Çalışma Ortamında Kimyasallardan Kaynaklı Tehlikeler ve İnsan Sağlığına Etkileri

Yıl 2023, , 242 - 253, 31.12.2023

Gülseren Demirci , Fatih Mehmet Ateş , Seda Fandaklı

https://doi.org/10.55117/bufbd.1326123

Öz

Bu çalışma, işyerinde kimyasallara maruz kalmaktan kaynaklanan potansiyel tehlikeler ve buna bağlı olarak insan sağlığına yönelik riskler hakkında genel bir bakış sunmayı amaçlamaktadır. Üretim süreçleri, depolama ve nakliye dâhil olmak üzere çalışma ortamındaki kimyasalların kaynaklarını incelemek, potansiyel tehlikelerini analiz edilmiştir. Çalışma ayrıca soluma, cilt teması ve yutma gibi kimyasallara maruz kalmanın farklı yollarını da araştırmakta ve kimyasalların toksisitesini etkileyebilecek doz, maruz kalma süresi ve duyarlılığı gibi çeşitli faktörleri tartışmaktadır. Kişisel koruyucu ekipman kullanımı, mühendislik kontrolleri, uygun taşıma ve depolama prosedürleri de dahil olmak üzere tehlikeli kimyasallara maruz kalmayı önlemek veya azaltmak için önlemlerin uygulanmasının önemini belirtmektedir. Buna ek olarak, çalışma; cilt tahrişi, solunum sorunları ve kanser gibi akut ve kronik etkiler de dâhil olmak üzere işyerlerinde kimyasallara maruz kalmanın neden olabileceği çeşitli sağlık etkilerini tartışmaktadır. Ayrıca, kimyasallara maruz kalan çalışanların izlenmesi ve gözetiminin öneminin yanı sıra, tehlikeli kimyasallara maruz kalmaktan etkilenen çalışanlar için uygun tıbbi gözetim ve tedavi ihtiyacının altını çizmektedir. Bu bağlamda araştırma, uygun risk değerlendirmeleri, etkili kontrol önlemleri ve çalışanların uygun şekilde izlenmesi ve gözetimi yoluyla işyerinde kimyasallarla ilişkili tehlikelerin ele alınmasının kritik öneminin altını çizmektedir. Çalışma ayrıca, kimyasallara maruz kalmayla ilişkili riskleri daha iyi anlamak, bu riskleri önlemek ve azaltmak için yeni stratejiler geliştirmek için devam eden araştırmalara duyulan ihtiyacı vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

İSG, İşyeri, Kimyasallar, Tehlike, İnsan sağlığı

Hazards from Chemicals in The Working Environment and Their Effects on Human Health

Öz

This study aims to provide an overview of the potential hazards and associated risks to human health from exposure to chemicals in the workplace. Examining the sources of chemicals in the workplace, including manufacturing processes, storage and transportation, their potential hazards are analyzed. The study also explores the different ways of exposure to chemicals, such as inhalation, skin contact, and ingestion, and discusses various factors such as dose, exposure time, and sensitivity that may affect the toxicity of chemicals. It states the importance of implementing measures to prevent or reduce exposure to hazardous chemicals, including the use of personal protective equipment, engineering controls, and appropriate handling and storage procedures. In addition, the study; discusses the various health effects that can be caused by exposure to chemicals in the workplace, including acute and chronic effects such as skin irritation, respiratory problems and cancer. It also highlights the importance of monitoring and surveillance of workers exposed to chemicals, as well as the need for appropriate medical surveillance and treatment for workers affected by exposure to hazardous chemicals. In this context, the research underlines the critical importance of addressing chemical-related hazards in the workplace through appropriate risk assessments, effective control measures, and appropriate monitoring and surveillance of workers. The study also highlights the need for ongoing research to better understand the risks associated with exposure to chemicals and develop new strategies to prevent and reduce these risks.

