Çocukların Bilişsel Tempoları İle Sosyal Problem Çözme Becerilerinin Bazı Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi (Kırklareli İl Merkezi Örneklemi)

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 2, 401 - 417, 08.08.2015

Ayşe Aksoy Hurşide Özkan

https://doi.org/10.14686/buefad.v4i2.5000136006

Cited By: 6

Öz

Araştırmada, okul öncesi eğitime devam eden beş-altı yaş çocukların bilişsel tempolarına göre sosyal problem çözme becerileri incelenmiştir. Ayrıca, çocukların bilişsel tempoları ve sosyal problem çözme becerilerinin çocukların kültürel-toplumsal özellikleri, kardeş sayısı, okul öncesi eğitim kuruma devam etme süresi ve annelerinin öğrenim durumuna göre farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini Kırklareli il Merkez’inde okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden beş-altı yaş grubu 49’u roman 126’ı roman olmayan toplam 175 çocuk oluşturmuştur. Bu araştırmada verileri toplamak için Kansas Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklar İçin Düşünsellik–İçtepisellik Ölçeği (KRISP) A formu (Kansas Reflection- Impulsivity Scale for Preschool KRISP) ve Wally Sosyal Problem Çözme Testi (Wally Social Problem Solving Test) kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 20 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Çocukların sosyal problem çözme beceri puanlarının bilişsel tempolarına göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesi için öncelikle varyansların homojenliği Levene ile test edilmiştir. Karşılaştırma tek yönlü varyans analizi, farklılığın testi için de çoklu karşılaştırma LSD testi ile hesaplanmıştır. Araştırmanın sonucunda, hızlı ve doğru yapan ile reflektif bilişsel tempoya sahip çocukların yavaş ve yanlış yapan ile impulsif olan çocuklara göre sosyal problem çözme beceri puanlarının farklılık gösterdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilişsel tempo, sosyal problem çözme, okul öncesi dönem, kültürel-toplumsal özellikler

