Investigation of Knowledge and Awareness Levels of Individuals for Digital Agriculture (Agriculture 4.0) and Metaverse Concepts

Yıl 2023, , 126 - 150, 31.12.2023

Şükran Dertli , Muhammet Emin Dertli

https://doi.org/10.55117/bufbd.1292198

Cited By: 2

Öz

Digital agriculture (Agriculture 4.0) and Metaverse technology, which have become popular in recent years, are among the most interesting topics. Therefore, measuring the impact of Metaverse technology on digital and organic agriculture has become very important. This situation has led to an increased interest in Agriculture 4.0, organic agriculture and Metaverse. In this increase, the relationship of the metaverse with the branches of science has begun to arouse curiosity. In this research we have done for these reasons, organic agriculture has been associated with the metaverse. The lack of research topic in the local literature has been one of the most important factors in the selection of the topic. Therefore, this study is an original study to examine the relationship between organic agriculture and metaverse technology, depending on the developments in digital agriculture. The main purpose of the research is to reveal the awareness of metaverse and digital agriculture. Therefore, it is thought that this study will be a useful guide for future studies. In this research, which was carried out by adopting the qualitative research model, interviews were conducted with 44 volunteer participants and the research results were analyzed and reported in the IBM SPSS Statistics 25.0 package program and word cloud. With the data obtained from the qualitative research method, frequency, percentage, descriptive and content analyzes were made and visualized in the word cloud. The results of the interviews were explained by creating the codes “Virtual”, “Digitalization”, “Integration”, “Promotion”, “Development”, “Awareness” and “Environmental Awareness”. As a result, it has been determined that digital agriculture, organic agriculture and Metaverse technology are complementary to each other. However, it has been found that Metaverse is a supportive method in terms of visuality in teaching organic and digital farming techniques. Depending on the developments in the field of digital agriculture, Metaverse technology is thought to be the focus of attention of producers and consumers. Therefore, the importance of the metaverse is very great in the development of digitalization and agricultural structure. In addition, it has been found that the developments in the field of Agriculture 4.0 will positively affect the awareness and awareness levels of the concepts of metaverse and organic agriculture. At this point, it has been proposed to provide training of farmers in Metaverse technology, which is one of the digital agricultural technologies that offers us the agricultural methods of the future, which are thought to be environmentally positive and advantageous in terms of cost and efficiency. The findings of the research are discussed in detail in the conclusion section.

Anahtar Kelimeler

Organic farming, Metaverse, Agriculture 4.0, Technology, Digital.

Dijital Tarım (Tarım 4.0) ve Metaverse Kavramlarına Yönelik Bireylerin Bilgi ve Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi

Öz

Son yıllarda popüler hale gelen dijital tarım (Tarım 4.0) ve Metaverse teknolojisi en ilgi çekici konular arasında yer almaktadır. Dolayısıyla Metaverse teknolojisinin dijital ve organik tarıma etkisinin ölçülmesi oldukça önemli hale gelmiştir. Bu durum Tarım 4.0, organik tarım ve Metaverse’e yönelik ilginin artmasına yol açmıştır. Bu artışta metaverse’in bilim dalları ile ilişkisini merak uyandırmaya başlamıştır. Bu gerekçelerle yapmış olduğumuz bu araştırmada organik tarım metaverse ile ilişkilendirilmiştir. Yerel literatürde araştırma konusu ile ilgili eksiklik bulunması konunun seçilmesinde ki en önemli etkenlerden biri olmuştur. Dolayısıyla bu çalışma dijital tarımdaki gelişmelere bağlı olarak organik tarımın metaverse teknolojisiyle ilişkisinin incelenmesine yönelik yapılan özgün bir çalışmadır. Araştırmanın temel amacı metaverse ve dijital tarım farkındalığını ortaya çıkartmaktır. Dolayısıyla bu çalışmanın gelecek çalışmalar için yararlı bir rehber olacağı düşünülmektedir. Nitel araştırma modeli benimsenerek yürütülen bu araştırmada 44 gönüllü katılımcı ile görüşme gerçekleştirilmiş ve araştırma sonuçları IBM SPSS Statistics 25.0 paket programında ve kelime bulutunda analiz edilerek raporlaştırılmıştır. Nitel araştırma yönteminden elde edilen veriler ile frekans, yüzde, betimsel ve içerik analizleri yapılarak kelime bulutunda görselleştirilmiştir. Gerçekleştirilen görüşmelerin sonuçları “Sanal”, “Dijitalleşme”, “Entegrasyon”, “Tanıtım”, “Gelişim”, “Farkındalık” ve “Çevre Bilinci” kodları oluşturularak açıklanmıştır. Sonuç olarak dijital tarım, organik tarım ve Metaverse teknolojisinin birbirinin tamamlayıcısı olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte Metaverse’in organik ve dijital tarım tekniklerinin öğretilmesinde görsellik anlamında destekleyici bir yöntem olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Dijital tarım alanında yaşanılan gelişmelere bağlı olarak Metaverse teknolojisinin üretici ve tüketicilerin ilgi odağı olacağı düşünülmektedir. Dolayısıyla dijitalleşme ve tarımsal yapının geliştirilmesinde metaverse’in önemi çok büyüktür. Buna ek olarak Tarım 4.0 alanında yaşanılan gelişmelerin metaverse ve organik tarım kavramlarının bilinirlik ve farkındalık düzeylerini olumlu yönde etkileyeceği bulgusuna ulaşılmıştır. Bu noktada çevresel açıdan olumlu, maliyet ve etkinlik açısından avantajlı olabileceği düşünülen geleceğin tarım yöntemlerini bize sunan dijital tarım teknolojilerinden biri olan Metaverse teknolojisinde çiftçilerin eğitiminin sağlanması önerisinde bulunulmuştur. Araştırmaya yönelik elde edilen bulgular sonuç bölümünde ayrıntılı olarak ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Organik tarım, metaverse, Tarım 4.0, Teknoloji, Dijital

