“İkilemeler” Hakkında Bibliyografya Çalışması

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 53 - 80, 30.06.2021

Esma Çimen

Öz

Öz
İkilemeler, Türk Dilinin her döneminde oldukça sık kullanılmış ve anlatımı güçlendirmek için sıklıkla başvurulmuştur. Saadet Çağatay, ikilemeler için “hendiadyoin” terimini kullanmıştır. İkilemeler hakkında yapılan ilk çalışma Karl Foy’a aittir. Ahmet Cevdet Emre, 1945’te çıkardığı dil bilgisi kitabında ikilemelerden bahseder. Türkçe’de hacimli çalışmaların başında Vecihe Hatipoğlu’nun “Türk Dilinde İkilemeler” adlı kitabı gelmektedir. Bu makale, ikilemeler hakkında yapılan çalışmaları bir arada göstermek amacıyla yazılmıştır. Bu çalışmada literatür taraması yapılmış ve içlerinden bazıları özetlenerek bilgi verilmiştir. Tarama; ikilemeler hakkında yazılan tezler, makaleler, bildiriler ve kitaplardan oluşmaktadır. Konuyla ilgili 30 tez, 106 makale, 29 bildiri ve 7 kitap künyesi tespit edilmiştir. Tezler ve makaleler, üç başlığa ayrılarak incelenmiştir. İncelenen eserlerde, ikilemelerin neredeyse her alanında çalışıldığı belirlenmiştir. Yapılan çalışmalarda ikileme tasniflerinin; fonetik açıdan, aliterasyon ve ses özellikleri açısından, anlam, yapı, dil ve kökenleri açısından incelendiği görülmektedir.
Anahtar Szöcükler: İkileme; bibliyograyfa; sınıflandırma; inceleme.

Abstract
Reduplications have been used quite often in all periods of the Turkish language and have often been used to strengthen the expression. Saadet Çağatay used the term “hendiadyoin” for reduplications. The first study of reduplications is by Karl Foy. Ahmet Cevdet Emre mentions reduplications in his book on grammar published in 1945. At the beginning of voluminous works in Turkish is Vecihe Hatipoğlu's book “Reduplication in the Turkish Language”. This article was written to show all the work done on reduplication. In this work, a literature review was conducted and some of them were summarized and given information. The scanning consists of dissertations, articles, papers and books written about reduplications. 30 dissertations, 106 articles, 29 papers and 7 book bibliographys have been identified on the subject. Dissertations and articles are examined under three titles. In the works studied, it was determined that reduplication were studied in almost every field. In studies, it is seen that reduplication classifications are examined in terms of phonetics, in terms of alliteration and sound characteristics, in terms of meaning, structure, language and their origin.
Keywords: Reduplication; bibliography; classification; compendium.

Anahtar Kelimeler

İkileme, bibliyografya, sınıflandırma, inceleme

Kaynakça

• Erdem, Mehmet D. (2005). Harezm Türkçesinde İkilemeler ve Yinelemeler Üzerine. bilig, Bahar/2005, sayı 33: 189-225.
• Hatiboğlu, Vecihe (1981). Türk Dilinde İkileme, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Korkmaz, Zeynep (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü, Ankara: TDK Yayınları.