Kaynakça

• Akbaş, S. C. (2005). Okul Öncesi Eğitime Devam Eden Altı Yaş Grubu Çocukların Sosyal Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aksoy, A. B. (2014). Farklı Kültürlerde Oyun. Erken Çocukluk Döneminde Oyun: Duyu-motor Oyundan Kurallı Oyuna içinde (s. 165-184). Ankara: Pegem Akademi.
• Baran, G. (2005). Dört-Beş Yaş Çocuklarının Sosyal Davranışlarının Ve Aile Ortamlarının İncelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 30 (321), 9-16.
• Bee, H. ve Boyd, D. (2009). Çocuk Gelişim Psikolojisi. (Çev. Okhan Gündüz) İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Berk, L. E. (2013). Çocuk Gelişimi. (Çev. Ali Dönmez), (Haz. Bekir Onur) Ankara: İmge Kitapevi.
• Bernfeld, G. A. ve Peter, R. D. (1986). Social Reasoning And Social Behaviour İn Reflective And İmpulsive Children. Journal of Clinical Child Psychology, 15(3), 221-227.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (15. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Ceylan, E. (2008). Okulöncesi Eğitime Devam Eden 5-6 Yaş Çocuklarının Bilişsel Tempoya Göre Yaratıcılık Düzeylerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Coleman, P. K. ve Karraker, K. H. (2000). Parenting Self-Efficacy Among Mothers Of School-Age Children:Conceptualization, Measurement And Correlates. Family Relations, 49(1),13-24.
• Connell, C. M. ve Prinz, R. J. (2002). The İmpact Of Childcare And Parent–Child İnteractions On School Readiness And Social Skills Development For Low-İncome African American Children. Journal of School Psychology, 40 (2), 177-193.
• Cook, J. L. ve Cook, G. (2005). Child Development Principles And Perspevtives. New York: Pearson.
• Çağdaş, Aysel. (1997). İletişim Dilinin Dört-Beş Yaş Çocuklarının Sosyal Gelişimine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Çiçekler, C. Y., Orçan, M. ve Aral, N. (2013). Child-Rearing Attitudes of Roma and Non-Roma Mothers And Analysis of Receptive Language Levels Of Their Children. International Journal of Social Sciences and Education, 2(2), 50-60.
• Dereli, E. (2008). Çocuklarda Sosyal Problem Çözme. Konya: Tablet.
• Dereli-İman, E. (2013). Çocuklar İçin Sosyal Problem Çözme Ölçeğinin Altı Yaş Grubu İçin Türkiye Uyarlaması Ve Okul Öncesi Davranış Problemleri İle Sosyal Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkiler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 479-498.
• Durak Demirhan, T. (2007). Yoğun Düşünme Eğitimi Programının Suçlu Çocuklarının Ahlaki Yargılarına Etkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Egeland, B. (1974). Training İmpulsive Children İn The Use Of More Efficent Scanning Technigues. Child Development, 45, 165-171.
• Ekinci, O. (2001). Okul Öncesi Eğitimin İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Başarısı Üzerine Etkisi (Gaziantep Örneği). Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Falbo, T. ve Poston, D. L. (1993). The Academic, Personality, And Physical Outcomes Of Only Children İn China. Child Development, 64, 18-35.
• Gander, M. J. ve Gardiner, H. W. (2010). Çocuk Ve Ergen Gelişimi (7. Baskı). (Çev. Bekir Onur ) Ankara: İmge.
• Gullo, D. F. (1988). An İnvestigation Of Cognitive Tempo And İts Effects On Evaluating Kindergarten Children’s Academic And Social Competencies. Early Child Development and Care, 34(1), 201-215.
• Hains, A. A. ve Hains, A. H. (1988). Cognitive-Behavioral Training Of Problem-Solving And İmpulse-Control With Delinquent Adolescents. Journal Of Offender Counseling, Services And Rehabilitation, 12(2), 95-113.
• Hallahan, D. P. (1970). Cognitive Styles-Preschool İmplications For Disavantaged. Journal of Learning Disabilities, 3, 4-9.
• Harrison, A. ve Nadelman, L. (1972). Conceptual Tempo And İnhibition Of Movement İn Black Preschool Children. Child Development, 43, 657-668.
• Hendrick, J. ve Weissman, P. (2006). The Whole Child Development Education For The Early Years. U.S.A: Pearson.
• Jiao, S. L., Ji, G. P. ve Jing, Q. C. (1996). Cognitive Development Of Chinese Urban Only Children And Children With Siblings. Child Development, 67, 387-395.
• Kayılı, G. & Arı, R. (2015). Wally Sosyal Problem Çözme Testi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Inesjournal Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 51-60.
• Kırklareli İl Milli Eğitim Müdürlüğü. (2013). "Romanlarla Tanışmak Romanlarla Çalışmak" Çalıştay Raporu. Kırklareli: Kırklareli İl Milli Eğitim Müdürlüğü.