Kaynakça

• [1] E. Taş ve Ş. Dertli, "Covid-19 salgınının spor turizmi pazarlaması üzerindeki etkisinin incelenmesi," II. International Symposium Applied Business Management and Economics Researches, 2022.
• [2] I. F. Orkunoğlu Şahin ve T. E. Çiftçi, "Metaverse’de gerçekleştirilen işlemlerin vergilendirilmesi," Fiscaoeconomia, cilt 6, no. 2, pp. 677-698, 2022.
• [3] S. Çiğdem, "Dijital dönüşüm sürecinde metaverse olgusunu Jean Baudrillard’ın simülasyon kuramı çerçevesinde değerlendirmek," Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt 24, no. 3, pp. 1156-1175, 2022.
• [4] B. Göktaş ve M. Y. Akdemir, "Metaverse’de ki pazarlama faaliyetlerinin tüketici davranışlarına etkisi," İzmir International Conference on Technology and Social Sciences, 2022.
• [5] G. D. Türk ve A. B. Darı, "Metaverse’de bireyin toplumsallaşma süreci," Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt 6, no. 1, pp. 277-297, 2022.
• [6] J. Li , "Impact of metaverse cultural communication on the mental health of international students in China: highlighting effects of healthcare anxiety and cyberchondria," Am J Health Behav, cilt 46, no. 6, pp. 809-820, 2022.
• [7] E. Kılavuz ve İ. Erdem, "Dünyada Tarım 4.0 uygulamaları ve Türk tarımının dönüşümü ," Sosyal Bilimler, cilt 14, no. 4, pp. 133-157, 2019.
• [8] M. K. Sott, L. d. S. Nascimento, C. R. Foguesatto, L. B. Furstenau , K. Faccin , P. A. Zawislak, B. Mellado, J. D. Kong ve N. L. Bragazzi , "A bibliometric network analysis of recent publications on digital agriculture to depict strategic themes and evolution structure," Sensors, cilt 21, no. 23, p. 7889, 2021.
• [9] A. Nasirahmadi ve O. Hensel , “Toward the next generation of digitalization in agriculture based on digital twin paradigm,” Sensors, cilt 22, no. 2, p. 498, 2022.
• [10] A. N. Alahmadi , S. U. Rehman, H. S. Alhazmi, D. G. Glynn, H. Shoaib ve P. Solé, “Cyber-security threats and side-channel attacks for digital agriculture,” Sensors, cilt 22, no. 9, p. 3520, 2022.
• [11] S. S. Snapp, J. DeDecker ve A. S. Davis, “Farmer participatory research advances sustainable agriculture: Lessons from Michigan and Malawi,” Agronomy Journal, cilt 111, no. 6, pp. 2681-2691, 2019.
• [12] Ş. Dertli, Turizm pazarlaması uygulamalarında organik tarım ürünlerinin etkisi: Erzurum ili örneği, Bayburt Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• [13] E. Taş, ve İ. K. İmamoğlu, “Yöresel ürünlerin turizm pazarlaması açısından değerlendirilmesi,” Uluslararası Kültür ve Bilim Kongresi , 2018.
• [14] B. Bulunmaz, “Gelişen teknolojiyle birlikte değişen pazarlama yöntemleri ve dijital pazarlama,” TRT Akademi, cilt 1, no. 2, pp. 348-365, 2016.
• [15] C. Ilgaz Büyükbaykal ve Z. Sönmezer, “Metaverse ile toplumsal yaşam arasındaki ilişki,” Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt 8, no. 1, pp. 139-148, 2022.
• [16] E. Taş, Turizm potansiyelinin belirlenmesi: Doğu Karadeniz bölgesi Bayburt ili örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,Doktora Tezi, 2014.
• [17] M. Shepherd, J. A. Turner, B. Small ve D. Wheeler , “Priorities for science to overcome hurdles thwarting the full promise of the 'digital agriculture' revolution,” J Sci Food Agric, cilt 100, no. 14, pp. 5083-5092, 2020.
• [18] Ş. Dertli ve E. Belli, “Spor, Sosyoloji ve Psikoloji ilişkisini ele alan lisansüstü tez çalışmalarının bibliyometrik incelemesi,” Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, no. 16, pp. 1-21, 2023.
• [19] E. Belli ve Ş. Dertli, “Erzurum’da kış turizminin yöresel ürünler üzerindeki etkisi: Metaverse yönelik kavramsal bir inceleme,” 6th International Academic Sports Studies Congress, 2022.