Anahtar Kelimeler

OHS, Workplace, Chemicals, Hazard, Human health

Kaynakça

• [1] O. Duman ve Y. Bozkurt, "İş sağlığı ve güvenliğinde metal işleme sıvıları," Ohs Academy, 4(1), 27-43, 2021.
• [2] H. Benli, "Boya-terbiye bölümlerinde kullanılan reaktif boyarmaddeler, tehlikeleri, oluşabilecek riskler ve çalışan sağlığına etkileri: Derleme," Çalışma İlişkileri Dergisi, 14(1), 81-92, 2023.
• [3] E.H. Gürkan, "Sürdürülebilir laboratuvar güvenliği kültürü," Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(4), 224-230, 2018.
• [4] Ş. Yavuz ve M. Koruma, "Organik kimya laboratuvarında kullanılan kimyasalların iş sağlığı ve güvenliği açısından zararlarının incelenmesi," Journal of Occupational Health and Safety Academy Open Access, 221-229, 2020.
• [5] O. Doğan, "Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Kapalı Alan Çalışmalarında Tehlikelerin Değerlendirilmesi: Örnek bir uygulama," Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 13(1), 15-32, 2023.
• [6] S. Er, "Boya imalat sektöründe kullanılan kimyasalların iş sağlığı üzerine etkileri," Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2017.
• [7] E. Kayhan ve A. Demirer, "Polimer işleme sektörlerindeki meslek hastalıkları, kazalar ve iş güvenliği," Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20(3), 497-507, 2016.
• [8] H.E. Gülbaş ve S. Karakaş, "Deri imalathanelerinde tabaklama işlemi sırasında kullanılan kimyasalların deri yolu ile temasında karşılaşılan olası risklerin iş sağlığı ve güvenliği açısından belirlenmesi: Uşak ili deri (karma) organize sanayide bir uygulama," Social Sciences, 12(1), 37-53, 2017.
• [9] T .Özkan, "Çimento üretim sektöründe toz seviyelerinin belirlenmesi ve çalışanlar üzerindeki etkilerinin incelenmesi," Yüksek Lisans Tezi, Tarsus Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. 2021.
• [10] İ. Kılkış ve S. Demir, "İşverenin İş sağlığı ve güvenliği eğitimi verme yükümlülüğü üzerine bir inceleme," Çalışma İlişkileri Dergisi, 3(1), 23-47, 2012.
• [11] D. Usanmaz, "Risk analizinde kullanılan metotların etkinlik bakımından istatistiksel karşılaştırılması; kimyasal maddelerle çalışma yapılan araştırma laboratuvarı uygulama örneği," Yüksek Lisans Tezi, Tarsus Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2019.
• [12] K. Çetintaş ve A.H. Kuzucuoglu, "Çok tehlikeli işlerde risklerin tespitinde işveren etkinliği: İnşaat sektörü," Teknik Bilimler Dergisi, 12(1), 8-16, 2022.
• [13] E. İlknur, "Ülkemiz madencilik sektöründe görülen meslek hastalıklarının incelenmesi," Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 35(4), 859-872, 2020.
• [14] M. Tarım, "Kimya sektöründe iş kazaları ve meslek hastalıkları," İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 16(32), 49-64, 2017.
• [15] B. Özyurt ve P. Erkekoğlu, "Organoklorlu Pestisitler, poliklorlu bifenilller ve kahve tüketimi ile pankreas kanseri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi," Hacettepe University Journal of the Faculty of Pharmacy, (1), 69-88, 2016.
• [16] B.Y Fendoğlu, B. Koçer-Gümüşel ve P. Erkekoğlu, "Endokrin bozucu kimyasal maddeler ve kanser arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi ve korunma önerileri," Hacettepe University Journal of The Faculty of Pharmacy, 39(1), 44-57, 2019.
• [17] S. Ay, "İş sağlığı ve güvenliği açısından kot üretimi yapan bir işletmede risk değerlendirme uygulaması," Yüksek Lisans Tezi, Yeni Yüzyıl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Üniversitesi, 2014.
• [18] M.O. Taşcı, "İş Sağlığı ve güvenliği uygulamalarının örgütsel bağlılığa etkisi: Çankırı ili örneği," Doktora Tezi, Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2022.
• [19] T. Parlak, "Gıda ürünleri üretiminde hijyen kavramına farklı bir bakış," OHS Academy, 3(2), 73-101, 2020.
• [20] K. Grant, F.C. Goldizen, P.D. Sly, M.N. Brune, M. Neira, M.Van Den Berg, and R.E. Norman, "Health consequences of exposure to e-waste: A systematic review," The Lancet Global Health, 1(6), 350-361, 2013. [21] H. Doğan ve Ö.A. Çataltepe, "Gürültünün insan sağlığı üzerine etkileri," Journal of Health and Sport Sciences, 1(1), 29-38, 2018.
• [22] N. Newman, C. Jones, E. Page, D. Ceballos, and A. Oza, "Investigation of childhood lead poisoning from parental take-home exposure from an electronic scrap recycling facility-Ohio," Morbidity And Mortality Weekly Report, 64(27), 743, 2015.
• [23] N. Ramoğlu, "İçme suyu alımı ve hava solunması ile maruz kalınan sağlık risklerinin standartlar bazında değerlendirilmesi," Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, 2019.
• [24] T. Palaz, "Kurşun maruziyetine ilişkin sağlık inanç ölçeğinin geliştirilmesi çalışması," Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2013.
• [25] U. Alagüney ve Ş.G. Öz, "Hipertansiyon ve çalışma hayatı," İş Sağlığı ve Güvenliği Meslek Hastalıkları, 1027, 2020.
• [26] A.V. Korkmaz, "Metal sektöründe iş kazaları ve işçiler üzerindeki etkileri: Magnezyum metal üretim tesisi örnek çalışması," Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9(4), 1570-1591, 2021.
• [27] H. Dedeler, "Bir işletmede işyeri fiziksel risk etmenlerinin çalışanların sağlığına olan etkisinin saptanması ve değerlendirilmesi," Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,2008.
• [28] T. Akpınar ve B.Y. Çakmakkaya, "İş sağlığı ve güvenliği açısından işverenlerin risk değerlendirme yükümlülüğü," Çalışma ve Toplum, 1(40), 273-304, 2014.
• [29] S.A. Zencirci ve B. Işıklı, "Hava kirliliği," Estüdam Halk Sağlığı Dergisi, 2(2), 24-36, 2017.
• [30] J. İbadullayeva, K. Jumaniyazova, S. Azimzadeh, S. Canıgür ve E. Ferhan, "Çevre kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki etkileri," Türk Tıp Öğrencileri Araştırma Dergisi, 1(3), 52-58, 2019.
• [31] İ. Kol, "İş sağlığı ve güvenliğinde operasyonel disiplin," Yüksek Lisans Tezi, Gedik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2016.
• [32] G. Özcan ve C. Uraz, "Ozonla dezenfeksiyon işleminde ortam maruziyetlerinin iş sağlığı ve güvenliği yönünden değerlendirilmesi," II. Ulusal, 92, 2021.
• [33] M, Yağcı, H. Tuna, M. Özdemir ve S. Albayrak, "Geleceğin sağlık profesyonellerine verilen iş sağlığı ve güvenliği dersinin iş sağlığı ve güvenliği yeterlilik algılarına etkisi," EKEV Akademi Dergisi, 89, 141-155, 2022.