Ağır Metal Gideriminin İş Sağlığı ve Güvenliği ve Tersine Lojistikdeki Yeri ve Önemi

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 63 - 79, 30.06.2020

Hüseyin Serencam , Metin Uçurum

Öz

İş sağlığı ve güvenliği, bir işyerlerinde hammadde, üretim süreci ve atık gibi birçok farklı nedenlerden kaynaklanan ve çalışanların sağlığını ve güvenliğini tehdit eden risklerden korunmak amacıyla yapılan sistemli, bilimsel ve multidisipliner bir yapıya sahip çalışmalar bütünüdür. Bu tehditler arasında, kimyasal riskler kapsamında değerlendirilen ve üretim prosesinin içeriğine bağlı olarak genellikle sulu atıklarda ortaya çıkan ağır metallerin varlığıdır. Söz konusu ağır metallerin giderimi ise mühendislik içerikli bir çalışmayı gerektirmektedir. Söz konusu mühendislik esaslı çalışmalar arasında ise en önemli yöntem Adsorpsiyon teknolojileridir. Bu çalışmada, iş sağlığı ve güvenliğinde kimyasal riskler kapsamında değerlendirilen ağır metaller ve özellikleri, adsorpsiyon teknolojileri ve bunların iş sağlığı ve güvenliğindeki yeri ve önemi hakkında bilgi verilecektir