• [20] E. Ağırman ve O. C. Barakalı, “Finans ve finansal hizmetlerin geleceği: Metaverse,” Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, cilt 9, no. 2, pp. 329-346, 2022.
• [21] E. Özkahveci, F. Civek ve G. Ulusoy, “Endüstri 5.0 döneminde metaverse (Kurgusal evren)’ün yeri,” Sciences (Joshas Journal), cilt 8, no. 50, pp. 398-409, 2022.
• [22] A. Mowdoudi, M. N. Modoodi ve E. Jahangir Dehborzoui, “The possible future for agricultural products and medicinal plants in metaverse,” Journal of Medicinal Plants Biotechnology, cilt 7, no. 2, pp. 36-46, 2022.
• [23] L. Ren, F. Yang, C. Gu, J. Sun ve Y. Liu , “A study of factors influencing Chinese college students' intention of using metaverse technology for basketball learning: Extending the technology acceptance model,” Front Psychol, no. 13, 2022.
• [24] T. İçten ve G. Bal, “Artırılmış gerçeklik üzerine son gelişmelerin ve uygulamaların incelenmesi,” Gazi University Journal of Science Part C: Design and Technology, cilt 5, no. 2, pp. 111-136, 2017.
• [25] U. . W. Chohan, “Non-fungible tokens: Blockchains, scarcity, and value,” Critical Blockchain Research Initiative (CBRI) Working Papers, 2021.
• [26] R. Van Kranenburg ve A. Bassi , “IoT challenges,” Communications in Mobile Computing, cilt 1, no. 1, p. 9, 2012.
• [27] G. Ünal ve Ç. Uluyol, “Blok zinciri teknolojisi,” Bilişim Teknolojileri Dergisi, cilt 13, no. 2, pp. 167-175, 2020. [28] H. Pirim, “Yapay zeka,” Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, cilt 1, no. 1, pp. 81-93, 2006.
• [29] V. Demirer ve Ç. Erbaş, “Mobil artırılmış gerçeklik uygulamalarının incelenmesi ve eğitimsel açıdan değerlendirilmesi,” Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, cilt 11, no. 3, pp. 802-813, 2015.
• [30] C. Yegen ve S. C. Dönmez, “Tarih ve kolektif bellek aktarımda sanal gerçeklik: “War Remains” örneği,” İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt 10, no. 1, pp. 412-430, 2023.
• [31] D. Doğan, T. Erol ve A. F. Mendi, “Sağlık alanında karma gerçeklik,” Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, no. 29, pp. 11-18, 2021.
• [32] S. Söyler ve G. Sula Averbek, “Sağlık teknolojileri ve metaverse: Potansiyel uygulama alanları ve mevcut engeller,” International Anatolia Academic Online Journal Health Sciences, cilt 8, no. 2, pp. 138-166, 2022.
• [33] traqq, “Top 10 Metaverse Companies Creating Our Virtual Reality Future,” 2023. [Çevrimiçi]. Available: https://traqq.com/blog/metaverse-companies/. [Erişildi: 28 Mart 2023].
• [34] Z. Aytaç, “Metaverse uygulama alanlarının kelime ilişkilendirme ve tematik analizi: Twitter örneği,” Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, cilt 24, no. 1, pp. 100-118, 2022.
• [35] F. S. Esen, “Metaverse: Geleceğin dünyalarını ı̇nşa edecek teknolojiler, fırsatlar ve tehditler,” TRT Akademi, cilt 8, no. 17, pp. 480-487, 2023.
• [36] I. Altunal, “Metaverse dünyasının eğitim modeli olarak kullanım ve muhasebe eğitimine yansımaları,” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, cilt 25, no. Özel Sayı, pp. 433-443, 2022.
• [37] Y.-y. Duan, J.-y. Zhang, M. Xie, X.-b. Feng, S. Xu ve Z.-w. Ye, “Application of virtual reality technology in disaster medicine,” Current medical science, cilt 39, pp. 690-694, 2019.
• [38] B. Kaba ve G. Gelişen, “Metaverse ve sürdürülebilir akıllı şehir kavramları ve gelecek,” 6th International Conference on Scientific Research, 2022.
• [39] M. Karaman ve D. Akçay Balcı, “Metaverse ve NFT bağlamında sanatta dijital dönüşüm,” İzlek Akademik Dergi, cilt 5, no. 1, pp. 15-26, 2023.