• Macura-Mılovanovıd, S. (2013). Pre-Primary Education Of Roma Children İn Serbia Barriers And Possibilities. CEPS Journal, 3(2), 9-28.
• Marks, A. (2007). Relationships Between Cognitive Styles And Levels Of İn Preschool Children. http://www.Unt.Edu/Honors/Eagelefeather/2005_Issue/Marks.Shtml.
• Messer, S. ve Brodzinsky, D. (1979). The Relation Of Conceptual Tempo To Aggression And İts Control. Child Development, 50 (3), 758-766.
• Mumbauer, C. C. ve Miller, J.O. (1970). Socioeconomic Background And Cognitive Functioning In Preschool Children. Child Development, 41, 471-480.
• Nezu, A. M., D'Zurilla, T. ve Nezu, C. M. (2012). Problem Solving Therapy: A Treatment Manual. New York: Springer Pub. Co.
• Oljaca, M., Kostovic, S. ve İermanov, J. (2010). The İntegration Roma Children İnto Primary School-Desegregated Classrooms. Annual Review of The Faculty of Philosophy, 35(1), 281-297.
• Orçan, M. (2013). Investigation Of Communication Abilities Of Roma And Non-Roma Mothers And School Readiness Levels Of Their Children. International Journal of Social Sciences and Education, 3(3), 612-618.
• Orçan, M., Çiçekler, C. Y. ve Aral, N. (2012). Communication Skills Of Roma And Non Roma Mothers And Receptive Language Levels Of Their Children. Social Behavior and Personality, 40(8), 1357-1364.
• Orçan, M., Çiçekler, C. Y. ve Arı, R. (2014). A Study On The Mothers Of Roma Children Who Are A Risk Group. European Journal of Educational Research. 3(2), 59-72.
• Peters, R.V. ve Bernfeld, G.A. (1983). Reflection-İmpulsivity and Social Reasoning. Developmental Psychology, 19(1), 78-81.
• Pettit, G. S., Dodge, K. A. ve Brown, M. M. (1988). Early Family Experience, Social Problem Solving Patterns And Children's Social Competence. Child Development, 59(1), 107-120.
• Rozencwajg, P. ve Correyer, D. (2005). Cognitive Process İn The Reflective-İmpulsive Cognitive Style. The Journal of Genetic Pschology, 166(4), 451-463.
• Seçer, Z., Çeliköz, N., Koçyiǧit, S., Seçer, F. ve Kayılı, G. (2010). Social Skills And Problem Behaviours Of Children With Different Cognitive Styles Who Attend Preschool Education. Australian Journal of Guidance and Counselling, 20(1), 91-98.
• Seçer, Z., Çeliköz, N. ve Yaşa, S. (2008). Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Bilişsel Stillerine Göre Ahlaki Ve Sosyal Kural Anlayışları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 561-565.
• Seçer, Z. ve Sarı, H. (2014). Düşünme Eğitimi Programının İmpulsif Özellikli Öğrenme Güçlüğüne Sahip Çocukların Bilişsel Stillerine Etkisi. Eğitim ve Bilim, 39(171), 26-36.
• Seçer, Z., Sarı, H., Çeliköz, N. ve Üre, Ö. (2009). Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Bilişsel Stillerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 407-420.
• Snyder J. J. ve Patterson G. R. (1995). Individual Differences İn Social Aggression: A Test Of A reinforcement Model Of Socialization İn The Natural Environment. Behavior Therapy. 26 (2), 371–391.
• Spence, S. H. (2003). Social Skills Training With Children And Young People: Theory, Evidence And Practice. Child and Adolescent Mental Health, 8(2), 84-96.
• Stojanovski, K., McWeeney, G., Emiroglu, N., Ostlin, P., Koller, T., Licari, L. ve Kaluski, D. (2012). Risk Factors For Low Vaccination Coverage Among Roma Children İn Disadvantaged Settlements İn Belgrade, Serbia. Vaccine, 30(37), 5459-5463.
• Suntekin, C. (2008). Roman Çocukların Gözüyle Ailelerin İşlevselliği: Tarlabaşı örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Susman, E. J., Huston-Stein, A. ve Friedrich-Cofer, L. (1980). Relation Of Conceptual Tempo To Social Behaviours Of Head Start Children. The Journal Of Genetic Psychology, 137, 17-20.
• Terzi, Ş. (2003). Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Kişiler Arası Problem Çözme Beceri Algıları. Türk Eğitim Bilimler Dergisi, 1(2), 221-231.
• Trawick-Smith, J. (2014). Erken Çocukluk Döneminde Gelişim Çok Kültürlü Bir Bakış Açısı (5. Baskı). (Çev. Ed. Berrin Akman) Ankara: Nobel.
• Yılmaz, E. ve Tepeli, K. (2013). 60-72 Aylık Çocukların Sosyal Problem Çözme Becerilerinin Duyguları Anlama Becerileri Açısından İncelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17 (2), 117-130.
• Zahn-Waxler, C. (2010). Socialization Of Emotion: Who İnfluences Whom And How. New Directions for Child and Adolescent Development, 128, 101-109.