Anahtar Kelimeler

Adsorpsiyon, Ağır Metaller

Kaynakça

• [1] H. Baykal and T. Baykal, “Küreselleşen Dünyada Çevre Sorunları,” Mustafa Kemal Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol. 5(9), pp. 1–17, 2008. [2] L. Jarup, “Hazards of metal contamination,” British Medical Bulletin, vol. 68, pp. 167–182, 2003. [3] G. Özbolat and A. Tuli, “Ağır metal toksisitesinin insan sağlığına etkileri,” Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, vol. 25(4), pp. 502–521, 2016. [4] P. Berilis, Trends in Fisheries and Aquatic Animal Health. Bentham Science Publishing, 2017. [5] A. Rether, “Entwicklung und charakterisierung wasserlöslicher benzoylthioharnstoffunktionalisierter polymere zur selektiven abtrennung von schwermetallionen aus abwassern und prozesslösungen,” Technical University of Munich, 2002. [6] C. Bakar and A. Baba, “Metaller ve İnsan Sağlığı: Yirminci Yüzyıldan Bugüne ve Geleceğe Miras Kalan Çevre Sağlığı Sorunu,” in 1.Tıbbi Jeoloji Çalıştayı, 2009. [7] F. R. Siegel, Environmental Geochemistry of Potential Toxic Metals. New York: Verlag Berlin Heidelberg, 2002. [8] Ö. Kahvecioğlu et. al., “Metallerin çevresel etkileri-I,” Metalurji, vol. 136, 2009. [9] EUROLAB, “Ağır Metal Maruziyeti Ölçümü,” [Online]. Available: https://www.laboratuvar.com/isg-analizleri/kisisel-maruziyet-olcumleri/agir-metal-maruziyeti-olcumu. [Accessed: 16-Oct-2019]. [10] G. Özbolat, and A. Tuli, “Ağır metal toksisitesinin insan sağlığına etkileri,” Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, vol. 25(4), pp. 502-521, 2016. [11] S. Babel, T.A. Kurniawan, “Various treatment Technologies to remove arsenic and mercury from contaminated groundwater: on overview, in: proceeding of the 1 st International Symposium on Southeast Asian Water Environment, 24-25 October 2003, Bangkok, Thailand, , 433-440, 2003. [12] D. Mohan, and C. U. Pittman, “Arsenik removal from water/wastewater using adorbents - a critical review,” Journal of Hazardous Materials, vol. 142, pp. 1–53, 2007. [13] Ö. Kahvecioğlu et. al., “Metallerin Çevresel Etkileri,” [Online]. Available: https://www.metalurji.org.tr/dergi/dergi136/d136_4753.pdf. [Accessed: 26-Oct-2019]. [14] ATSDR, [Online]. Available: http://www.atsdr.cdc.gov/toxprofiles/phs5.html. [Accessed: 27-Oct-2019]. [15] TMMOB Metalurji Ve Malzeme Mühendisleri Odası, [Online]. Available: http://www.metalurji.org.tr/index.php. [Accessed: 28-Oct-2019]. [16] Y. Nuhoğlu et, al., “Removal of Cu(II) from aqueous solution by ulothrix zonata,” Bioresource Technology, vol. 85(3), pp. 331-333, 2002. [17] H. Vural, “Ağır Metal İyonlarının Gıdalarda Oluşturduğu Kirlilikler,” Ekoloji, vol. 8, pp. 3–8, 1993. [18] P. Kocaman, “Çorlu-Çerkezköy civarındaki bazı fabrikalara yakın tarım arazilerindeki çeşitli ağır metal kirlilik düzeylerinin toprak ve bitki analizleri ile belirlenmesi,” Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2016. [19] E. Filiz, “Doğal kaynaklardan elde edilen adsorbanlarla sulardan ağır metal giderimi,” İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2007. [20] M. Küçükoğlu, “Zebra balığının (Brachydanio rerio) embriyolojik gelişimi üzerine kadmiyum klorür ve çinko klorür gibi çevre kirleticilerinin etkileri,” Çukurova Üniversitesi, 1996. [21] H. Türkyılmaz, “Kurşun iyonlarının kesikli adsorpsiyon prosesi ile gideriminin cevap yüzey yöntemiyle optimizasyonu,” Süleyman Demirel Üniversitesi, 2011. [22] G. Yapıcı, G. Can, and Ü. Şahin, “Çocuklarda asemptomatik kurşun zehirlenmesi,” Cerrahpaşa J Med, vol. 33, pp. 197-204, 2002. [23] S. Piomelli, “Childhood lead poisoning” Pediatr Clin North Am., vol. 49, pp. 1285-1304, 2002. [24] E. Özkan, M. Y. Taşlıpınar and Ş. Yeşilkaya, “Ağır Metal Zehirlenmeleri,” [Online]. Available: http://www.jcam.com.tr/files/KATD-1599.pdf. [Accessed: 06-Nov-2019]. [25] L. Fewtrell, R. Kaufmann, and A. Prüss-Üstün, “Assessing the Environmental Burden of Disease at National and Local Levels,” in Lead, Environmental Burden of Disease Series, 2003. [26] A. Rether, “Entwicklung und charakterisierung wasserlöslicher benzoylthioharnstoffunktionalisierter polymere zur selektiven abtrennung von schwermetallionen aus abwassern und prozesslösungen,” Technical University of Munich, 2002. [27] T. V. S. Stresty, and R. K. V. Madhava, “Ultrastructural alterations in response to zinc and nickel stress in the root cell of pigeonpea,” Environ Exp Bot., vol. 41, pp. 3–13, 1999. [28] A. Tripathi, and M. R. Ranjan, “Heavy metal removal from wastewater using low cost adsorbents,” J Bioremed Biodeg., vol. 6(6), pp. 315–319, 2015. [29] F. Fu, and Q. Wang, “Removal of heavy metal ions from wastewaters: A review.,” Journal of Environmental Management, vol. 92, pp. 407-418, 2011. [30] V. K. Mishra, and B. D. Tripathi, “Concurrent removal and accumulation of heavy metals by the three aquatic macrophytes,” Bioresource Technology, vol. 99(15), pp. 7091-7097, 2008. [31] P. Miretzky, A. Saralegui, and A. F. Cirelli, “Aquatic macrophytes potential for the simultaneous removal of heavy metals,” Chemosphere, vol. 57, pp. 997-1005, 2004. [32] S. Doni et. al., “Heavy metal distribution in a sediment phytoremediation system at pilot scale,” Ecological Engineering, vol. 81, pp. 146-157, 2015. [33] R. İleri, Çevre Biyoteknolojisi. Değişim Yayınları, 2000. [34] M. Sprynskyy, “Study of the selection mechanism of heavy metal (Pb+2, Cu+2, Ni +2, Cd+2) adsorption on clinoptilolite,” Journal Of Colloid and İnterface Science, vol. 304, pp. 21-28, 2006. [35] J. W. Moore and S. Ramamoorthy, Heavy Metals in Natural Waters. New York: Springer-Verlag, 1983. [36] A. Kabata-Pendias and H. Pendias, Trace Elements in Soils and Plants. Lewis, 1992. [37] E. Álvarez-Ayuso, A. Garcia-Sanchez, and X. Querol, “Purification of metal electroplating waste waters using zeolites,” Water Res., vol. 37, pp. 4855 - 4862, 2003. [38] V. J. Inglezakis, M. M. Loizidou, and H. P. Grigoropoulou, “Ion exchange studies on natural and modified zeolites and the concept of exchange site accessibility,” J. Colloid Interface Sci., vol. 275(2), pp. 570-576, 2004. [39] J.Geselbarcht, ―Micro Filtration/Reverse Osmosis Pilot Trials for Livermore, California, Advanced Water Reclamation,‖ Water Reuse Conference Proceedings, Sep 13-15, California, AWWA, USA, 1996. [40] S. E. Bailey et al., “A review of potentially low-cost sorbents for heavy metals,” Water Res., vol. 33(11), pp. 2469-2479, 1999. [41] Thcoboglanous W.M. “Wastewater Engineering Treatment-Disposal-Reuse” 3rd. Ed. McGraw-Hill Int., USA, 1991. [42] Stoeckli H. F., Kraehenbuehl F. “The External Surface of Microporous Carbons, derived from Adsorption and Immersion Studies”, Carbon, 22, 297, 1984. [43] Kadlec O. “The Characterization of Porous Solids” Proceeding Swiss-British Symp. SCI, London, 1979. [44] İ. Orbak, “Aktif karbon ile çevre kirletici bazı unsurların giderilmesi,” İstanbul Teknik Üniversitesi, 2009. [45] Kimya Mühendisliği Laboratuvarı-I, “Çözeltide Adsorpsiyon,” [Online]. Available: http://muhendislik.sdu.edu.tr/assets/uploads/sites/148/files/cozeltide-adsorpsiyon-12022015.pdf. [Accessed: 26-Nov-2019].