• [40] T. Soysal, “Sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik uygulamalarının ceza hukuku üzerindeki olası etkileri üzerine bir deneme,” Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, no. 53, pp. 169-246, 2023.
• [41] Z. Ayaz ve B. Ersöz, “Metaverse evrenine doğru reklamcılık,” Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, cilt 24, no. 2, pp. 708-729, 2022.
• [42] F. Ercan, “Metaverse teknolojisinin gelecekte turizm sektörüne olası etkilerini belirlemeye yönelik bir araştırma,” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt 22, no. 4, pp. 1063-1092, 2022.
• [43] H. Şahin, “Dijital tarım, Tarım 4.0, akılı tarım, robotik uygulamalar ve otonom sistemler,” Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, cilt 18, no. 2, pp. 68-83, 2022.
• [44] T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Koyunculuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, “Tarım 4.0 - Araştırma Kuruluşları ,” 2023. [Çevrimiçi]. Available: https://arastirma.tarimorman.gov.tr/koyunculuk/Menu/76/Tarim-40#:~:text=Bu%20proje%2C%20Tarla%20Bitkileri%20Merkez,Ankara%20ve%20Konya%20illerinde%20y%C3%BCr%C3%BCt%C3%BClmektedir.. [Erişildi: 28 Mart 2023].
• [45] A. Çakır ve F. İşlek, “Türkiye’nin akıllı tarım (Tarım 4.0) potansiyeli,” %1 içinde Türkiye’de Organik Tarım ve Agro-ekolojik Gelişmeler, İksad Publishing House, 2021, pp. 155-174.
• [46] B. Ertaş, “Tarım 4.0 ile sürdürülebilir bir gelecek,” Contech Internatıonal Journal, cilt 4, no. 1, pp. 1-12, 2020.
• [47] İ. Yüksel, Endüstri 4.0 ve tarım politikaları, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• [48] L. F. P. d. Oliveira, A. Moreira ve M. F. Silva, “Advances in agriculture robotics: A state-of-the-art review and challenges ahead,” Robotics, cilt 10, no. 2, p. 52, 2021.
• [49] A. Asfarian, Y. Nurhadryani, F. Ardiansyah, I. Hermadi ve D. A. Ramadhan, “From immersive to metaverse: The gap of learning and technology in agriculture education application,” Jurnal Ilmu Komputer Dan Agri-Informatika, cilt 9, no. 2, pp. 127-136, 2022.
• [50] P. De Giovanni, “Sustainability of the metaverse: A transition to ındustry 5.0,” Sustainability, cilt 15, no. 7, p. 6079, 2023.
• [51] X. Wang, M. Kang, H. Sun, P. d. Reffye ve F. Y. Wang, “Decasa in agriverse: Parallel agriculture for smart villages in metaverses,” Iee/Caa Journal of Automatica Sinica, cilt 9, no. 12, pp. 2055-2062, 2022.
• [52] D. Koçak, “Web 1,0’dan web 3,0’a metaverse’ün gelişimi ve sunduğu fırsatlar,” Yeni Medya Elektronik Dergisi, cilt 7, no. 2, pp. 97-113, 2023.
• [53] S. Serçek ve M. Korkmaz, “Turizm sektöründe metaverse’ün kullanımına ilişkin sistematik bir literatür çalışması,” Sosyal, Beşerî ve İdari Bilimler Dergisi, cilt 6, no. 5, pp. 701-721, 2023.
• [54] B. Can, “Metaverse sosyal alanına meta ekonomik sermaye açısından İslam ülkeleri ne kadar hazır? Ürün uzayı bağlamında kesitsel bir değerlendirme,” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt 10, no. 1, pp. 10-41, 2023.
• [55] D. Cankül, A. Doğan ve B. Sönmez, “Yiyecek-içecek işletmelerinde inovasyon ve artırılmış gerçeklik uygulamaları,” İşletme Araştırmaları Dergisi, cilt 10, no. 3, pp. 576-591, 2018.
• [56] B. Timur ve E. N. Köz, “Turizmde sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik çalışmaları üzerine sistematik bir literatür taraması,” Turizm Akademik Dergisi, cilt 9, no. 2, pp. 233-251, 2022. [57] O. Güler ve S. Savaş, “Tüm yönleriyle metaverse çalışmaları, teknolojileri ve geleceği,” Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, cilt 8, no. 2, pp. 292-319, 2022.
