Turkish Senior High School Students”. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Indiana University, Bloomington, IN.
• Yılmaz, Ö., Boone, W. and Andersen, H., (2004). Views of Elementary and Middle School Turkish Students Toward Environmental Issues. International Journal of Science Education, 26(12), 1527-1546.
• Yücel, S. ve Morgil, İ. (1998). Yükseköğretimde Çevre Olgusunun Araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 84-91.