• [58] İ. Özenir, “Metaverse ve üretim: Metaverse’ün üretime etkileri,” Erciyes Akademi, cilt 36, no. 2, pp. 559-573, 2022.
• [59] Ç. Bakır, “Metaverse üzerine kapsamlı bir araştırma,” Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, no. 45, pp. 64-73, 2022.
• [60] D. Aydın Aslaner, “Dijital çağda tüketicinin duyularına hitap etmek: Çoklu duyusal pazarlama üzerine bir araştırma,” Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt 19, no. 2, p. 698–722, 2022.
• [61] R. Dara, S. M. Hazrati Fard ve J. Kaur, “Recommendations for ethical and responsible use of artificial intelligence in digital agriculture,” Frontiers in Artificial Intelligence, no. 5, p. 884192, 2022.
• [62] Z. Zhou, W. Liu , H. Wang ve J. Yang , “The impact of environmental regulation on agricultural productivity: From the perspective of digital transformation,” International Journal of Environmental Research and Public Health, cilt 19, no. 17, p. 10794, 2022.
• [63] E. Romero-Gainza ve C. Stewart , “Ai-driven validation of digital agriculture models,” Sensors, cilt 23, no. 3, p. 1187, 2023.
• [64] S. Ma, J. Li ve W. Wei, “The carbon emission reduction effect of digital agriculture in China,” Environmental Science and Pollution Research, pp. 1-18, 2022.
• [65] E. Nicholson, “The threat and opportunity of digital technology in agriculture,” Journal of Agromedicine, cilt 28, no. 1, pp. 42-44, 2023.
• [66] B. Gök ve Y. Özhasar, “Glamping işletmelerinde asgari standartların belirlenmesi: Keşfedici bir nitel çalışma,” Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt 33, no. 2, pp. 821-830, 2023.
• [67] S. Eroğlu ve O. Bektaş, “Stem eğitimi almış fen bilimleri öğretmenlerinin stem temelli ders etkinlikleri hakkındaki görüşleri,” Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, cilt 4, no. 3, pp. 43-67, 2016.
• [68] O. Bektaş, “Nitel Yt-35: Nitel Çalışmalarda Geçerlik,” 2021. [Çevrimiçi]. Available: https://www.youtube.com/watch?v=A_Duoh1W5S8. [Erişildi: 1 Haziran 2023].
• [69] E. Oğuztekin, O. Bektaş, M. Karaca ve M. Metin, “Ortaokul öğrencilerinin eğitim bilişim ağı’na yönelik görüşleri,” İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, cilt 23, no. 1, pp. 433-459, 2022.
• [70] H. Yerer, O. Bektaş ve F. Öner Armağan, “‘Bilim uygulamaları’ ve ‘çevre ve bilim’ seçmeli derslerinin içeriği hakkında fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri,” Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt 35, no. 2, pp. 72-94, 2013.
• [71] H. Başkale, “Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi,” Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, cilt 9, no. 1, pp. 23-28, 2016.
• [72] M. Öztürk, Matematik öğretmeni ve öğretmen adaylarının ispat yapma süreçlerinin bilişsel açısından incelenmesi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2017.
• [73] F. Aslan ve O. Bektaş, “Fen bilgisi öğretmen adaylarının stem uygulamaları hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi,” Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, cilt 3, no. 2, pp. 17-50, 2019.
• [74] A. R. Başaran Uğur, O. Bektaş ve E. Güneri, “Fen bilgisi öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji kaynakları hakkındaki düşünceleri,” Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt 10, no. 2, pp. 828-850, 2021.
• [75] M. Coşkun Arslan, “3 boyutlu sanal dünyaların muhasebe uygulamalarında beklenen dönüşümü üzerine bir değerlendirme: Second life ve metaverse'de muhasebe,” Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, cilt 17, no. 2, pp. 133-149, 2022.